Συνέντευξη στη Μαρία Θανοπούλου
Μεγαλωμένη τη δεκαετία του ‘60 γνώρισε την Ελλάδα κατεστραμμένη, όταν ο Έλληνας προσπαθούσε με κάθε τρόπο να σταθεί στα πόδια του. Ως παιδί στρατιωτικού διέσχισε πολλές φορές την ύπαιθρο για να φτάσει στο Λεβίδι Αρκαδίας, τότε αγροτικό κεφαλοχώρι, όπου σήμερα λειτουργεί το οικογενειακό της σαπωνοποιείο. Μνήμες από αγρότες, κοπάδια, πανηγύρια όπου έβρισκες τα πάντα αλλά και ξενιτεμένους που τους έκλαιγαν στα σπίτια γιατί χάθηκαν στην Αμερική, τον Καναδά, την Αυστραλία…Όλα τα σπίτια καρτερούσαν κάποιον...Όλα είχαν ένα θείο "Μπρούκλη"…Αυτά όταν τα πράγματα σφίγγουν και η σύγχρονη Ελλάδα μπαίνει στην οικονομική κρίση αλλά και την κρίση των ιδεών λειτουργούν σαν τράπεζα πληροφοριών. "Περισσότερο από τις σπουδές γλωσσολογίας στη Σορβόννη", μας λέει η κυρία Ντιάνα Παπαγεωργοπούλου, "με όπλισε για τη ζωή η εποχή που μεγάλωσα. Ήταν εποχή ανέχειας που ο κόσμος είχε μόνο στήριγμα τα χέρια του. Αυτό το ανέσυρα στις δύσκολες στιγμές και μαζί με το σύζυγό μου, Λάμπη Παπαγεωργόπουλο, με σπουδές στην Πάντειο και μάστερ στην Αγγλία, επιχειρησιακό ερευνητή και χρόνια σε εταιρείες στον τομέα των πωλήσεων, αποφασίσαμε να μη στηριχτούμε μόνο σε συντάξεις αλλά να κάνουμε τη δική μας μικρή επιχείρηση". Έτσι, η κυρία Παπαγεωργοπούλου μαζί με το σύζυγό της, με όρεξη, γνώση και μεράκι δημιούργησαν το εξαιρετικής ποιότητας, χειροποίητο, από παρθένο ελαιόλαδο σαπούνι "Της Eλιάς". Μητέρα δυο παιδιών με επίσης πανεπιστημιακές σπουδές και μεταπτυχιακά, η κυρία Παπαγεωργοπούλου αισθάνεται σήμερα τυχερή σε σχέση με άλλους γονείς που έχει να αφήσει στα παιδιά της μια "κληρονομιά", τον τρόπο να επιβιώνεις όταν τα πτυχία δε μπορούν πλέον να σε θρέψουν.
Πώς ξεκίνησε η ιδέα για την παραγωγή σαπουνιού;
Το κίνητρό μας να ασχοληθούμε με το σαπούνι ήταν το περίσσευμα λαδιού που μαζευόταν κάθε χρόνο στην αποθήκη μας, διότι έχουμε ελιές. Διαθέταμε επίσης οικογενειακή τεχνογνωσία από πρόγονό μας στην Καλαμάτα, ο οποίος ήδη από το 1920 είχε σαπωνοποιείο ψυχράς μεθόδου το οποίο έκλεισε μετά τον πόλεμο, αφού η αγορά κατακλύστηκε από τα βιομηχανικά προϊόντα. Επομένως, αρχικά η ενασχόλησή μας ήταν ερασιτεχνική, σύμφωνα με τη λογική της οικιακής οικονομίας, δηλαδή φτιάχναμε σαπούνι για την οικογένεια, συγγενείς και φίλους.
