Ως χαρισματικό χαρακτηρίζεται ένα παιδί που αποδίδει πολύ περισσότερο από τα συνομήλικά του σε έναν τουλάχιστον τομέα δεξιοτήτων, έχει δηλαδή αυξημένη μία ή πιο πολλές από τις πολλαπλές μορφές νοημοσύνης, όπως ορίζoνται από το Howard Gardner, πολυβραβευμένο καθηγητή Αναπτυξιακής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Harvard.
Γλωσσική νοημοσύνη. Ευκολία στην ανάγνωση, στο γραπτό λόγο, στην αφήγηση ιστοριών και στην απομνημόνευση λέξεων και ημερομηνιών.
Λογική/μαθηματική νοημοσύνη. Επιδεξιότητα με αριθμούς, αφαιρετική ικανότητα και ικανότητα επαγωγικής λογικής.
Σωματική/ψυχοκινητική νοημοσύνη. Ιδιαίτερες κινητικές δεξιότητες, άψογος έλεγχος του σώματος και επιδεξιότητα στις αθλητικές δραστηριότητες.
Μουσική/ρυθμική νοημοσύνη. Εμπεριέχει ευαισθησία στην κίνηση, στο ρυθμό και στη χροιά του ήχου, καθώς και ανταπόκριση στις συναισθηματικές εφαρμογές αυτών.
Οπτική/παραστατική νοημοσύνη. Πολύ ισχυρή οπτική μνήμη, καλλιτεχνική τάση και φαντασία. Εξαιρετικός προσανατολισμός στο χώρο και συντονισμός χεριών – ματιών.
Διαπροσωπική νοημοσύνη. Η ικανότητα κατανόησης των προθέσεων των ανθρώπων, των κινήτρων και σκοπών τους. Άνεση στην αλληλεπίδραση με τους άλλους και αυξημένες ηγετικές δεξιότητες.
Ενδοπροσωπική νοημοσύνη. Υψηλό επίπεδο αυτογνωσίας, που συνδέεται με την αποτελεσματική λήψη αποφάσεων και επιλογών.
Υπαρξιακή νοημοσύνη. Η ικανότητα να τοποθετεί κανείς τον εαυτό του στις διαστάσεις του κόσμου και να προβληματίζεται πάνω σε υπαρξιακά ζητήματα της ανθρώπινης φύσης.
Φυσιοκρατική νοημοσύνη. Η ικανότητα άψογης αλληλεπίδρασης με το φυσικό περιβάλλον.
Κατά συνέπεια, εάν το παιδί παρουσιάζει κάποια συγκεκριμένα γνωρίσματα, ακόμα και από την προνηπιακή ηλικία, που συνδέονται με τα ανωτέρω, ο γονιός πρέπει να αναζητήσει τη γνώμη ειδικών – παιδοψυχολόγων ή αναπτυξιολόγων για τον προσδιορισμό των κλίσεων και των δεξιοτήτων του.
Ποια είναι όμως αυτά τα γνωρίσματα; Απόλυτα σωστή και ολοκληρωμένη απάντηση δεν υπάρχει. Σε γενικές γραμμές, αν το παιδί σας εμφανίζει κάποια από τα εξής χαρακτηριστικά, ή παραπλήσια με αυτά, ίσως χρήζει ιδιαίτερης προσοχής:
- Μπορεί να διαβάζει άνετα, γρήγορα και σωστά από την προσχολική ηλικία.
- Διαθέτει πλούσιο λεξιλόγιο και το χρησιμοποιεί σωστά.
- Δείχνει ενδιαφέρον για νέα γνώση, μαθαίνει πολύ γρήγορα, του αρέσει να πειραματίζεται, να επεξεργάζεται και ρωτά συχνά "πώς" και "γιατί".
- Απασχολείται ανεξάρτητο από μικρή ηλικία και συγκεντρώνεται εύκολα για αρκετή ώρα.
- Είναι υπερενεργητικό (προσοχή, όχι υπερκινητικό!),
- Προτιμά να συναναστρέφεται μεγάλυτερα παιδιά ή ενήλικες, παρά τους συνομήλικούς του.
- Αναπτύσσει συγκεκριμένες κινητικές δεξιότητες πολύ νωρίτερα από τα παιδιά της ηλικίας του.
- Επιλύει καθημερινά προβλήματα με σύνθετο, καλά μεθοδευμένο τρόπο και δείχνει υψηλό επίπεδο οργάνωσης και αποτελεσματικότητας.
- Βαριέται εύκολα και αναζητά νέες προκλήσεις.
- Έχει υψηλή αίσθηση του χιούμορ.
- Αντιλαμβάνεται από μικρή ηλικία δύσκολες έννοιες, όπως η ζωή και ο θάνατος ή το άπειρο.
- Δείχνει ευαισθησία στις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων.
Ο ρόλος του γονέα είναι η αναγνώριση του γνωρίσματος και η σύνδεσή του με την αντίστοιχη μορφή νοημοσύνης. Για παράδειγμα, ένα παιδί ικανό να διαχειρίζεται τη σχέση του με τα άλλα παιδιά στην παιδική χαρά με τέτοιο τρόπο ώστε να παίζουν το παιχνίδι που αυτό προτιμά, υποδηλώνει αυξημένη διαπροσωπική νοημοσύνη. Σε ένα χαρισματικό παιδί πρέπει να προσφέρονται απλόχερα νέα ερεθίσματα και να μην του ασκείται πίεση, πρέπει να αφήνεται ελεύθερο να αυτενεργεί και να χρησιμοποιεί τη φαντασία του, ανακαλύπτοντας καινούρια πράγματα. Ο γονιός οφείλει να αναγνωρίσει την ιδιαίτερη κλίση του και να το κατευθύνει ανάλογα. Ενθάρρυνση και υποστήριξη είναι οι λέξεις κλειδιά, ώστε να καλλιεργήσει τις δεξιότητές του, να εξοικειωθεί με τη μορφή νοημοσύνης που έχει ανεπτυγμένη και έτσι να αντλεί ικανοποίηση και ευτυχία στη μετέπειτα ζωή του.
