Συνέντευξη στη Μαρία Θανοπούλου
Στη Θεσσαλονίκη γίνεται κάτι σπουδαίο! Πέντε άνθρωποι -με όλη τη σημασία της λέξης- χωρίς κανένα προσωπικό όφελος προσπαθούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής ατόμων με αναπηρία. Με ποιον τρόπο; Μέσω της επαφής τους με σκυλάκια! Εμπνεύστρια του θεραπευτικού προγράμματος TherapyDogs είναι η κυρία Τέρψη Πασχάλη, "υπερήφανη μαμά μιας κόρης 28 χρόνων, ενός καταπληκτικού ανάπηρου γιου 25 χρόνων και τριών τετράποδων, πρώην αδέσποτων αγοριών", όπως συστήνεται…Η κυρία Πασχάλη μιλά στο news.gr για το πρόγραμμα, για τα υπέροχα παιδιά που το παρακολουθούν αλλά και για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια μητέρα ανάπηρου παιδιού.
Πώς ξεκίνησε η ιδέα για το TherapyDogs;
Στην Ελλάδα το να είσαι μαμά ανάπηρου παιδιού σημαίνει πως είσαι υποχρεωμένη να έχεις ή να αποκτήσεις γνώσεις γιατρού, ψυχολόγου, εργοθεραπευτή, φυσιοθεραπευτή και κυρίως ερευνητή πάνω στην αναπηρία. Είχα την τύχη από τη στιγμή της διάγνωσης της αναπηρίας του γιου μου να συνεργαστώ με πολύ αξιόλογους ανθρώπους(πάντα σε ιδιωτικό επίπεδο, γιατί για τη χώρα μας η "αναπηρία" είναι άγνωστη λέξη) και να μάθω σημαντικά πράγματα κοντά τους, ένα από αυτά ήταν να ψάχνω να βρίσκω καινούργια ερεθίσματα για το παιδί μου, τα οποία να του δίνουν τη δυνατότητα να μαθαίνει αλλά και να χαλαρώνει ταυτόχρονα! Η θεραπευτική επαφή σκύλων στην Αμερική και στην Ευρώπη είναι κάτι πολύ διαδεδομένο και τα οφέλη της είναι γνωστά στην ιατρική κοινότητα. Έχοντας στο σπίτι τρία πρώην αδέσποτα σκυλάκια (από επιλογή) και βλέποντας τη θετική επίδραση που είχαν στο γιο μου, θέλησα να ενημερωθώ από πανεπιστήμια του εξωτερικού για τον τρόπο που εφαρμόζεται και τι πρέπει να κάνω κι έτσι δημιουργήθηκε η εθελοντική ομάδα του TherapyDogs. Το TherapyDogs είναι ένα νέο, εθελοντικό πρωτοποριακό πρόγραμμα για τα δεδομένα της Θεσσαλονίκης που ξεκίνησε το Σεπτέμβριο του 2012. Θα πρέπει να τονίσω πως αν δεν είχα την αμέριστη συμπαράσταση και την εθελοντική συμμετοχή των θετικών εκπαιδευτών σκύλων Μαρίας Στογιάννη, Όλγας Ναλμπάντη, Παντελή Αντωνόπουλου και της ειδικής παιδαγωγού Γεωργίας Τατσίδου δε θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί το πρόγραμμα γιατί η παρουσία τους είναι καταλυτική και επιβεβλημένη σύμφωνα με τα κριτήρια και τους όρους που ισχύουν παγκοσμίως.
Ποιος είναι ο στόχος του TherapyDogs;
Ουσιαστικός στόχος μας είναι να προσφέρουμε κοινωνικό έργο σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού μέσω της επαφής παιδιών και ενηλίκων με ζώα για τη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας, ψυχολογίας, διάθεσης και ικανότητας. Σκοπός μας είναι η προβολή, η προώθηση και η ενίσχυση της αξίας και των οφελών του δεσμού "ανθρώπου-ζώου" καθώς και η παροχή της ασφαλούς και αποτελεσματικής θεραπευτικής επαφής με ζώα. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε πως τα ανάπηρα παιδιά από τη στιγμή της γέννησής τους είναι συνέχεια σε επίπονες θεραπείες που σκοπό έχουν τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους. Η θεραπευτική επαφή με σκύλους βοηθά στη βελτίωση της ψυχολογίας των παιδιών κάτω από ένα διαφορετικό πρίσμα και βέβαια η καλή τους ψυχολογία έχει σαν συνέπεια και την καλύτερη σωματική υγεία, βελτιώνει τις κοινωνικές δεξιότητες, αυξάνει την αυτοεκτίμηση και το αίσθημα ευθύνης, μειώνει την κατάθλιψη, το άγχος και τέλος προσφέρει ηρεμία και αίσθηση ασφάλειας.