Πώς πήρατε την απόφαση να εγκαταλείψετε την Αθήνα...να αλλάξετε επάγγελμα;
Δεν πήραμε την απόφαση να αλλάξουμε επάγγελμα. Το σαπούνι την πήρε διότι πολύ γρήγορα άρχισαν να το ζητούν άνθρωποι έξω από το στενό κύκλο των γνωριμιών μας και συνειδητοποιήσαμε ότι έπρεπε να φτιάξουμε ένα κανονικό εργαστήριο, σύμφωνα με το νόμο. Επιλέγουμε, λοιπόν, την πατρογονική αγροικία μου στην Αρκαδία και ανοίγουμε εκεί το εργαστήριό μας για λόγους κόστους βασικά. Σύντομα αποκτούμε πελάτες πανελλαδικά. Βέβαια αυτό χρειάστηκε πολλή δουλειά. Εκτός από το καλό προϊόν, για να κάνουμε γνωστό το σαπούνι μας, στείλαμε δείγματα σε πολλά μαγαζιά. Φτιάξαμε την ιστοσελίδα μας μόνοι, φροντίσαμε με κάθε τρόπο να "μορφώσουμε" την αγορά μας, να μάθουμε δηλαδή στον νεοέλληνα τι σημαίνει σαπούνι, σε τι διαφέρει από το βιομηχανικό προϊόν που έχει συνηθίσει. Ακόμη και σήμερα σε κάθε νέο πελάτη στέλνουμε φυλλάδιο όπου εξηγούμε πώς το παράγουμε και συνεχώς εφαρμόζουμε ένα είδος αντικαταναλωτικής εκστρατείας, εξηγώντας στο κοινό τη βλάβη που υφίσταται από τα "εξειδικευμένα" προϊόντα υγιεινής και ομορφιάς. Όλα αυτά στήσανε το εργαστήρι μας και δύο χρόνια αργότερα ανοίξαμε την αποθήκη μας στην Αθήνα. Οπότε το έχουμε κατά κάποιο τρόπο δίπορτο…
Πώς νιώσατε όταν πιάσατε στα χέρια σας την πρώτη πλάκα σαπουνιού;
Θα σας πω πώς νιώσαμε όταν βγάλαμε την πρώτη σωστή πλάκα σαπουνιού. Γιατί σαπούνι μπορεί να φτιάξει ο καθένας. Αλλά για καλό σαπούνι, ασφαλές, καλαίσθητο και προσιτό στη τιμή απαιτείται μελέτη και εμπειρία. Νιώσαμε, λοιπόν, ότι πατούσαμε σε σταθερό έδαφος όταν ο κόσμος άρχισε να αναγνωρίζει στο σαπούνι "Της Ελιάς" τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Και για να το πετύχουμε αυτό στηριχθήκαμε μεν στην οικογενειακή συνταγή αλλά ανατρέξαμε και στη διεθνή βιβλιογραφία, στο διαδίκτυο αλλά και σε προσωπικούς πειραματισμούς περίπου ενός έτους για να προσδώσουμε στο ελληνικό παραδοσιακό σαπούνι όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που το καθιστούν σύγχρονο εγγυημένο προϊόν, προσαρμοσμένο στις ανάγκες του σύγχρονου καταναλωτή, χωρίς όμως να το απομακρύνουμε από το παραδοσιακό. Να του δώσουμε κοντολογίς προδιαγραφές. Αυτή είναι η λέξη που μας ορίζει πλέον σαν επιχείρηση.
Ξεκινήσατε την επιχείρηση σας το 2008, την εποχή που άρχισε η οικονομική κρίση στη χώρα μας. Δε σκεφτήκατε ότι ίσως δεν είναι η καλύτερη στιγμή για "ανοίγματα";
Όχι. Ίσα ίσα επειδή νιώθαμε απειλή, θέλαμε να αποδεσμευτούμε από ό,τι θα μας εξαρτούσε από ένα μισθό, θέλαμε να στηριχτούμε σε κάτι που θα ελέγχαμε εμείς και αυτό είναι η παραγωγή. Είχαμε την πρώτη ύλη, την τεχνογνωσία και το σαπούνι είναι είδος πρώτης ανάγκης. Η κρίση οδηγεί σε αναγκαστική λιτότητα. Ο κόσμος περιορίζεται στα βασικά και τα αυθεντικά. Και πράγματι έτσι έγινε. Το σαπούνι μας έβαλε στην πάντα τα σαμπουάν, τις κρέμες, τα καθαριστικά, τους αφρούς και λοιπά που "τρώνε" λεφτά. Στην πραγματικότητα δεν κάναμε κανένα άνοιγμα, αντίθετα κάναμε συμμάζεμα.
