O Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων (HPV), Θεόδωρος Αγοραστός μιλά για το εμβόλιο εναντίον του HPV που σώζει ζωές.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΜΙΧΑΛΗ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗ
Τι άλλαξε στην ιατρική κοινότητα η διαπίστωση ότι οι ιοί των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων HPV ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας;
H διαπίστωση ότι ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) ευθύνεται - όχι «σε μεγάλο βαθμό» αλλά πλήρως (99,7%) - για την ανάπτυξη καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας οδήγησε στα εξής:
Α. στην χορήγηση το 2008 του βραβείου Nobel Ιατρικής στον Καθηγητή Haraldzur Ηausen, ο οποίος είχε ανακαλύψει τη συσχέτιση αυτή για πρώτη φορά πριν ~30 χρόνια
Β. στην δημιουργία του ΠΡΩΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΟΥ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟΥ (ΚΑΡΚΙΝΩΝ)!
Γ. στην δημιουργία του ΠΡΩΤΟΥ ΜΟΡΙΑΚΟΥ ΤΕΣΤ ΓΙΑ ΜΑΖΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ (δηλ. του λεγόμενου HPV DNA TEST)!
Το γεγονός ότι σήμερα υπάρχει εμβόλιο για τον HPV, εκτιμάτε ότι θα μειώσει τον αριθμό των ασθενών από αυτή την μορφή καρκίνου;
Το εμβόλιο εναντίον της HPV-λοίμωξης εάν εφαρμοσθεί επιτυχώς (δηλ. με κάλυψη και με τις τρεις δόσεις άνω του 70% του πληθυσμού στόχου, που αποτελείται από κορίτσια και αγόρια 9-14 ετών) όχι μόνο θα μειώσει τον αριθμό των ασθενών από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας αλλά είναι σε θέση και να εξαλείψει σχεδόν την νόσο αυτή. Παράλληλα, μια τέτοια εφαρμογή θα ελαττώσει κατά πολύ μεγάλο ποσοστό και τον αριθμό των ατόμων που νοσούν από καρκίνο του κόλπου και αιδοίου (γυναίκες), του πέους (άνδρες) καθώς και του πρωκτού, στόματος, φάρυγγα, γλώσσας, αμυγδαλών, λάρυγγα, πιθανόν οισοφάγου, και ορισμένων μορφών καρκίνου δέρματος (άνδρες και γυναίκες).
Φτάνει το γεγονός της ύπαρξης του εμβολίου για να περιοριστεί ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας ή θα πρέπει οι γυναίκες να συνεχίσουν να είναι σχολαστικές με τις προληπτικές εξετάσεις;
Τα υπάρχοντα εμβόλια εναντίον του HPV δεν προστατεύουν από όλους τους «καρκινογόνους» τύπους του ιού, αλλά μόνο από τους 2 πλέον επικίνδυνους τύπους, τους 16 και 18, οι οποίοι, βέβαια, ευθύνονται για το ~70 % των καρκίνων στον τράχηλο. Άρα, υπολείπεται ένα ποσοστό κινδύνου, το οποίο μπορεί να καλυφθεί μόνο με τον τακτικό προληπτικό έλεγχο με τεστ Παπανικολάου ή/και με HPV DNA test. Στην πράξη οι διεξαχθείσες μελέτες δείχνουν ότι εάν εμβολιαστεί εναντίον του HPV μια γυναίκα που δεν έχει μολυνθεί από τον ιό (κατά κανόνα – στις δυτικές κοινωνίες - τα κορίτσια 9-14 ετών), τότε προστατεύεται από τον κίνδυνο να εμφανίσει προκαρκινικές αλλοιώσεις στον τράχηλο της μήτρας κατά ποσοστό ακόμη μεγαλύτερο, περίπου 80-90%! Παρ’ όλα αυτά, εάν θέλει σήμερα αυτή η γυναίκα που εμβολιάστηκε έγκαιρα να προστατευθεί πλήρως, θα πρέπει από την ηλικία π.χ. 25 ετών και άνω να ελέγχεται προληπτικά και με τεστ Παπανικολάου ή με HPV DNA test.
Τα προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου, γιατί έχουν εξαιρετική σημασία στην πρόληψη αυτή της μορφής καρκίνου;
Ο ιός HPV προσβάλλει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, ιδιαίτερα στις νεαρές ηλικίες, και σε ένα πολύ μικρό ποσοστό μπορεί να οδηγήσει σε προκαρκινικές και καρκινικές αλλοιώσεις τα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας (όπως άλλωστε και άλλων οργάνων). Επειδή δε τόσο η μόλυνση από τον ιό όσο και οι κυτταρικές αλλοιώσεις του τραχήλου δεν δίνουν κανένα απολύτως σύμπτωμα, ο μόνος τρόπος να τις ανιχνεύσει κανείς έγκαιρα, έτσι ώστε να μπορεί να γίνει πλήρης θεραπεία και ίαση της γυναίκας, είναι ο προσυμπτωματικός προληπτικός έλεγχος με τεστ Παπανικολάου ή (στο μέλλον) με HPV DNA test.
