Όταν στις αρχές της δεκαετίας του '70 ο Νορβηγός Dan Olweus, καθηγητής Ψυχολογίας, ερευνητής και συγγραφέας, άρχισε να μελετά μια μορφή ενδοσχολικής επιθετικής συμπεριφοράς, σίγουρα δε θα φανταζόταν τις διαστάσεις που θα λάμβανε η μελέτη του αυτή 40 χρόνια μετά. Πρόκειται για το bullying ή αλλιώς για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού, που δυστυχώς συναντάται όλο και περισσότερο και χαρακτηρίζεται από την επαναλαμβανόμενη, απρόκλητη παρενόχληση κάποιου παιδιού το οποίο δυσκολεύεται να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
Ο σχολικός εκφοβισμός εκδηλώνεται με διάφορες μορφές:
Ψυχολογική Βία: συνοδεύεται από παρατσούκλια, κοροϊδία, διάδοση φημών, εξύβριση, ταπείνωση, εξευτελισμό, ρατσιστικά σχόλια, απειλές ή και τρομοκρατία. Περιλαμβάνει επίσης τον εσκεμμένο αποκλεισμό μαθητών από διάφορες κοινωνικές και σχολικές δραστηριότητες.
Σεξουαλική Παρενόχληση: χαρακτηρίζεται από σεξουαλικά ταπεινωτικά σχόλια, ανεπιθύμητα αγγίγματα, εξαναγκασμό του θύματος να παρακολουθεί ή να συμμετέχει ενεργά σε σεξουαλικές πράξεις.
Σωματική βία: εκδηλώνεται με χτυπήματα, σπρωξίματα, κλοτσιές και στριμώγματα.
Οικονομική Εκμετάλλευση των παιδιών που εκφοβίζονται με αποτέλεσμα την κλοπή ή φθορά στα προσωπικά αντικείμενα τους.
Ηλεκτρονικός ή Διαδικτυακός Εκφοβισμός (cyber bullying), ψυχολογική κακοποίηση, διαπόμπευση και εξευτελισμός μέσω ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης.
Το ευρύτερο σχολικό περιβάλλον (μαθητές, εκπαιδευτικοί, διοικητικοί υπάλληλοι, γονείς και σύλλογοι) δείχνουν μια ιδιαίτερη ευαισθησία απέναντι στο πρόβλημα, το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων. Από την πλευρά των γονέων, υπάρχουν κάποιες μικρές στρατηγικές ενέργειες που μπορεί να εφαρμοστούν, ώστε το παιδί να θωρακιστεί απέναντι στο θύτη:
Μιλήστε. Ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να αντιμετωπιστεί καλύτερα όταν οι γονείς μοιράζονται τις σχετικές εμπειρίες τους και συζητούν για περιστατικά που γνωρίζουν. Με τη συζήτηση γύρω από το θέμα, είναι πιθανό ένα παιδί-θύμα να αρχίσει να μιλά και να αποκαλύψει τι του συνέβη, λειτουργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο προς όφελος και των υπόλοιπων θυμάτων. Στη συζήτηση γύρω από συμβάντα εκφοβισμού πρέπει να εμπλέκεται ενημερωτικά και το σχολείο, ώστε να είναι σε θέση να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά.
Μην προκαλείτε το θύτη. Σε περιπτώσεις εκφοβισμού τύπου οικονομικής εκμετάλλευσης, αποφύγετε την κατοχή αντικειμένων που μπορεί να τραβήξουν την προσοχή του θύτη, όπως κινητό τηλέφωνο, ηλεκτρονικά gadgets ή ακόμα και χρήματα. Μέχρι να διερευνήσετε τα δεδομένα, καλό είναι το παιδί σας να μη φέρει στο σχολείο ή στη βόλτα τα ανωτέρω.
Πάντα με παρέα. Συμβουλεύστε το παιδί σας να έχει παρέα όταν πρόκειται να βρεθεί σε χώρο αυξημένου κινδύνου, όπως τουαλέτες ή κάποιο απομονωμένο σημείο στο προαύλιο. Όσοι επιδιώκουν να τρομοκρατήσουν, αναζητούν μέρη όπου δεν υπάρχει οπτική επαφή με επιτηρητές ή επιστάτες και εκεί υπολογίζεται ότι λαμβάνουν χώρα 7 στα 10 επεισόδια εκφοβισμού.
Ψυχραιμία. Ένα παιδί που διατηρήσει την ψυχραιμία του όταν δεχθεί, για παράδειγμα, λεκτικό εκφοβισμό και δε "λυγίσει", ίσως να μην προσελκύσει ξανά το ενδιαφέρον του θύτη, ο οποίος αντλεί ικανοποίηση μόνον όταν βλέπει τα θύματά του να ξεσπούν σε λυγμούς, να σπαράζουν και να υποφέρουν
Αντιδράστε. Μιλήστε με άλλους γονείς, κινητοποιηθείτε, ζητήστε τη δυναμική παρέμβαση του σχολείου, το οποίο σε συνεννόηση με ειδικό ψυχολόγο, μπορεί να έρθει σε επαφή με την οικογένεια του θύτη και να ληφθούν μέτρα από κοινού. Είναι πολύ πιθανό κάτι ύποπτο να κρύβεται μέσα στο ίδιο το οικογενειακό του περιβάλλον, κάτι που να πυροδοτεί την ανάρμοστη συμπεριφορά. Το παιδί-θύτης είναι και αυτό θύμα μιας δυσάρεστης κατάστασης ενδεχομένως, καταπονείται ψυχολογικά και αναζητά τρόπους για να ξεσπάσει.
