Η νέα μελέτη απομυθοποιεί μια ευρέως διαδεδομένη αντίληψη: ότι αν κάποιος θεωρεί φίλο του κάποιον άλλο, ο τελευταίος συνήθως αισθάνεται το ίδιο
Οι άνθρωποι δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο καλοί στην κρίση τους για τις φιλίες, όσο νομίζουν. Μόνο οι μισοί από όσους θεωρούμε ως φίλους μας, νιώθουν το ίδιο και μάς βλέπουν ως φίλους τους, σύμφωνα τουλάχιστον με μια νέα αμερικανο-ισραηλινή επιστημονική έρευνα.
Οι ερευνητές των πανεπιστημίων του ΜΙΤ και του Τελ Αβίβ, με επικεφαλής τους Αμπντουλάχ Αλμαατούκ και Ερέζ Σμουέλι, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό PLoS One, μελέτησαν τη φιλία και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μάλλον...πάσχει από αμοιβαιότητα και ασυμμετρία.
Εξαιτίας αυτής της αδυναμίας να ξεκαθαρίσει κανείς ποιοί είναι οι πραγματικοί φίλοι του, έχει περιορισμένες δυνατότητες επηρεασμού του περίγυρού του. Αυτό έχει επίσης επίπτωση στη δυνατότητα εταιριών και άλλων κοινωνικών ομάδων να ασκήσουν επιρροή, να διαχύσουν πληροφορίες και να προβάλλουν τις απόψεις ή τα προϊόντα τους.
«Φαίνεται πως είμαστε πολύ κακοί κριτές του ποιοί είναι οι φίλοι μας», δήλωσε ο Σμουέλι. «Και αυτή η δυσκολία να διακρίνουμε την αμοιβαιότητα, περιορίζει σημαντικά την ικανότητά μας για συνεργατικές συμφωνίες».
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια σειρά από κοινωνικά πειράματα, ανέλυσαν στοιχεία από προηγούμενες μελέτες και ανέπτυξαν έναν αλγόριθμο που είναι πιο αντικειμενικός αξιολογητής της αμοιβαιότητας μιας φιλίας, όταν τροφοδοτηθεί με διάφορα δεδομένα (π.χ. κινητής τηλεφωνίας).
Χρησιμοποιώντας όλα τα παραπάνω, οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι ανακάλυψαν μια μεγάλη «ψαλίδα»: ενώ το 95% των ανθρώπων πιστεύουν ότι οι φιλικές σχέσεις τους είναι αμοιβαίες, στην πραγματικότητα μόνο το 50% των φίλων τους ανταποκρίνεται στην φιλία με τον ίδιο τρόπο.
Οι αμοιβαίες φιλίες θεωρούνται σημαντικές, μεταξύ άλλων, επειδή διευκολύνουν την κοινωνική επιρροή (όπως δείχνει και το Facebook). Η κοινωνική επιρροή, με τη σειρά της, διευκολύνει την κινητοποίηση γύρω από διάφορους κοινωνικούς στόχους, όπως πολιτικές διαδηλώσεις, απεργίες, καμπάνιες νέων προϊόντων κ.α.
Ακόμη, οι επιστήμονες γνωρίζουν ήδη ότι η αμοιβαία φιλία οδηγεί σε αλλαγή της συμπεριφοράς σε διάφορες συνήθειες, ωθώντας σε διακοπή του καπνίσματος ή του αλκοόλ, σε μείωση του βάρους κ.α. Γι' αυτό, οι παράγοντες που επηρεάζουν τη φιλία, επηρεάζουν και το πόση επίδραση μπορούν να ασκήσουν οι άνθρωποι μεταξύ τους σε ατομικό ή σε συλλογικό επίπεδο.
Η νέα μελέτη απομυθοποιεί μια ευρέως διαδεδομένη αντίληψη: ότι αν κάποιος θεωρεί φίλο του κάποιον άλλο, ο τελευταίος συνήθως αισθάνεται το ίδιο. Παρά τη διάχυτη προσδοκία, η αμοιβαιότητα είναι λιγότερο συχνή. Η αυταπάτη αυτή για τις φιλίες, κατά τους ερευνητές, πιθανώς έχει να κάνει με την απροθυμία ενός ανθρώπου να υποσκάψει την εικόνα που έχει για τον ίδιο τον εαυτό του ως αξιαγάπητο, αξιόπιστο κλπ.
