Το παιδί σας το τελευταίο διάστημα έχει περίεργη συμπεριφορά. Πλένει συνεχώς τα χέρια του, βάζει οινόπνευμα, αποφεύγει να πιάσει τις μπετούγιες και ούτε λόγος να το φιλήσετε…Ο λόγος; Τα μικρόβια, όπως λέει. Αναρωτιέστε τι συμβαίνει στο παιδί σας και πώς μπορείτε να το βοηθήσετε; Η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος και συγγραφέας αρκετών βιβλίων μεταξύ των οποίων τα "Οι γονείς κάνουν τη διαφορά", "Μεγαλώστε ευτυχισμένα παιδιά", "Οι γονείς χωρίζουν" και "Παιδιά στην εφηβεία, γονείς σε κρίση", κυρία Αλεξάνδρα Καππάτου συμβουλεύει.
Συνήθεις ψυχαναγκασμοί και καταναγκασμοί
Ο φόβος της μόλυνσης (δείχνουν υπερβολική ανησυχία για τα μικρόβια, τις ασθένειες κ.λπ.).
Αναπτύσσουν παράλογο φόβο μήπως βλάψουν τον εαυτό τους ή τους άλλους, κυρίως τους γονείς (μήπως μαχαιρώσουν ένα αγαπημένο τους άτομο στον ύπνο του, μήπως προκαλέσουν αυτοκινητιστικό ατύχημα κ.λπ.).
Υπερβολική έμφαση σε θρησκευτικές ή ηθικές σκέψεις.
Σεξουαλικές ή βίαιες σκέψεις και εικόνες (όπως ότι θα βλάψουν κάποιον άλλο άνθρωπο χωρίς να το θέλουν ή ότι θα κάνουν κάτι "κοινωνικά μη αποδεκτό", όπως ότι θα αρχίσουν να βρίζουν χυδαία ή θα προχωρήσουν σε μια ανάρμοστη ερωτική κίνηση).
Δεισιδαιμονίες ή προκαταλήψεις.
Μεγάλη ανησυχία μήπως έχουν κάνει λάθος.
Αμφιβολία.
Συχνό πλύσιμο χεριών, συνήθως με τελετουργικό τρόπο (σκασμένα χέρια από υπερβολικό πλύσιμο).
Μένουν πολλή ώρα στην τουαλέτα.
Δείχνουν υπερβολική ανησυχία για τις απεκκρίσεις του σώματος.
Συμμετρία και πλήρης στοίχιση (τα αντικείμενα στο περιβάλλον τους να είναι τοποθετημένα με συγκεκριμένο τρόπο).
Υπερβολικός έλεγχος των πραγμάτων για να βεβαιωθούν ότι είναι όλα ok, όπως κλειδαριές, ηλεκτρικές συσκευές και διακόπτες.
Επανειλημμένος έλεγχος στους αγαπημένους για να βεβαιωθούν ότι είναι ασφαλείς.
Επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (όπως το άσκοπο περπάτημα πέρα δώθε, μέτρημα, επανάληψη λέξεων ή λένε προσευχές συνεχώς με χρονοβόρο τρόπο ώστε να αντικαταστήσουν μια κακή εικόνα με μια άλλη καλή σκέψη).
Υπερβολική και επαναλαμβανόμενη ανάγκη για διαβεβαίωση ή καθησυχασμό για ό,τι συμβαίνει ή σκέφτονται, λ.χ. αν ολοκλήρωσαν σωστά μια τελετουργία. Δεν είναι σπάνιο να εμπλέκουν τους γονείς στην τελετουργία τους.
Πώς να βοηθήσετε τον έφηβο
Να του διασφαλίζετε ήρεμο περιβάλλον.
Μην τον επιπλήττετε για τις τελετουργίες γιατί προς στιγμή μπορεί να σταματήσει, όμως τα συμπτώματα θα επιδεινωθούν. Να θυμάστε ότι οι συμπεριφορές αυτές οφείλονται στην ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή και όχι σε κάποιο ελάττωμα.
Προτρέψτε τον να ασκείται τακτικά. Η φυσική άσκηση είναι μια εξαιρετικά αποτελεσματική θεραπεία κατά του άγχους που βοηθά στον έλεγχο των συμπτωμάτων.
Να αποφεύγει το τσιγάρο γιατί ενώ θεωρεί ότι τον ηρεμεί, η νικοτίνη αποτελεί ισχυρό διεγερτικό και ενδεχομένως αυξάνονται τα συμπτώματα της διαταραχής.
Να κοιμάται αρκετά. Η έλλειψη ύπνου επιδεινώνει τις κακές σκέψεις του.
Πώς αντιμετωπίζεται
Η ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή αντιμετωπίζεται επαρκώς. Ο συνδυασμός της χρήσης φαρμακευτικής αγωγής και της γνωσιακής- συμπεριφορικής θεραπείας αναγνωρίζεται ως ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της διαταραχής. Ενδεχομένως να αποφασιστεί πρώτα η ψυχολογική βοήθεια. Σε αυτές τις περιπτώσεις φαίνεται ότι ενδείκνυται η γνωσιακή- συμπεριφορική θεραπεία που βοηθά τον έφηβο να καταλάβει πώς συμπεριφέρεται και αντιδρά σε καταστάσεις που του προκαλούν άγχος, με στόχο να περιορίσει τις ιδεοληψίες και τις "τελετουργίες" του. Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από τον τύπο και τη σοβαρότητα της διαταραχής.
