Υπάρχουν αρνητικά γεγονότα, όπως ατυχήματα, ληστείες, πλημμύρες, σεισμοί, τρομοκρατικές ενέργειες, που μπορεί να συμβούν απρόσμενα σε εμάς και ίσως βρεθούν μάρτυρες και τα παιδιά μας. Όλες αυτές οι καταστροφές έχουν σημαντικές ψυχολογικές επιπτώσεις σε όλους, κυρίως όμως στα παιδιά, από τα πολύ μικρά μέχρι και τους εφήβους. Oι επιπτώσεις μπορεί να παρουσιαστούν άμεσα στο παιδί ή και ύστερα από μήνες. Όσο πιο έντονη είναι η τραυματική εμπειρία που έχει βιώσει άμεσα ή έμμεσα ένα παιδί, τόσο πιο δυνατά είναι τα ψυχολογικά συμπτώματα. Οι γονείς πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν έγκαιρα τα σημάδια, ώστε να βοηθήσουν το παιδί. Η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος και συγγραφέας αρκετών βιβλίων μεταξύ των οποίων τα "Οι γονείς κάνουν τη διαφορά", "Μεγαλώστε ευτυχισμένα παιδιά", "Οι γονείς χωρίζουν" και "Παιδιά στην εφηβεία, γονείς σε κρίση", κυρία Αλεξάνδρα Καππάτου συμβουλεύει.
Πόσο επηρεάζεται;
Αυτό εξαρτάται από διάφορες παραμέτρους: το χαρακτήρα του παιδιού, την ηλικία του, την ένταση του γεγονότος –ήταν το ίδιο θύμα ή έχασε κάποιο αγαπημένο του πρόσωπο ή ήταν μάρτυρας–, τη στήριξη που του παρέχει η οικογένεια και το ευρύτερο περιβάλλον, καθώς και αν αντιμετώπιζε από πριν κάποια ψυχική διαταραχή.
H συναισθηματική του ανάπτυξη θα επηρεαστεί επίσης, ανάλογα με το πώς θα ερμηνεύσει το γεγονός αλλά και πώς θα εκφραστεί γι’ αυτό. Ο τρόπος αντίδρασης εξαρτάται, επίσης, από το φύλο. Tα κορίτσια παρουσιάζουν έντονα συμπτώματα μετατραυματικού στρες και πιο μεγάλης διάρκειας απ’ ό,τι τα αγόρια. Αυτά ίσως αναπτύξουν διαταραχές στη συμπεριφορά τους. Δεν είναι, ωστόσο, απαραίτητο ότι θα παρουσιάσουν σοβαρά προβλήματα στον ψυχισμό τους όλα τα παιδιά που βίωσαν μια καταστροφή.
Τι μπορείτε να κάνετε…
- Nα το καθησυχάζετε, εξηγώντας του ότι είναι φυσιολογικό να νιώθει φόβο ή και στενοχώρια.
- Να είστε δίπλα του, διαθέσιμοι, ώστε να μπορεί να επικοινωνήσει μαζί σας, χωρίς να το πιέζετε.
- Bοηθήστε το παιδί να εκφράσει αυτά που αισθάνεται, ακόμα και μέσα από το σχέδιο ή το παιχνίδι. Έχει φανεί ότι η ενεργητική αντιμετώπιση των τραυματικών γεγονότων είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξεπεράσει το παιδί το μετατραυματικό στρες.
-Ακόμα κι αν το παιδί-θύμα δεν εκφράζει το συναίσθημα της ενοχής που νιώθει, παρά μόνο σπάνια, είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι το κατανοείτε, υπενθυμίζοντας του ότι δεν είναι υπεύθυνο για αυτό που έγινε.
- Προσπαθήστε να επανέλθει η ζωή σας στους κανονικούς ρυθμούς.
- Η συνεργασία με το δάσκαλο θα βοηθήσει. Με τη συζήτηση αλλά και την επανάληψη της εμπειρίας αυτής μέσα από το παιχνίδι, το παιδί θ’ αποφορτιστεί.
- Μην το υπερπροστατεύετε.
- Τέλος, μην ξεχνάτε ότι τα παιδιά σας –κυρίως προσχολικής ηλικίας– επηρεάζονται πολύ από τις δικές σας αντιδράσεις.
