Ο φόβος της δέσμευσης αναφέρεται στην τάση του ατόμου να αποφεύγει τη δημιουργία μακροχρόνιων σχέσεων, καθώς και στην άρνησή του να πάρει την απόφαση να παντρευτεί ενώ βρίσκεται σε μία μακροχρόνια σχέση και, συχνά, συμβιώνει με τον άνθρωπό του. Το παράδοξο στην προκειμένη περίπτωση, όπως επισημαίνει η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια κυρία Ευαγγελία Κυριάκου, είναι ότι το άτομο φοβάται αυτό που ταυτόχρονα λαχταρά πολύ, την αγάπη και τη δημιουργία ενός στενού και σταθερού συναισθηματικού δεσμού.
Είναι ευρέως διαδεδομένη η πεποίθηση πως ο φόβος της δέσμευσης παρατηρείται κατά κύριο λόγο στον ανδρικό πληθυσμό. Ωστόσο, αυτό δεν είναι παρά ένα κοινωνικό στερεότυπο που αναδύθηκε και εδραιώθηκε σε παλιότερες και πιο συντηρητικές κοινωνικές δομές. Πλέον, η αποφυγή ενός ατόμου να εμπλακεί σε μία στενή και μακροχρόνια ερωτική σχέση είναι ένα φαινόμενο που αφορά και τα δύο φύλα, καθώς οι κοινωνικές δομές έχουν αλλάξει δραματικά επιφέροντας αλλαγές και στους ρόλους των δύο φύλων.
Τι συμβαίνει, όμως, και φοβόμαστε τη δέσμευση, αν και την ποθούμε πολύ; Από τα πρώτα σκιρτήματα της εφηβείας ξεκινούν οι φαντασιώσεις μας για το "ιδανικό" ταίρι. Τι γίνεται, λοιπόν, και αποφεύγουμε να εμπλακούμε σε μία στενή και μακροχρόνια σχέση, όταν το συναντήσουμε; Ας εξετάσουμε μερικούς από τους πιο σημαντικούς αιτιολογικούς παράγοντες του φαινομένου.
- Ο φόβος της δέσμευσης στην ενήλικη ζωή έχει τις ρίζες του στην παιδική ηλικία και στη σχέση που τότε αναπτύξαμε με τους γονείς μας, οι οποίοι είτε δεν κατόρθωσαν να αναπτύξουν έναν ασφαλή συναισθηματικό δεσμό μαζί μας είτε μας "έπνιξαν" με την υπερβολική φροντίδα τους σε σημείο που αισθανθήκαμε "παγιδευμένοι". Ως εκ τούτου, φοβόμαστε πως το ίδιο θα επαναλάβουμε και στη σχέση με τον/την σύντροφό μας και γι’ αυτό την αποφεύγουμε.
- Επιπρόσθετα, είναι πιθανό να βιώσαμε ως παιδιά μία τεταμένη σχέση μεταξύ των γονέων μας και ενδεχόμενα ένα οδυνηρό διαζύγιο μεταξύ αυτών. Το εν λόγω βιωμένο τραύμα πολύ συχνά λειτουργεί ενισχυτικά στην αποφυγή μας να εμπλακούμε σε μία στενή ερωτική σχέση και να της δώσουμε προοπτική.
- Μία άλλη γενεσιουργός αιτία του φαινομένου είναι η εν γένει δυσκολία μας να παίρνουμε αποφάσεις και να αναλαμβάνουμε την ευθύνη αυτών. Φοβόμαστε πως ενδεχομένως αυτή η απόφαση να αποδειχθεί «κακή» στο μέλλον και εμείς να νιώσουμε παγιδευμένοι εξαιτίας αυτής σε μία δυσάρεστη συνθήκη. Κατ’ αναλογία, δε μπορούμε να πάρουμε την απόφαση να προχωρήσουμε σε μία σοβαρή δέσμευση με έναν άλλο άνθρωπο φοβούμενοι μήπως αυτή η απόφασή μας αποδειχθεί λανθασμένη. Οπότε δεν παίρνουμε καμία απόφαση, ταλαιπωρώντας τόσο τον εαυτό μας όσο και τον άλλο με τον οποίο σχετιζόμαστε.
- Σε συνάρτηση με την παραπάνω δυσκολία μας, βρίσκεται και η σκέψη πως αν δεσμευτούμε σε μία σχέση χάνουμε τη δυνατότητα της επιλογής, μίας καλύτερης επιλογής. Είναι γεγονός πως οι επιλογές πάντα ήταν και θα είναι πολλές. Όμως, με αυτό τον τρόπο, γινόμαστε δέσμιοι των επιλογών και των εναλλακτικών και χάνουμε την ελευθερία της απόφασης.
- Τέλος, συχνά, αποφεύγουμε τη δέσμευση μήπως μέσω αυτής απολέσουμε την ανεξαρτησία μας και, ως εκ τούτου, τον προσωπικό χώρο και χρόνο να ασχοληθούμε με όσα αγαπάμε, καθώς και με την ανάπτυξη μας στον επαγγελματικό τομέα. Αντιμετωπίζουμε τη σχέση ως "φυλακή" και όχι ως δυνατότητα για περαιτέρω προσωπική ανάπτυξη και εξέλιξη.
Εάν, λοιπόν, συμβαίνει να είστε σε μία σχέση στην οποία ο σύντροφός σας φοβάται να δεσμευτεί σε αυτήν δίνοντας της προοπτική τότε είναι σημαντικό:
- Να τον ρωτήσετε τι του συμβαίνει και να ακούσετε προσεκτικά τόσο τους φόβους όσο και τις ανάγκες του.
- Να τον κατανοήσετε και όχι να το κρίνετε γι’ αυτό που του συμβαίνει, επειδή φοβάστε ότι φταίτε εσείς ή δε σας αγαπά αρκετά.
- Να μην τον πιέσετε να πάρει μία απόφαση προκαλώντας του ενοχές, αλλά να του δώσετε το χώρο και το χρόνο να αναλάβει μόνος του την ευθύνη χωρίς να σας αισθάνεται εξαρτημένη από εκείνον και την απόφασή του. Ένας ινδιάνικος μύθος λέει: "Αν θέλετε η αγάπη σας να κρατήσει για πάντα, να πετάτε μαζί, αλλά ποτέ δεμένοι".
Εάν, όμως, είστε σε μία σχέση στην οποία εσείς φοβάστε να δεσμευτείτε σε αυτήν τότε είναι σημαντικό να αναζητήσετε τους λόγους για τους οποίους σας συμβαίνει αυτό και ενδεχομένως να εμπλακείτε σε μία διαδικασία αυτογνωσίας προκειμένου να αποκτήσετε την ελευθερία και τη δύναμη να επιλέξετε αυτό που ποθείτε, τη δημιουργία μίας μακροχρόνιας σχέσης.
[email protected]
