Μόδα και πολιτική

Η μόδα μπορεί να υποστηρίζει την πολιτική ή αντίθετα να προκαλεί το πολιτικό κατεστημένο. Πριν κάποια χρόνια, το Ινστιτούτο Μόδας και Τεχνολογίας της Νέας Υόρκης είχε διοργανώσει την έκθεση «Μόδα και πολιτική» φωτίζοντας τον τρόπο με τον οποίο αυτή, επηρέασε την αμερικανική πολιτική για περισσότερα από 200 χρόνια.

Το συμπέρασμα ήταν και παραμένει ότι στην προώθηση πολιτικών μηνυμάτων έχει το μερίδιο της και η μόδα. Τόσο οι περασμένες γενιές όσο και οι τρέχουσες, συνέδεσαν και εξακολουθούν να συνδέουν σε ένα βαθμό τη μόδα με ιδεολογίες, κινήματα, αξιοκρατικά συστήματα, εξ ορισμού με κοινωνικές τάξεις, κουλτούρες ή υποκουλτούρες .

Το πιο απλό μέσο για να στείλουν πολιτικό μήνυμα οι σχεδιαστές μόδας, οι οποίοι κατά καιρούς θέλουν να εκφράσουν την άποψή τους για την επικαιρότητα, είναι το τι-σερτ (t-shirt).

Παράδειγμα, τα πρωτότυπα μπλουζάκια της Λονδρέζας σχεδιάστριας Κάθριν Χάμνετ, στις αρχές της δεκαετίας του 1980.

Ήταν μια «εποχή δύσκολη για τη δημοκρατία, οι άνθρωποι ένιωθαν ότι δεν έχουν δύναμη, οι διαδηλώσεις δεν είχαν αποτέλεσμα, πολλοί κώφευαν στα μηνύματα των καιρών, η Θάτσερ ευθυγραμμιζόταν με τον Ρίγκαν και οδηγούσε τους Βρετανούς σε πολέμους» λέει η Κάθριν Χάμνετ που πρωτολανσάρισε στην αγορά t-shirt με μότο «Choose life» (Διαλέξτε ζωή) για να αφοσιωθεί εν συνεχεία σε αυτό το πρότζεκτ. Το μότο της κάθε φορά διαφορετικό: «Clean up or die» (Καθαρίστε ή πεθάνετε) για τη σωτηρία του περιβάλλοντος, «Education not missiles» (Εκπαίδευση, όχι πύραυλοι) για τη μείωση των δαπανών για εξοπλισμούς, «Use a condom» (Χρησιμοποιήστε προφυλακτικό) για την πρόληψη του AIDS, «Stop and think» (Σταματήστε και σκεφτείτε) τους πολέμους και την τρομοκρατία και «Leaders suck» (Οι ηγέτες είναι απαίσιοι) για τις λάθος αποφάσεις που παίρνουν.

O Τζον Γκαλιάνο μπορεί να έχασε τη δουλειά του λόγω των αντισημιτικών του εξάρσεων, ωστόσο την περίοδο του πολέμου στο Ιράκ είχε κυκλοφορήσει ένα τι-σερτ με το μήνυμα «Dior Not War» (Ντιορ και όχι πόλεμος). Κάτι παρόμοιο είχε κάνει και ο αμερικανός σχεδιαστής Κένεθ Κόουλ. O οποίος και με την ιδιότητα του αντιπροέδρου του Ιδρύματος για την

Έρευνα του Καρκίνου χρησιμοποιεί τα μπλουζάκια του ως μέσο για να περάσει μηνύματα για τη σίτιση των αστέγων, την απαγόρευση της οπλοχρησίας και την ενίσχυση του αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού.

Με πιο ένθερμο τρόπο προώθησε η Βίβιαν Γουέστγουντ τα «πολιτικοποιημένα» μπλουζάκια της. Το 2006 λάνσαρε μια σειρά με το μήνυμα «I am not a terrorist» (Δεν είμαι τρομοκράτης). Η Βρετανή σχεδιάστρια υποστήριξε με αυτόν τον τρόπο την αποφυλάκιση του Λέοναρντ Πέλτιερ, ενός ιθαγενούς Αμερικανού που είχε καταδικαστεί για τη δολοφονία πρακτόρων του FBI.

Τα μπλουζάκια είτε προέρχονται από γνωστούς σχεδιαστές, είτε από τους ίδιους τους πολίτες, που τυπώνουν πάνω τους για να εκφράσουν απόψεις ή αισθήματα είναι ένα αποτελεσματικό μέσο έκφρασης απόψεων. Για διαμαρτυρία ή για υποστήριξη.

O Μπόνο ο τραγουδιστής των U2, στα πλαίσια της εκστρατείας του «One» για την καταπολέμηση της φτώχειας στην Αφρική, έχει λανσάρει από το 2006 μια συλλογή από τι-σερτ, την κατασκευή των οποίων ανέλαβε η εταιρεία Εντούν, της συζύγου του τραγουδιστή, που έχει έδρα την Αφρική.

