Το παιδί σας σας ξαφνιάζει και σας κάνει να αισθάνεστε άβολα με τις ερωτήσεις του για το σεξ. Αναρωτιέστε πώς πρέπει να απαντάτε; Η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος και συγγραφέας αρκετών βιβλίων μεταξύ των οποίων τα "Οι γονείς κάνουν τη διαφορά" και "Μεγαλώστε ευτυχισμένα παιδιά" κυρία Αλεξάνδρα Καππάτου συμβουλεύει.
Ακόμη και σήμερα που οι σχέσεις των δύο φύλων έχουν διαφοροποιηθεί, οι συζητήσεις γύρω από τη σεξουαλικότητα εξακολουθούν να προκαλούν αμηχανία. Πολλοί, ενώ επιθυμούν να μιλήσουν για σεξουαλικά θέματα, αισθάνονται κάτι να τους εμποδίζει και τελικά σωπαίνουν. Από μερικούς μάλιστα θεωρείται θέμα απαγορευμένο, αυστηρά προσωπικό, που δεν επιτρέπεται να κοινοποιείται. Οι γονείς συχνά δυσκολεύονται να απαντήσουν σε ερωτήσεις του παιδιού τους για το σεξ, ίσως γιατί και οι ίδιοι δεν έκαναν παρόμοια συζήτηση με τους δικούς τους γονείς. Σε κάποιες οικογένειες οι γονείς εξακολουθούν να λένε στα παιδιά ότι τα φέρνει ο πελαργός, αλλά αυξάνεται διαρκώς ο αριθμός των νεότερων γονιών που αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα της σεξουαλικής ενημέρωσης του παιδιού και τη θεωρούν μέρος της συνολικής διαπαιδαγώγησής του.
Από τη στιγμή της γέννησης, το παιδί είναι περίεργο. Αγγίζει τα πάντα προσπαθώντας να γνωρίσει το περιβάλλον του. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον του προκαλεί το σώμα του. Αγγίζοντας τυχαία πολλές φορές τα γεννητικά του όργανα ή ακόμη όταν το αλλάζουν οι γονείς του, ανακαλύπτει διάφορα ευχάριστα συναισθήματα και διαμορφώνει συγκινησιακές αντιδράσεις απέναντι στο ίδιο του το σώμα. Από τα 3-4 χρόνια, που ανακαλύπτει το φύλο του, γίνεται περίεργο και για το σώμα των άλλων. Προσπαθεί να μάθει για τις διαφορές των φύλων με τη γνωστή περιέργεια που το διακρίνει για οτιδήποτε. Σ’ αυτή την ηλικία, που ο λόγος του έχει γίνει παραγωγικός, ξεκινά τις πρώτες ερωτήσεις: "Από πού έρχονται τα μωρά;". Συνήθως το ερέθισμα προέρχεται από κάποιο συγγενικό του πρόσωπο ή και την ίδια την μητέρα του, που ίσως είναι έγκυος.
Η στάση των γονιών στις πρώτες ερωτήσεις του παιδιού ποικίλλει. Υπάρχουν γονείς που άμεσα ξεκινούν την ενημέρωση, άλλοι που νιώθουν απροετοίμαστοι και πιθανόν προσποιούνται ότι δεν άκουσαν την ερώτηση ή αλλάζουν θέμα. Τέλος, κάποιοι άλλοι καταφεύγουν σε ψευδείς ή αόριστες απαντήσεις -για πελαργούς, λαχανικά και… πεταλούδες-, χάνοντας την ευκαιρία να πουν στο παιδί την αλήθεια και να ενισχύσουν την επαφή μαζί του.
Καλό θα ήταν, μέχρι τα 5 χρόνια, οι γονείς να μη μπαίνουν σε λεπτομέρειες που το παιδί δεν καταλαβαίνει και ενδεχομένως το τραυματίσουν ή του δημιουργήσουν απέχθεια για το σεξ. Ακολουθούν οι πιο συνηθισμένες απορίες του παιδιού αυτής της ηλικίας, στις οποίες οι απαντήσεις μας πρέπει να είναι απλοϊκές και σαφείς, όπως για παράδειγμα:
- Ποιος γεννάει το παιδί;
- Η μητέρα.
- Πού έχει η μητέρα το παιδί ;
- Στην κοιλιά της μητέρας υπάρχει μια μικρή, ευχάριστη θήκη, που είναι ειδικά φτιαγμένη για να φιλοξενεί το μωρό μέχρι να γεννηθεί.