Τι περιλαμβάνει μια συνεδρία;
Οι συνεδρίες κατά κύριο λόγο είναι ατομικές και προσαρμόζονται στις ανάγκες του κάθε ατόμου καθώς πάντοτε δίνουμε έμφαση στη μεγαλύτερη δυσκολία του ατόμου, δηλαδή όταν υπάρχει πρόβλημα στην ομιλία, η παρότρυνση μας είναι να επικοινωνήσουν με οποιονδήποτε τρόπο, όταν υπάρχει δυσκολία στην κίνηση των άνω άκρων, δουλεύοντας τη λεπτή κινητικότητα παροτρύνουμε να ταΐσουν, να χαϊδέψουν, όταν έχουμε πρόβλημα κίνησης να περπατήσουν. Να σημειώσουμε πως όταν βρίσκεσαι σε αναπηρικό καροτσάκι είναι πολύ διασκεδαστικό να κάνεις βόλτα με ένα σκύλο στην αγκαλιά σου!
Πώς συμπεριφέρονται συνήθως τα παιδιά στην πρώτη επαφή και πώς εξελίσσεται η σχέση στη συνέχεια;
Υπάρχουν παιδιά, τα οποία δεν έχουν έρθει ξανά σε επαφή με κάποιο ζωάκι, οπότε οι αντιδράσεις είναι ποικίλες. Τα περισσότερα εξοικειώνονται πολύ γρήγορα. Βέβαια έχουμε και αρνητικές αντιδράσεις, όπως ένα παιδάκι που το δουλεύουμε εδώ και ένα χρόνο μέσα από ένα τζάμι, αλλά τώρα έχουμε φθάσει στο σημείο να χαϊδεύει το σκυλάκι!
Ποια σκυλιά είναι κατάλληλα για αυτή τη διαδικασία;
Οι τετράποδοι θεραπευτές μας είναι οι Σύρα, Μοίρα, Ρούμπα, Φοίβος και Σπίθας! Όλα τα σκυλιά που συμμετέχουν στα προγράμματά μας είναι ημίαιμα και πρώην αδέσποτα. Άλλο βρέθηκε νεογέννητο και εγκαταλελειμμένο σε κάδο σκουπιδιών, άλλο βρέθηκε ως κουταβάκι εγκαταλελειμμένο στην παραλία ή στην Εθνική Οδό. Το καθένα έχει τη δική του ιστορία. Η βασική προϋπόθεση για τη συμμετοχή ενός σκύλου στα προγράμματά μας είναι η κοινωνικότητά του. Ένας σκύλος θεραπείας είναι ισορροπημένος, υπομονετικός, αγαπά τους ανθρώπους, τα ζώα και τη συναναστροφή. Φυσικά, πέρα από αυτά, έχει περάσει τη βασική εκπαίδευση ώστε να γνωρίζει πώς να συμπεριφέρεται σωστά σαν "πολίτης" και σαν θεραπευτής. Σε ό,τι αφορά τις ιατρικές προϋποθέσεις, ο σκύλος πρέπει να είναι υγιής, πλήρως εμβολιασμένος, αποπαρασιτωμένος εσωτερικά και εξωτερικά και φυσικά πάντα καθαρός και περιποιημένος όταν επισκέπτεται τα παιδιά.
Πώς επιδρά στο παιδί η επαφή με το σκυλάκι;
Τα σκυλιά και τα ανάπηρα παιδιά λειτουργούν με βάση το πρωτογενές ένστικτο, έτσι η επικοινωνία μεταξύ τους είναι δεδομένη. Ποτέ κανένα σκυλάκι δε θα σε κρίνει για το πώς μιλάς, περπατάς και φέρεσαι. Έρχεται κοντά σου για να σου προσφέρει το χαμόγελο με τα νάζια του και την ανιδιοτελή του αγάπη. Τα παιδιά χαλαρώνουν και η προσπάθεια να κάνουν δύσκολα πράγματα για αυτά γίνεται αβίαστα και με χαρά. Επίσης, λόγω του ότι εμείς οι μαμάδες μεγαλώνουμε τα παιδιά μας σε περιβάλλον υπερπροστασίας, είναι εξίσου σημαντικό το γεγονός ότι ίσως για πρώτη φορά τα παιδιά μπαίνουν σε θέση ευθύνης καθώς για όσο διαρκεί η συνεδρία το κάθε παιδί είναι υπεύθυνο για το δικό του σκυλάκι.
Ποια περίπτωση παιδιού δε θα ξεχάσετε ποτέ; Ποια σας έχει συγκινήσει περισσότερο;
Στα δύο χρόνια οι χαρές που έχουμε πάρει από το πρόγραμμά μας είναι πολλές. Δε μπορούμε να ξεχάσουμε την πρώτη επαφή τυφλών, πολυανάπηρων παιδιών με τα σκυλάκια μας. Παιδάκι με βαρύτατη σπαστική τετραπληγία να πιάνει τη λιχουδιά για να ταΐσει στο στόμα το σκύλο…Άλλο να προσπαθεί να απλώσει το κλειδωμένο, λόγω τετραπληγίας, χεράκι για να αγγίξει το σκύλο μας…Είναι πολλές οι φορές που τα παιδιά αλλά και τα σκυλιά μας έχουν συγκινήσει. Αν έπρεπε, όμως, να ξεχωρίσω μια, τότε αυτή είναι το τεράστιο χαμόγελο ενός όχι και πολύ εκδηλωτικού παιδιού μας, όταν κράτησε για πρώτη φορά στην αγκαλιά του το Σπίθα.
