Η ενσυναίσθηση ή αλλιώς η ικανότητα να μπορεί κανείς να νιώσει τα συναισθήματα του άλλου, να μπει με άλλα λόγια στη θέση του, καλλιεργείται στον άνθρωπο με την πάροδο του χρόνου. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, αναπτύσσει αυτήν την ικανότητα. Η ενσυναίσθηση μαθαίνεται. Ο κάθε γονιός μπορεί να "εκπαιδεύσει" σωστά το παιδί του, ώστε να νιώθει και να δείχνει συμπόνοια και κατανόηση στους συνανθρώπους του. Σε κάποιες ηλικίες, η έλλειψη ενσυναίσθησης είναι απολύτως δικαιολογημένη. Όσο όμως το παιδί μεγαλώνει και συνεχίζει να έχει την ίδια συμπεριφορά, εξακολουθεί δηλαδή να μη νοιάζεται καθόλου για το πώς νιώθουν οι άλλοι, τότε σίγουρα ο γονιός πρέπει να λαμβάνει τα μέτρα του ζητώντας αρχικά τη γνώμη κάποιου ειδικού.
Η ηλικία του παιδιού
Είναι εξωπραγματικό να έχει κάποιος την απαίτηση από ένα παιδί κάτω των 5 ετών να έχει αναπτυγμένη την ικανότητα της ενσυναίσθησης. Τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες δε μπορούν καν να μπουν στη θέση του άλλου. Σύμφωνα με το site BabyCenter, η ικανότητα της ενσυναίσθησης φυσιολογικά δε μπορεί να ανθίσει πριν την ηλικία των 8-9 ετών. Αν το παιδί σας δε δείχνει σημάδια ενσυναίσθησης, ενώ βρίσκεται σε αυτή την ηλικία, ή αν ακόμα δε δείχνει να καταλαβαίνει καν τους λόγους της ανησυχίας σας γι’αυτήν του τη συμπεριφορά, τότε υπάρχει πιθανότητα μέσα του να υποβόσκει κάποιο ψυχολογικό θέμα που ουσιαστικά το μπλοκάρει, με αποτέλεσμα να μη δείχνει κατανόηση.
Παράγοντες που συμβάλλουν και επηρεάζουν
Τα παιδιά που παρουσιάζουν το σύνδρομο της Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας συνήθως δυσκολεύονται να καταλάβουν την έννοια της ενσυναίσθησης. Τα παιδιά που εισπράττουν υπερβολικά συναισθήματα και προσοχή από τους γονείς και τους γύρω τους, μπορούν επίσης να δυσκολεύονται να κατανοήσουν τι σημαίνει να νοιάζεσαι πραγματικά για τους άλλους, εξηγεί η παιδοψυχολόγος Dr. Liane Leedom. Επιπλέον, παιδιά με διαταραχές προσωπικότητας, όπως αντικοινωνική διαταραχή, ναρκισσιστική ή οριακή (μεταιχμιακή) είναι πολύ πιθανό να μη μπορούν ούτε αυτά να αναπτύξουν ενσυναίσθηση. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τα παιδιά που πάσχουν από εθισμούς.
Τονώστε την ενσυναίσθηση του παιδιού
Πρέπει οπωσδήποτε να ασχοληθείτε ενεργά με το παιδί, ώστε να καταφέρετε μαζί να αναπτύξετε αυτή τη δεξιότητα, που είναι τόσο σημαντική για τη ζώη και τις σχέσεις του. Ακόμα και αν το παιδί είναι μικρό σε ηλικία είναι καλό να γνωρίζει από νωρίς πόσο όμορφο είναι να βοηθάς τους άλλους. Στην ηλικία των 2-3 ετών, τα παιδιά δε μπορούν να συλλάβουν και να κατανοήσουν ολοκληρωτικά το νοήμα της δοτικότητας, μπορούν όμως, φέρνοντας τους συγκεκριμένα παραδείγματα, να κάνουν μια καλή αρχή. Αν π.χ υπάρχει μωρό στην οικογένεια, εστιάστε στο πόσο όμορφο είναι το συναίσθημα του να του δίνεις χαρά με ένα καινούριο παιχνίδι ή στο πόσο καλά νιώθεις όταν παρηγορείς έναν φίλο που κλαίει και καταφέρνεις να τον κάνεις στο τέλος να αισθανθεί καλύτερα. Στην ηλικία των 5 ετών, πρέπει τα παιδιά να μαθαίνουν να μπαίνουν στη θέση του άλλου. Ρωτήστε το παιδί σας πώς πιστεύει ότι θα αισθανόταν ένας φίλος του αν τα άλλα παιδιά τον κορόιδευαν στο σχολείο ή γελούσαν όλοι με ένα λάθος του. Δώστε λέξεις στα συναισθήματα που το παιδί περιγράφει, είτε πρόκειται για χαρά είτε για στενοχώρια, εκνευρισμό κλπ. Δώστε το καλό παράδειγμα, με συμπεριφορές που δείχνουν έντονα και ξεκάθαρα ότι πρέπει να νοιαζόμαστε για τους άλλους.
