Η έφηβη κόρη σας τα τελευταία δύο χρόνια έχει σχέση με ένα πολύ καλό παιδί το οποίο γνωρίζετε και συμπαθείτε αρκετά. Αν και της είχατε μιλήσει πολλές φορές για τις μεθόδους αντισύλληψης, δυστυχώς κάτι δεν πήγε καλά και έμεινε έγκυος…Αναρωτιέστε πώς πρέπει να χειριστείτε την κατάσταση; Η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος και συγγραφέας αρκετών βιβλίων μεταξύ των οποίων τα "Οι γονείς κάνουν τη διαφορά", "Μεγαλώστε ευτυχισμένα παιδιά", "Οι γονείς χωρίζουν" και "Παιδιά στην εφηβεία, γονείς σε κρίση", κυρία Αλεξάνδρα Καππάτου συμβουλεύει.
Η ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη είναι ένα πρόβλημα που καλούνται να αντιμετωπίσουν κάποιοι γονείς με το έφηβο παιδί τους, είτε αυτό είναι το κορίτσι είτε το αγόρι που εμπλέκεται στην κύηση ως "πατέρας".
Υποδηλώνει ότι υπήρξαν κάποιες σεξουαλικές επαφές μεταξύ τους ενδεχομένως χωρίς να έχουν επαρκή σεξουαλική ενημέρωση αλλά και χωρίς τα απαραίτητα αντισυλληπτικά μέτρα. Σε κάθε περίπτωση η εφηβική εγκυμοσύνη είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό γεγονός που συνήθως προκαλεί ιδιαίτερη αναστάτωση στον έφηβο.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας περίπου 16 εκατομμύρια έφηβες 15-19 ετών γεννούν κάθε χρόνο και αποτελούν περίπου το 11% του συνόλου των γεννήσεων διεθνώς. Από αυτές τις γεννήσεις το 95% συμβαίνει σε χώρες χαμηλού και μεσαίου κοινωνικοοικονομικού επιπέδου. Στις ανεπτυγμένες χώρες φαίνεται, σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, ότι περίπου 1 στις 10 έφηβες θα έχει μία τουλάχιστον ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.
Δε γνωρίζουμε με ακρίβεια το ποσοστό που αφορά τη μέση ελληνική οικογένεια. Αυτό που μας δείχνουν οι μελέτες είναι ότι το 1 στα 3 κορίτσια εφηβικής ηλικίας δεν παίρνει επαρκή μέτρα αντισύλληψης και ότι κάποια στιγμή, από τα 14 έως τα 17, πάνω από το 15% των εφήβων προχωρούν σε τεχνητή διακοπή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης.
Διακοπή της κύησης;
Η έφηβη είναι σε εξαιρετικά δυσάρεστη θέση τόσο η ίδια όσο και το αγόρι της. Νιώθει ένοχη για αυτό που της συνέβη και της είναι δύσκολο να μιλήσει στη μητέρα της. Προβληματίζεται για τις αντιδράσεις της, κυρίως αν δε γνώριζε ότι ήδη είχε ξεκινήσει τη σεξουαλική της ζωή. Η απόφαση που πρέπει να λάβουν οι έφηβοι δεν είναι διόλου απλή. Οι προτάσεις φαίνεται να είναι οι εξής: α. Να κρατήσουν το παιδί. β. Να δώσουν το παιδί για υιοθεσία και γ. Να γίνει άμβλωση. Συνήθως οι περισσότερες ελληνικές οικογένειες, έπειτα από μεγάλο προβληματισμό και συζητήσεις με το παιδί τους, απευθύνονται στο γυναικολόγο της μητέρας και "λύνουν το πρόβλημα", όσο άσχημα κι αν αισθάνονται, θεωρώντας ότι κάθε άλλη επιλογή απειλεί το μέλλον των δύο εφήβων που εμπλέκονται.
Αναμφίβολα η απόφαση να γεννηθεί το παιδί σημαίνει εξαιρετικές δυσκολίες για τους δύο εφήβους γονείς αλλά και για όλη την οικογένεια, ωστόσο οι δυσχέρειες αυτές σπάνια αγγίζουν την έννοια της καταστροφής. Καλό είναι, όποια απόφαση κι αν ληφθεί, να σταθμίσουν πολύ καλά τα υπέρ και τα κατά.
Η επιλογή της άμβλωσης συνήθως παραμένει τραυματική σε ψυχολογικό επίπεδο για την έφηβη. Διαταράσσονται οι σχέσεις της με το αγόρι της, αλλάζουν πιθανόν οι σχέσεις με τις φίλες της, νιώθει από τη μία πιο ώριμη αφού ήταν έτοιμη να γίνει μητέρα- και από την άλλη πιο ανώριμη- αφού τελικά "απέτυχε" στο ρόλο της μάνας. Συχνά τη βαραίνουν φράσεις που τυχόν έχει ακούσει-λ.χ. ότι η άμβλωση είναι φόνος- και, παρότι οι γονείς μπορεί να μην ασπάζονται διόλου αυτές τις απόψεις, το ίδιο το κορίτσι ίσως αρχίζει να αισθάνεται άσχημα. Παρόμοιες αλλαγές μπορεί να παρατηρηθούν και στο αγόρι που έχει εμπλακεί στην όλη διαδικασία. Καλό είναι, λοιπόν, στις περιπτώσεις όπου η διακοπή τα κύησης θεωρείται "η μοναδική ρεαλιστική απόφαση", οι γονείς να φροντίσουν στη συνέχεια να στηρίξουν τα δύο παιδιά. Να απαλύνουν τις ενοχές που πιθανόν νιώθουν, να τους δώσουν να καταλάβουν ότι έκαναν ένα λάθος, να ενισχύσουν τν αυτοεκτίμηση τους και να τους βοηθήσουν να συνεχίσουν να ονειρεύονται και να κάνουν σχέδια για το μέλλον.
Αν, αντίθετα, οι γονείς αποφασίσουν μαζί με τους εφήβους να κρατήσουν το παιδί, θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη ότι ο ερχομός του μωρού δε θα μεταμορφώσει αυτομάτως τους εφήβους σε 25χρονους. Παππούδες και γιαγιάδες των δύο πλευρών θα πρέπει να στηρίξουν σε σημαντικό βαθμό την προσπάθεια των δύο εφήβων να δημιουργήσουν οικογένεια και ίσως χρειαστεί να αναλάβουν οι ίδιοι πολλές ευθύνες.
Δε θα πρέπει βέβαια να φτάσουν στο σημείο να υποκαταστήσουν τους γονείς-δηλαδή τους δύο εφήβους-, ωστόσο θα κληθούν να ξεπεράσουν σε πολλά σημεία τα όρια του κλασικού ρόλου της γιαγιάς ή του παππού και να αναλάβουν ένα μεγάλο μέρος των ευθυνών της μητέρας και του πατέρα αντίστοιχα.
Οι ισορροπίες πρέπει να διατηρηθούν με προσοχή, ώστε και το μωρό να μη στερηθεί ουσιαστικά στοιχεία, αλλά και οι έφηβοι γονείς να μη στερηθούν τον γονεϊκό ρόλο που αποφάσισαν να αναλάβουν. Παράλληλα, θα πρέπει να μπορούν οι έφηβοι γονείς να συνεχίσουν τη ζωή τους και να ολοκληρώσουν τα προσωπικά τους όνειρα, λ.χ. σπουδές κ.λπ.
