Συνέντευξη στη Μαρία Θανοπούλου
Είναι μια γυναίκα με όραμα...Μια γυναίκα με ευαισθησίες και έντονη διάθεση προσφοράς. Πριν από 15 χρόνια αποφάσισε να αλλάξει επαγγελματική πορεία και να ιδρύσει το ελληνικό τμήμα της ActionAid στη χώρα μας. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την απόφαση έπαιξαν τα ταξίδια που είχε πραγματοποιήσει και η επαφή της με παιδιά που ζούσαν κάτω από άθλιες συνθήκες και στερούνταν βασικά αγαθά για την ανάπτυξή τους. Η Αλεξάνδρα Μητσοτάκη, μητέρα τεσσάρων παιδιών, αποφάσισε να βοηθήσει αυτά τα παιδιά, αφιερώνοντας όλη της τη ζωή στην καταπολέμηση της φτώχειας στις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου ώστε να επιστρέψει το χαμόγελο στα πρόσωπα τους και να νιώσουν ότι μπορούν να ελπίζουν…
Πώς πήρατε την απόφαση να ασχοληθείτε με την ΑctionΑid;
Και σήμερα ακόμα 15 χρόνια αργότερα, δεν είμαι σίγουρη τι ήταν ακριβώς αυτό που με οδήγησε σε μια τόσο μεγάλη αλλαγή, τομή, θα έλεγα, της ζωής μου, όπως ήταν η ίδρυση της ActionAid Ελλάς. Το σίγουρο είναι ότι η απόφαση αυτή βρέθηκε στο σταυροδρόμι πολλών στοιχείων της ζωής μου: η αγάπη μου για τα παιδιά, οι σπουδές μου, μια διάθεση να γυρίσω πίσω στην Ελλάδα και σίγουρα τα ταξίδια μου στην Ινδία που μου έδειξαν από κοντά τι σημαίνει απόλυτη φτώχεια. Μια μέρα κατάλαβα ότι αν ήθελα να μπορώ να συνεχίσω να ταξιδεύω, έπρεπε να βρω κάτι καλύτερο να κάνω από το να μοιράζω καραμέλες και στυλό στα παιδιά που συναντούσα και που περίμεναν κάτι σίγουρα πιο ουσιαστικό από εμένα.
Υπάρχει κάποιο ταξίδι που σας έχει μείνει χαραγμένο στο μυαλό;
Ένα ταξίδι στην Αιθιοπία στα σύνορα της Σομαλίας και της Κένυας, μια περιοχή τόσο όμορφη αλλά και τόσο απομακρυσμένη, σαν ξεχασμένη από το Θεό και σίγουρα την ανάπτυξη και την πρόοδο. Το πιο φτωχό μέρος που έχετε δει ποτέ. Όταν ταξίδεψα εκεί κατά την περίοδο των βροχών, ήταν καταπράσινο. Και όμως, κάποιους μήνες το χρόνο, τα παιδιά εκεί πίνουν ένα ποτήρι νερό κάθε τρεις ημέρες!
Υπάρχει κάποιο παιδί που συναντήσατε το οποίο δε θα ξεχάσετε ποτέ;
Ναι, ένα μικρό αγόρι, σε ένα χωριό της Νότιας Ινδίας, ο Τσανταναγκάρ, του οποίου είχα γίνει Ανάδοχος με τη γαλλική ActionAid στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Πήγα να τον επισκεφτώ και από αυτή τη συνάντηση, θα εξαρτιόταν η απόφαση μου να ξεκινήσω την ActionAid Ελλάς. Ακόμα έχω τη φωτογραφία του στο πορτοφόλι μου. Η γνωριμία μας άλλαξε τη ζωή του γιατί του έδωσε τη δυνατότητα να πάει σχολείο. Αυτό το διαπίστωσα. Αυτό, όμως, που δεν ήξερα τότε είναι ότι θα άλλαζε τόσο δραματικά και τη δική μου ζωή.
Έχετε νιώσει ποτέ ότι για χάρη των παιδιών που αγωνίζεστε έχετε παραμελήσει τα δικά σας;
Χωρίς αμφιβολία το έχω αισθανθεί για το μικρότερό μου γιο, το Γιάννη, που ήταν ενός έτους όταν ξεκίνησα να ασχολούμαι με την ActionAid Ελλάς, αλλά φοβούμαι και για τα μεγαλύτερα. Μια φορά, όταν ο μεγάλος μου γιος, 20 χρόνων τότε, έπαθε διπλή πνευμονία που τον οδήγησε σε εγχείριση ανοιχτού πνεύμονα βρέθηκα για την ActionAid στην Ινδία και αναγκάστηκα να επιστρέψω άρον άρον στο Παρίσι για να βρεθώ δίπλα του. Κάθε επιλογή της ζωής μας έχει ένα τίμημα. Αυτό ισχύει πάντα και για όλους.