Η εταιρεία διαθέτει 10 δολάρια από την πώληση κάθε τι-σερτ αξίας 40 δολαρίων, υπέρ της φαρμακευτικής περίθαλψης ασθενών με AIDS στη Μαύρη Ήπειρο. Στο μπροστινό μέρος υπάρχει το σήμα της εκστρατείας «One», ενώ στο πίσω μέρος δεσπόζει ένα σχέδιο του τραγουδιστή που απεικονίζει τον εαυτό του ως Εσταυρωμένο. Επιπλέον κάνει παράλληλα και την εκστρατεία «Red» («Κόκκινο»), επίσης για την καταπολέμηση του AIDS στην Αφρική. Σε αυτήν την περίπτωση, συνεργάζεται με γνωστά ονόματα στον χώρο της μόδας.

Πρόσφατα στην περιοδεία του σε Καναδά και Αμερική, ο Μπόνο έδειξε την συμπαράστασή του και στον ελληνικό λαό που δοκιμάζεται από την οικονομική κρίση, προβάλλοντας βίντεο στη σκηνή από τις διαμαρτυρίες στην πλατεία Συντάγματος.

Τα τι-σερτς αποτέλεσαν και τον «Στόχο» κατά του καρκίνου του μαστού, με την υποστήριξη χιλιάδων διάσημων Ελληνίδων και ξένων γυναικών, ενώ δεν έχουν λείψει μηνύματα κατά της φτώχιας, των πολέμων, της παιδικής πορνογραφίας και εκμετάλλευσης, κατά της ομοφοβίας και για πολλά άλλα θέματα που απασχολούν την κοινωνία και κατά συνέπεια την πολιτική.

Η εταιρεία παπουτσιών Converse προσφέρει το 5% ως 15% των εισπράξεων από τις πωλήσεις του μοντέλου Paint Swatch.

Η Emporio Armani διαθέτει μέχρι το 40% από τις πωλήσεις της συλλογής «Red» με ρούχα, ρολόγια και γυαλιά ηλίου. Η Gap δίνει το 50% από τα έσοδα της συλλογής «Gap» (PRODUCT) RED και η Nike το 50% των εισπράξεων από τα (PRODUCT) RED.

O Στινγκ, από την άλλη, είναι ένθερμος υποστηρικτής της καμπάνιας «Project Migration» και συχνά στις συναυλίες και τις συνεντεύξεις του φοράει τα τι-σερτ που την υποστηρίζουν. Κατασκευάζονται και πωλούνται στα πλαίσια φιλανθρωπικής πρωτοβουλίας για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των νεαρών ανύπαντρων μητέρων και των παιδιών της Ανατολικής Αφρικής και την παροχή νερού και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

O Μαρκ Τζέικομπς έχει χρησιμοποιήσει τις βιτρίνες των μπουτίκ του για να ενισχύσει πολιτικούς όπως η Χίλαρι Κλίντον και ο Αλ Γκορ. Κατά την προηγούμενη προεδρική εκστρατεία, στα καταστήματα Marc by Marc Jakobs μπορούσε κάποιος να βρει φόρμες εγγραφής ψηφοφόρου.

Το 2006, η ίδια αλυσίδα είχε κυκλοφορήσει τι-σερτ με το αντιπολεμικό μήνυμα «Where's the Outrage» (Πού είναι η αγανάκτηση) ενώ λίγο αργότερα ηγήθηκε μιας εκστρατείας ενάντια στο μελάνωμα που συνέπεσε με την Εβδομάδα Μόδας της Νέας Υόρκης, ενισχύθηκε δε με τα τι-σερτ και τις αφίσες διάσημων πελατισσών του, όπως η Βικτόρια Μπέκαμ που ποζάρισαν γυμνές, επικοινωνώντας το σλόγκαν «Protect the skin you are in» (Προστάτεψε το δέρμα μέσα στο οποίο είσαι).

Ωστόσο, δεν ήταν ο μόνος που έκανε πολιτική με τις βιτρίνες του. Κάτι παρόμοιο είχε πράξει και ο οίκος Cartier κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις 14 Ιουνίου 1940, όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν το Παρίσι, τα ρολόγια στις βιτρίνες της Πλας Βαντόμ σταμάτησαν στην ώρα της επέλασης των Ναζί και επαναλειτούργησαν στις 25 Αυγούστου 1944, όταν αποχώρησαν τα στρατεύματα κατοχής.

Παράλληλα, με τη φυγή του Ντε Γκολ στο Λονδίνο, τα κεντρικά γραφεία του οίκου στην αγγλική πρωτεύουσα μετατράπηκαν σε αρχηγείο της εξόριστης γαλλικής κυβέρνησης.

Επίσης, το 1942 κυκλοφόρησε ένα κόσμημα με όνομα «Φυλακισμένο πουλί» ως σύμβολο της κατοχής.Ήταν μια καρφίτσα με ένα πουλί από κοράλλια και λάπις και με το διαμαντένιο κεφάλι του κλεισμένο σε χρυσό κλουβί. Το ίδιο κόσμημα, ως

«Απελευθερωμένο πουλί» πλέον, με ανοιχτή την πόρτα του κλουβιού, κυκλοφόρησε το 1944 ως μήνυμα για την αποκατάσταση της γαλλικής Δημοκρατίας.