Πρόκειται για μια προσπάθεια που γίνεται από εθελοντές...Μιλήστε μας για αυτό...
Το πρόγραμμά μας αυτή τη στιγμή εφαρμόζεται στο Σώμα Φίλων ΑΜΕΑ, ένα σωματείο εθελοντών που είναι και η βάση μας και φιλοξενεί περίπου 30 πολυανάπηρα παιδιά διαφόρων ηλικιών και στην ΕΛΕΠΑΠ, στο τμήμα ΤΕΚΑΝ που φιλοξενεί περίπου 15 παιδιά με κινητικές και νοητικές αναπηρίες. Παλαιότερα επισκεπτόμασταν την Αμυμώνη, σωματείο με τυφλά πολυανάπηρα παιδιά και το απογευματινό τμήμα απασχόλησης ΑΜΕΑ του δήμου Καλαμαριάς στη Θεσσαλονίκη. Ο χώρος της αναπηρίας λόγω της κρατικής ανυπαρξίας από τη μια και της διάθεσης των γονιών να προσφέρουν το καλύτερο στα παιδιά τους, προσφέρεται για εκμετάλλευση. Εμείς σαν ομάδα της TherapyDogs αποφασίσαμε το κέρδος μας να είναι ηθικό και σας διαβεβαιώνω πως δε μετανιώνουμε στιγμή για αυτή μας την απόφαση. Τη χαρά της προσφοράς δεν την ισοσκελίζει καμιά χρηματική απολαβή…Άλλωστε τι πιο ακριβό και πολύτιμο από το χαμόγελο των παιδιών μας...
Ποια είναι τα συναισθήματά σας στο τέλος κάθε συνεδρίας;
Καμιά συνεδρία δεν είναι ίδια με την προηγούμενη, πάντα κάτι νέο συμβαίνει στο τέλος της που σε κάνει να αισθάνεσαι τόσο γεμάτος και χαρούμενος σαν να έχεις κερδίσει τον πρώτο αριθμό του λαχείου!
Ποια είναι τα σχέδια της ομάδας για το μέλλον;
Μέσα στα επόμενα σχέδιά μας είναι η καλύτερη οργάνωση της ομάδας μας ώστε να μπορεί να εξυπηρετεί περισσότερα προγράμματα και να φτάνει πιο κοντά σε περισσότερα άτομα που θέλουν να ενταχθούν. Πιο μακροπρόθεσμοι στόχοι είναι η δημιουργία προγραμμάτων εκπαιδευτικού χαρακτήρα για παιδιά σχολικής ηλικίας και ευελπιστούμε στην ένταξη προγραμμάτων θεραπευτικής επαφής με ζώα σε νοσοκομεία και κέντρα αποκατάστασης.
Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζει μια μητέρα που μεγαλώνει παιδί με αναπηρία;
Νομίζω πως η μεγαλύτερη δυσκολία είναι η συνειδητοποίηση της κατάστασης που βιώνουμε. Δεν πρέπει μέσα σε όλες τις δυσκολίες που περνάμε να ξεχάσουμε πως είμαστε γυναίκες, πως έχουμε κακές ημέρες που νιώθουμε την ανάγκη να πέσουμε στο πάτωμα και να μείνουμε εκεί! Πρέπει να μάθουμε να μη μας πληγώνουν τα βλέμματα, τα σχόλια και οι διάφορες αγενείς παρατηρήσεις. Πρέπει να μάθουμε να χαιρόμαστε με αυτά που μας προσφέρουν τα παιδιά μας. Σίγουρα όλες μας είχαμε κάνει όνειρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης… Τώρα θα τα αλλάξουμε, θα σεβόμαστε και θα είμαστε υπερήφανες για αυτά που καταφέρνουν! Ένα ανάπηρο παιδί είναι απλώς ένα διαφορετικό παιδί! Εμείς όταν κοιτάζουμε τα παιδιά μας, βλέπουμε τα φοβερά παιδιά μας και όχι παιδιά με εγκεφαλική παράλυση, αυτισμό, σύνδρομο Down και αναπτυξιακές καθυστερήσεις.
Τι πρέπει να αλλάξει στη χώρα μας;
Πρέπει εμείς πρώτα να παλέψουμε για τα δικαιώματα των παιδιών μας, να διεκδικήσουμε τη θέση τους στην κοινωνία. Δεν υπάρχει κοινωνική πολιτική, υπάρχουν ελάχιστα ειδικά σχολεία, δεν υπάρχουν υποδομές στην πόλη για να μπορεί να κυκλοφορήσει ένας ανάπηρος. Όλα αυτά πρέπει να αλλάξουν ΤΩΡΑ, όμως αν εμείς οι γονείς δεν αποφασίσουμε να βγάλουμε τα παιδιά μας από τον κοινωνικό αποκλεισμό που μας έχουν επιβάλει, δεν πρόκειται να γίνει τίποτα.
Για πληροφορίες: www.therapydogs.gr