Έξι χρόνια μετά πώς νιώθετε για αυτή την απόφαση; Τι έχετε να πείτε στους ανθρώπους που φοβούνται να ρισκάρουν; Τι τους συμβουλεύετε;
Νιώθω ότι τα καταφέραμε παρά το γεγονός ότι πολλά από τα μαγαζιά που με τόσο κόπο είχαμε βρει έκλεισαν. Εάν όμως πιστεύεις σε αυτό που κάνεις, έχεις δηλαδή μια θεωρία από πίσω, έχεις την κατάρτιση, δουλεύεις με επιμέλεια, παράγεις τελικώς καλό προϊόν, δε θα μείνεις ποτέ χωρίς πελάτη. Ο καταναλωτής σε περιόδους κρίσης δε θέλει να πετάξει τα χρήματά του σε κάτι πρόχειρα φτιαγμένο. Θέλει καλό προϊόν που θα διαρκέσει. Επομένως, αν του καλύψεις αυτήν την ανάγκη προσφέροντάς του ποιότητα, ποτέ δε θα μείνεις χωρίς δουλειά. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει ρίσκο για έναν καλό επαγγελματία. Θα έλεγα σε όποιον διστάζει να εξετάσει αν διαθέτει τις παραπάνω παραμέτρους και αν ναι, τότε να μην πτοηθεί.
Ποια ιστορία "κρύβεται" πίσω από τα σαπούνια "Της Ελιάς";
Κρύβεται ένας παππούς, ο γερό Μπουρνιάς από την Καλαμάτα, που ξεκίνησε ήδη από το 1920 μια μικρή βιοτεχνία παραδοσιακού σαπουνιού από αγνό ελαιόλαδο όπου καινοτομώντας, χρησιμοποίησε την "ψυχρή μέθοδο", δηλαδή σαπωνοποίηση χωρίς βρασμό και προσθήκη αλατιού. Με αυτό τον τρόπο παρήγαγε λευκό σαπούνι εξαιρετικής ποιότητας που διατηρούσε τη φυσική του γλυκερίνη. Από εκεί έχουμε τη συνταγή αλλά το σαπούνι "Της Ελιάς" είναι περισσότερο αποτέλεσμα μιας μακράς εσωτερικής διεργασίας που λειτουργούσε αθόρυβα όσα χρόνια δουλεύαμε στην πόλη. Χρησιμοποιήσαμε και εμείς επί σειρά ετών, βιομηχανικά προϊόντα που δεν καταλαβαίναμε τη σύνθεσή τους, δεν είχαμε ποτέ το χρόνο να ασχοληθούμε σε βάθος με το τι ακριβώς τρώμε ή βάζουμε στο δέρμα μας. Όμως πάντα υπήρχε μπροστά μας το φάσμα των πραγμάτων που είχαμε γευτεί και νιώσει στα παιδικά μας χρόνια. Το σαπούνι ήταν ένα από αυτά. Παράγουμε το παλιό σαπούνι με το οποίο μεγαλώσαμε. Είναι ελληνικό και συμβαδίζει με το πνεύμα μας και τις ανάγκες του πλανήτη μας. Το σαπουνάκι "Της Ελιάς" χρειάζεται ελάχιστη ενέργεια κατά την παραγωγή του και δεν παράγει κανένα απόβλητο κατά την παραγωγή και χρήση του. Αυτό που το μάρκετινγκ προβάλλει τώρα ως "φυσικό", "αγνό", "οικολογικό", "βιολογικό", το σαπούνι της Ελλάδας το είχε πάντα!