Αυτά τα 15 χρόνια που έχετε αφιερώσει στην ActionAid τι θα λέγατε ότι κερδίσατε και τι ότι χάσατε;
Το μόνο που έχασα, είναι σε αυτό στο οποίο μόλις αναφερθήκαμε: στιγμές με τα παιδιά μου και την οικογένειά μου που ήταν και παραμένουν η πρώτη μου προτεραιότητα. Κέρδισα, όμως, πολλά: πρώτα από όλα, εμπιστοσύνη στον εαυτό μου, την ενδυνάμωσή μου, θα έλεγα, για να χρησιμοποιήσουμε έναν όρο της ActionAid. Επιπλέον, ταξίδεψα σε μέρη που δε θα είχα επισκεφτεί και γνώρισα ανθρώπους μοναδικούς. Έζησα απίστευτες ανθρώπινες εμπειρίες. Πάνω από όλα, όμως, κέρδισα τη χαρά και τη βαθειά ικανοποίηση που είναι πάντα αποτέλεσμα της προσφοράς.
Πιστεύετε ότι έχει αλλάξει κάτι στη ζωή των ανθρώπων στις συγκεκριμένες χώρες;
Σίγουρα, πολλά. Κάποια συγκεκριμένα και απτά, όπως πρόσβαση σε νερό, εκπαίδευση ή τροφή, κάποια, όμως, λιγότερο εύκολα μετρήσιμα: ελπίδα, ενέργεια, αλλαγή νοοτροπίας, δυνατότητα να σταθούν στα πόδια τους και κάποια στιγμή να μη μας χρειάζονται πια δίπλα τους.
Ποιο είναι το προφίλ του έλληνα υποστηρικτή-εθελοντή της ActionAid;
Άνθρωποι που δε συμβιβάζονται, που ψάχνονται, αισθάνονται ότι μπορούν και πρέπει να κάνουν κάτι κι αυτοί για έναν κόσμο που ονειρεύονται καλύτερο. Αυτούς θα τους βρείτε παντού στην Ελλάδα. Είναι γυναίκες και άνδρες, όλων των ηλικιών και από όλα τα κοινωνικά στρώματα, ιδιαίτερα, όμως, από τα μεσαία και τα χαμηλά.
Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τη συμμετοχή στα προγράμματα αναδοχής και στον εθελοντισμό;
Στον εθελοντισμό θα έλεγα το αντίθετο. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι απάντηση στα προβλήματά μας, θα δώσουμε μόνο εάν κινητοποιηθούμε ο καθένας με τον τρόπο του. Για την Αναδοχή Παιδιού, όμως, βεβαίως. Άνθρωποι που χάνουν τη δουλειά τους ή μειώνεται δραματικά το εισόδημά τους, σίγουρα δε μπορούν να συνεχίσουν να πληρώνουν τα 22 ευρώ το μήνα. Αυτό είναι απόλυτα κατανοητό και γι’ αυτό ψάχνουμε άλλους τρόπους να μείνουν στο πλευρό μας.
Πόσοι έλληνες σήμερα είναι ανάδοχοι κάποιου παιδιού από φτωχή χώρα του αναπτυσσόμενου κόσμου;
Ενεργοί Ανάδοχοι αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, είναι περίπου 32.000. Για εμάς, όμως, όλοι αυτοί οι δεκάδες χιλιάδες Έλληνες και Ελληνίδες που για πολλά χρόνια στάθηκαν δίπλα μας και απλώς παρέδωσαν τη σκυτάλη της Αναδοχής σε κάποιον άλλον, παραμένουν κοντά μας και συνεχίζουμε να τους θεωρούμε υποστηρικτές μας. Άλλωστε, για εμάς, αξία δεν έχουν μόνο τα χρήματα, ο εθελοντισμός μπορεί να βρει πολλούς άλλους τρόπους έκφρασης, εκ των οποίων ο πιο σημαντικός είναι η ενημέρωση γύρω από τη φτώχεια και τις προσπάθειες που κάνει η ActionAid για να την καταπολεμήσει.