- Πώς μπαίνει το παιδί στην κοιλιά της μητέρα του;
-Σε αυτή τη θηκούλα υπάρχουν μερικά ωάρια, ένα από τα οποία μεγαλώνει και γίνεται παιδί με τη βοήθεια του πατέρα.
Εδώ η απάντηση πρέπει να είναι προσεκτική και προσαρμοσμένη στην ηλικία του παιδιού, χρησιμοποιώντας απλά λόγια. Από τα 6 χρόνια ζητά περισσότερες λεπτομέρειες, οπότε θα του μιλήσουμε αναλυτικότερα.
Στην προεφηβεία και στην εφηβεία, βέβαια, οι απορίες του επεκτείνονται σε θέματα γενικότερα, όπως στον αυνανισμό, στις μεθόδους αντισύλληψης, στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και φυσικά στη μάστιγα της εποχής μας, το AIDS.
Οι γονείς αναρωτιούνται για το ποιος από τους δυο πρέπει να μιλήσει στο παιδί. Συνήθως η μητέρα είναι εκείνη που δέχεται τις πρώτες ερωτήσεις, επειδή έχει περισσότερη επαφή μαζί του. Ανεξάρτητα, όμως, από το ποιος από τους δυο θα δώσει απαντήσεις, αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι να υπάρχει κοινή αντιμετώπιση των ερωτήσεων του.
Το όφελος από τη σεξουαλική αγωγή του παιδιού είναι τεράστιο, διότι, εκτός από τον προσανατολισμό που του παρέχετε, το βοηθάτε στη συναισθηματική του ανάπτυξη, αποκτά σεβασμό στον εαυτό του, εμπιστοσύνη σε σας, σωστή και υγιή στάση απέναντι στη σεξουαλικότητα και το άλλο φύλο. Δεν πρέπει να διαφεύγει από την προσοχή σας το γεγονός ότι πολύ σύντομα το παιδί θα λάβει τις πληροφορίες του, συχνά αμφίβολης ποιότητας, είτε από φίλους και συμμαθητές είτε από άλλα άτομα εκτός οικογενειακού περιβάλλοντος, είτε από διάφορες ιστοσελίδες. Έτσι υπάρχει κίνδυνος να χάσει την εμπιστοσύνη του σε σας και να σχηματίσει την εντύπωση ότι το σεξ είναι ανήθικο.
Πολλές γυναίκες προηγούμενων γενεών θυμούνταν πόσο τραυματική εμπειρία ήταν η πρώτη φορά που αντίκρισαν την έμμηνο ρύση τους, τι έντονο φόβο ένιωσαν πιστεύοντας ότι κάτι έπαθαν, αφού δεν είχαν λάβει την παραμικρή ενημέρωση από τη μητέρα τους. Αν κοιτάξουμε βαθιά, πίσω από τις δυσκολίες που πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν στην ερωτική τους ζωή, θα διαπιστώσουμε ότι κρύβονται τραυματισμοί που έχουν άμεση σχέση με την κακή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα πρώτα βήματα της ζωής τους. Άλλες φορές, λόγω ελλιπούς ενημέρωσης, είμαστε εκτεθειμένοι σε διάφορους κινδύνους, όπως είναι το AIDS, τα αφροδίσια νοσήματα και η ανεπιθύμητη κύηση.
Μη φοβάστε τις απορίες των παιδιών σας…
Οι απορίες των παιδιών σχετικά με το σεξ είναι απόλυτα φυσιολογικές.
- Να προσπαθείτε να καλύπτετε το παιδί με τις απαντήσεις σας, ώστε να μην απευθύνεται αλλού για πληροφορίες, οι οποίες είναι συχνά αμφίβολης ποιότητας.
- Οι απαντήσεις σας να είναι προσαρμοσμένες στην ηλικία του.
- Μη νομίζετε ότι μια φορά αρκεί για την ενημέρωση του παιδιού. Είναι μια διαρκής διαδικασία, που φτάνει μέχρι την εφηβεία.
- Από τα λόγια και από τη στάση σας το παιδί παίρνει τα μηνύματα για τις σχέσεις των δυο φύλων.
- Στα βιβλιοπωλεία μπορείτε να προμηθευτείτε έγκυρα επιστημονικά βιβλία με οδηγίες και συμβουλές για τους γονείς.