Υπάρχει κάποιο μυστικό στη συνταγή;
Η επιμονή μας να μην το νοθεύουμε με άλλα ξένα προς το σαπούνι υλικά όπως χρώματα, αρώματα και συντηρητικά. Όλα αυτά συνήθως καλύπτουν ελαττώματα ή θέλουν να προσθέσουν κόστος στο τελικό προϊόν. Εμείς προτιμούμε την απλή μίξη των πρώτων υλών που είναι το άριστο λάδι, η σόδα και το νερό ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να ελέγχει τι αγοράζει. Το σαπούνι μας έχει το φυσικό του άρωμα και χρώμα και αποπνέει φρεσκάδα. Προτιμούμε να το βελτιώνουμε στην εμφάνιση και όχι στο περιεχόμενο. Έτσι το τυλίγουμε σε χαρτί ουδέτερης σύνθεσης ώστε να διατηρείται καθαρό. Το γωνιάζουμε ώστε να μην έχει μυτερές γωνίες και είναι σφραγισμένο ένα ένα. Όλα αυτά γίνονται στο χέρι. Να προσέχουμε το εξής: η αισθητική είναι σημαντική για το σύγχρονο καταναλωτή και το παραδοσιακό δε γίνεται παραδοσιακό επειδή είναι τεχνητά χοντροκομμένο λες και έχει κοπεί από μπαλτά, με άλλα λόγια δε φοβόμαστε να είναι ευπαρουσίαστο και να συναγωνίζεται σε ομορφιά τα σύγχρονα προϊόντα καλλωπισμού και υγιεινής. Η παρουσίαση είναι ένα στοίχημα για την παράδοση που πρέπει να κερδηθεί ώστε το παραδοσιακό να είναι ανταγωνιστικό και από αυτήν την πλευρά. Τέλος, προσέχουμε την τιμή. Θέλουμε ένα σαπούνι…δημοκρατικό για όλο τον κόσμο. Σε μερικούς φαίνεται ακριβό επειδή κοστίζει περισσότερο από το βιομηχανικό. Όμως αν πλένεσαι με καλό σαπούνι δε χρειάζεσαι αφρόλουτρο ούτε σαμπουάν ούτε κρέμα μαλλιών ούτε υγρό σαπούνι για τα χέρια ούτε αφρό καν για ξύρισμα. Στο μπάνιο και στην κουζίνα μου δεν έχω τίποτα άλλο πια εκτός από το σαπούνι μας. Με το τρίμμα του πλένουμε στο πλυντήριο και καθαρίζουμε το δάπεδο του σπιτιού. Αρα έχουμε τρομερή οικονομία καταργώντας ένα σωρό ειδικά τάχα προϊόντα με περίεργα χημικά τα οποία αναπνέουμε ιδίως το χειμώνα με τους ατμούς που σχηματίζονται στο μπάνιο. Όπως βλέπετε δεν υπάρχει κάποιο μυστικό αλλά συνδυασμός πολλών παραμέτρων.
Ποια είναι τα σχέδια για το μέλλον;
Οι εξαγωγές βέβαια. Θεωρούμε ότι το σαπούνι μας μπορεί να πάει πολύ μακριά γιατί το ελληνικό σαπούνι ελαιολάδου δεν είναι άγνωστο στον ξένο καταναλωτή. Υπάρχει σε όλα τα τουριστικά μαγαζιά των Αθηνών και στα νησιά, σε πολύ κακή έκδοση όμως και όσον αφορά στην ποιότητα και όσον αφορά στη συσκευασία του. Αυτό θα ήθελα να το διορθώσουμε στέλνοντας στο εξωτερικό το πραγματικό παραδοσιακό σαπούνι ελαιολάδου. Ήδη έχουμε κάνει αρχή και στέλνουμε στο Λονδίνο και επόμενος στόχος μας είναι η Αμερική.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο όνειρό σας;
Να πάει καλά η Ελλάδα για τους παραγωγούς. Το ρήμα "παράγω" να μη φέρνει φόβο. Όπως νιώθουμε τώρα εμείς ότι το σαπούνι "Της Ελιάς" μάς παρέχει ασφάλεια, το ίδιο να ισχύσει και για χιλιάδες άλλους ανθρώπους που έχουν μείνει χωρίς δουλειά. Η παραγωγή είναι ένας ασφαλής "τόπος", ένα λιμάνι μέσα στο γενικό χαμό γύρω μας -ανεργία, φόρους, μειώσεις μισθών και συντάξεων. Είμαστε παραγωγοί, λέξη με άλλο νόημα σήμερα, όπου αν η Ελλάδα της κρίσης θεωρηθεί ως ακινητοποιημένη αμαξοστοιχία, ο παραγωγός καλείται να συμπεριφερθεί ως η ατμομηχανή που θα τη βάλει ξανά σε κίνηση….