Ποια είναι σήμερα η ανταπόκριση των Ελλήνων στο κάλεσμα σας για την καταπολέμηση της φτώχειας;
Εντυπωσιακή. Φέτος το Δεκέμβριο που προβλήθηκε η διαφήμιση της Αναδοχής Παιδιού από την τηλεόραση, περισσότεροι άνθρωποι αποφάσισαν να γίνουν Ανάδοχοι από ό,τι πέρσι τέτοια εποχή. Ίσως, η κρίση και η αυξανόμενη φτώχεια στη χώρα μας να ευαισθητοποίησαν περισσότερο τους Έλληνες σε αυτά τα θέματα και να τους οδηγούν να θέλουν να βοηθήσουν αυτούς που αγωνίζονται για την επιβίωσή τους.
Πώς μπορείτε να πείσετε τον έλληνα να βοηθήσει, όταν ακούει καθημερινά στις ειδήσεις για περιπτώσεις παιδιών που πάνε νηστικά στο σχολείο;
Πρώτα από όλα να διευκρινίσω κάτι, ποτέ δε δοκιμάσαμε να πείσουμε. Αυτό που θέλουμε να κάνουμε, είναι να δώσουμε ευκαιρία σε αυτόν ο οποίος ψάχνει τρόπο να βοηθήσει τα φτωχότερα παιδιά του κόσμου και δεν ξέρει πώς ακριβώς, να το κάνει. Ευτυχώς και σήμερα ακόμα, ό,τι και να λέγεται η κατάσταση στη χώρα μας δεν έχει καμία σχέση με τις περιοχές του κόσμου στις οποίες δουλεύουμε. Σε κάθε περίπτωση όμως, για την αλληλεγγύη δεν υπάρχει εδώ κι εκεί, μακριά και κοντά. Η αλληλεγγύη δεν αφαιρείται προστίθεται, δεν διαιρείται πολλαπλασιάζεται.
Εκτός από την προώθηση προϊόντων ελλήνων παραγωγών μέσω του e-shop που διαθέτει η ActionAid, υπάρχει κάποιο άλλο πλάνο για τη στήριξη των φτωχών οικογενειών στη χώρα μας;
Αυτό ήταν ένα πρώτο βήμα μας. Τώρα είμαστε στη φάση να μελετούμε πιθανές ενέργειες για τη μεταφορά τεχνογνωσίας που έχουμε ήδη από τα προγράμματά μας στις κοινότητές μας. Ξέρουμε τι δουλεύει και τι όχι και ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να πετύχει κάτι και σκεφτόμαστε τα επόμενα βήματά μας για να συμβάλλουμε στην αντιμετώπιση της κρίσης στην Ελλάδα.
Δεδομένου ότι είσαστε πρόεδρος του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου στο Παρίσι, ποια είναι η εικόνα της χώρας μας σήμερα στη Γαλλία; Υπάρχει ενδιαφέρον για τον ελληνικό πολιτισμό;
Ενδιαφέρον σίγουρα, αλλά και κάτι πολύ περισσότερο: συμπάθεια και αγάπη για τη χώρα μας. Πρέπει, όμως, κι εμείς στην Ελλάδα να καταλάβουμε ότι ο πολιτισμός μας όχι μόνο η πολιτιστική μας κληρονομιά, αλλά ο σύγχρονος πολιτισμός μας, σε άμεση συνάρτηση με ποιοτικό τουρισμό, τον οποίο θα έπρεπε να μπορούσαμε να έχουμε όλο το χρόνο, είναι το σημαντικότερο κεφάλαιο για τη χώρα μας, ένα κεφάλαιο που φοβάμαι ότι αφήνουμε σχεδόν τελείως ανεκμετάλλευτο.
Ποια είναι η δική σας εκτίμηση για την κατάσταση που βιώνουμε στη χώρα μας; Πώς μπορούμε να την ξεπεράσουμε;
Πρώτα από όλα να σκεφτόμαστε θετικά. Να αξιολογήσουμε και να εκτιμήσουμε σωστά αυτά που έχουμε σαν χώρα και σαν κοινωνία, που είναι πολλά! Να σταματήσουμε τη γκρίνια και την εσωστρέφεια και να καταλάβουμε ότι η λύση του προβλήματος θα δοθεί μόνο αν όλοι μας αλλάξουμε στάση και καταλάβουμε ότι οι επιλογές και οι πράξεις του καθενός μας αποτελούν το σύνολο. Ουσιαστικά να εφαρμόσουμε τη ρήση του Γκάντι "be the change you want to see", ας αλλάξει πρώτα ο καθένας μας, αν θέλουμε να δούμε αλλαγή.
