Τι προβλέπει ο νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά; Ποιοι μπορούν να υπαχθούν στη ρύθμιση; Ποιες οφειλές εξαιρούνται από τις διατάξεις του νόμου; Ποια είναι η διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσετε; Τι ισχύει για την πρώτη κατοικία; Η δικηγόρος Αναστασία Τσακατούρα από το δικηγορικό γραφείο KT Legal εξηγεί.
Η άνευ προηγούμενου δυσμενής οικονομική συγκυρία των τελευταίων ετών στην οποία βρίσκεται η χώρα μας έχει ως αποτέλεσμα την υπερχρέωση των φυσικών προσώπων (μη εμπόρων) και των νοικοκυριών σε τέτοιο βαθμό που καθιστούσε αναγκαία τη ρυθμιστική παρέμβαση του νομοθέτη. Για το λόγο αυτό ψηφίστηκε ο Νόμος 3869/2010, για τη ρύθμιση των οφειλών των υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων, τα οποία έχουν περιέλθει σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής των χρεών τους (κατ’ αναλογία με το πτωχευτικό δίκαιο που ισχύει για τους εμπόρους) και την ενδεχόμενη απαλλαγή τους από το σύνολό ή μέρος αυτών.
Σε πολύ γενικές γραμμές η διαδικασία που προβλέπουν οι διατάξεις του Ν. 3869/2010 για τη ρύθμιση των οφειλών είναι η ακόλουθη:
Τονίζεται, κατ’ αρχήν ότι οι διατάξεις του Νόμου 3869/2010 έχουν εφαρμογή μόνο σε οφειλέτες οι οποίοι δεν έχουν πτωχευτική ικανότητα, δηλαδή μόνο σε φυσικά πρόσωπα που χωρίς δόλο έχουν περιέλθει σε μόνιμη ανικανότητα πληρωμής των ληξιπρόθεσμων χρηματικών οφειλών τους, οι οποίες προέρχονται π.χ. από τραπεζικό δανεισμό, πιστωτικές κάρτες, υποχρέωση διατροφής κλπ. Οφειλές, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται και ρητώς εξαιρούνται από τις διατάξεις του νόμου είναι: α) οι οφειλές που έχουν αναληφθεί από τον οφειλέτη το τελευταίο έτος πριν από την υποβολή της αίτησης, β) οι οφειλές που έχουν δημιουργηθεί από αδικοπραξία η οποία διαπράχθηκε με δόλο και γ) οφειλές στο Δημόσιο.
Η διαδικασία ρύθμισης των οφειλών ξεκινάει κατόπιν σχετικής αιτήσεως του ίδιου του οφειλέτη και όχι φυσικά των πιστωτών του. Το πρώτο στάδιο της διαδικασίας περιλαμβάνει την προσπάθεια εξώδικου συμβιβασμού με τους πιστωτές του οφειλέτη, η οποία όμως τις περισσότερες φορές οδηγείται σε αποτυχία αφού σπανίως οι τράπεζες δέχονται το προτεινόμενο σχέδιο συμβιβασμού. Σε περίπτωση όμως που ο εξώδικος συμβιβασμός πετύχει τότε συντάσσεται σχετικό πρακτικό, το οποίο αποτελεί τίτλο εκτελεστό από τη στιγμή που επικυρώνεται από τον ειρηνοδίκη. Σε αντίθετη περίπτωση ο οφειλέτης θα πρέπει εντός προθεσμίας έξι μηνών από την αποτυχία του εξωδικαστικού συμβιβασμού, να καταθέσει σχετική αίτηση με την οποία θα ζητά τη δικαστική ρύθμιση των οφειλών του, η οποία θα συνοδεύεται από τα προβλεπόμενα από το νόμο έγγραφα και πιστοποιητικά, ενώπιον του αρμοδίου Ειρηνοδικείου το οποίο και ορίζει ημερομηνία δικασίμου.
Ο οφειλέτης είναι υποχρεωμένος μέσα σε έναν μήνα από την κατάθεση της αίτησης στο ειρηνοδικείο να επιδώσει σε όλους τους πιστωτές αντίγραφο της αιτήσεως και των εγγράφων που ορίζονται από το νόμο. Ένα από τα σημαντικότερα έγγραφα που περιλαμβάνονται στη λίστα με αυτά που πρέπει να επιδοθούν στους πιστωτές από τον οφειλέτη είναι το Σχέδιο Διευθετήσεως Οφειλών, επί του οποίου οι πιστωτές θα πρέπει να υποβάλλουν τις σχετικές παρατηρήσεις τους όπως επίσης και να επισημάνουν αν συμφωνούν ή όχι με το σχέδιο αυτό. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει αντίρρηση από τους πιστωτές και αποδεχτούν το Σχέδιο, ο Ειρηνοδίκης το επικυρώνει με σχετική απόφαση του και αυτό αποκτά ισχύ δικαστικού συμβιβασμού.
Αν όμως δε γίνει δεκτός ο συμβιβασμός από τους πιστωτές, τότε ο οφειλέτης θα πρέπει να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο, κατά το οποίο το δικαστήριο ελέγχει τη συνδρομή των προϋποθέσεων του νόμου για τη ρύθμιση των οφειλών ή και την απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη του. Σε περίπτωση που το Δικαστήριο δεχθεί πως ο οφειλέτης πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου, τον υποχρεώνει να καταβάλλει για χρονικό διάστημα τεσσάρων ετών ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό κάθε μήνα, ώστε κάθε πιστωτής να λάβει μέρος της απαίτησής του σε βάρος του οφειλέτη. Αν ο οφειλέτης έχει στην κατοχή του ακίνητη ή άλλη περιουσία η οποία μπορεί να ρευστοποιηθεί τότε το Δικαστήριο ορίζει εκκαθαριστή. Υπό προϋποθέσεις προστατεύεται η κύρια κατοικία του οφειλέτη.
Με τον καθορισμό καταβολής μηνιαίων δόσεων από τον οφειλέτη, το Δικαστήριο δεν αποφασίζει εκ των προτέρων και την απαλλαγή του από τα χρέη του. Θα πρέπει αρχικά ο οφειλέτης να δείξει συμμόρφωση ως προς τις υποχρεώσεις του για τα επόμενα τέσσερα έτη και σε περίπτωση που συμβεί αυτό διατάσσεται η απαλλαγή του οφειλέτη από τα υπόλοιπα χρέη του με την έκδοση σχετικής δικαστικής απόφασης.