Ποιες κοπέλες έχουν λόγο να κάνουν το εμβόλιο, σε ποια ηλικία και γιατί;
ΟΛΕΣ οι κοπέλες (!), για τους εξής λόγους:
Α. αν δεν έχουν μολυνθεί από κανένα τύπο του ιού θα έχουν την πλήρη προστασία (~80-90%).
Β. αν έχουν μολυνθεί με κάποιο «μη καρκινογόνο τύπο» θα έχουν και πάλι την πλήρη προστασία (~80-90%).
Γ. αν έχουν μολυνθεί με κάποιο «καρκινογόνο» τύπο εκτός των 16 & 18, θα έχουν και πάλι πολύ μεγάλη προστασία (70-80%).
Δ. αν έχουν μολυνθεί με τον ιδιαίτερα «καρκινογόνο» τύπο 16, τότε θα προστατευθεί από τον άλλο ιδιαίτερα επικίνδυνο τύπο 18 (και τους συγγενικούς αυτού τύπους).
Ε. αν έχουν μολυνθεί με τον ιδιαίτερα «καρκινογόνο» τύπο 18, τότε θα προστατευθεί από τον άλλο κύρια επικίνδυνο τύπο 16 (και τους συγγενικούς αυτού τύπους).
ΣΤ. αν είχαν μολυνθεί στο παρελθόν με τους τύπους 16 ή/και 18, αλλά τώρα είναι αρνητικές στον έλεγχο παρουσίας του ιού στον τράχηλο, τότε θα προστατευθούν από επαναμόλυνση από αυτούς τους τύπους.
Ζ. αν έχουν υποστεί στο παρελθόν χειρουργική επέμβαση στον τράχηλο (κωνοειδή εκτομή) λόγω ακριβώς προκαρκινικών αλλοιώσεων οφειλόμενων στον HPV, τότε θα προστατευθούν από υποτροπή (επανεμφάνιση) της νόσου.
Η. Η μοναδική περίπτωση που δεν μπορεί το εμβόλιο να παράξει προστασία, είναι αν την δεδομένη στιγμή που πρόκειται να γίνει ο εμβολιασμός, η γυναίκα είναι φορέας και των 2 ιδιαίτερα «καρκινογόνων» τύπων, δηλ. και του 16 και του 18. Αυτή όμως η πιθανότητα έχει υπολογισθεί ότι ανέρχεται περίπου στο 0,5%!
Άρα, πρακτικά, ΟΛΕΣ ΟΙ ΚΟΠΕΛΕΣ ΕΧΟΥΝ ΛΟΓΟ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΤΟ ΕΜΒΟΛΙΟ, και μάλιστα ΟΣΟ ΠΙΟ ΝΩΡΙΣ ΤΟΣΟ ΠΙΟ ΚΑΛΑ!
Είναι δε σημαντικό να τονισθεί ότι ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΝΩΤΕΡΟ ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ! (επειδή δεν έχουν γίνει μελέτες σε μεγαλύτερες ηλικίες, μπορεί ίσως να θεωρηθεί ως ανώτερο όριο τα 45 έτη)
Ενδείκνυται ακόμα και για αγόρια;
ΝΑΙ! (βλ. απάντηση 2).
Από τις 15 Φεβρουαρίου 2013 η Κυβέρνηση της Αυστραλίας ξεκίνησε το Εθνικό Πρόγραμμα Προληπτικού Εμβολιασμού των αγοριών 12-13 ετών στα σχολεία όλης της χώρας!
Γιατί οφείλει κάθε γυναίκα να γνωρίζει εάν είναι φορέας του HPV και πώς μπορεί να το μάθει αυτό;
Δεν οφείλει κάθε γυναίκα να γνωρίζει εάν είναι φορέας του HPV. Μπορεί να το μάθει αν κάνει το λεγόμενο HPV DNA test (το οποίο γίνεται όπως ακριβώς το τεστ Παπανικολάου και ελέγχει την ύπαρξη ή μη του ιού στον τράχηλο της μήτρας).
Τι σημαίνει για μια γυναίκα ότι είναι φορέας του HPV; Θα πρέπει να το παρακολουθεί για το υπόλοιπο της ζωής της; Τι πρέπει να κάνει για να μην ευοδώσει τον ιό;
Το να είναι μια νέα γυναίκα (μέχρι τα 30 περίπου έτη) φορέας του ιού δεν σημαίνει κάτι το ιδιαίτερο, διότι η συχνότητα αυτής της HPV λοίμωξης είναι πολύ συχνή, ιδιαίτερα σ’ αυτές τις ηλικίες. Αλλά και αργότερα, αν μια γυναίκα είναι θετική στον ιό, απλώς θα πρέπει να ελέγχεται πιο συχνά π.χ. με τεστ Παπανικολάου ή με κολποσκόπηση. Αυτό ακριβώς θα είναι και το νόημα του μελλοντικού προληπτικού ελέγχου όχι πλέον με τεστ Παπανικολάου αλλά με HPV DNA test: Οι γυναίκες με αρνητικό HPV DNA test θα επανεξετάζονται (με το ίδιο τεστ) μετά ~5 χρόνια, ενώ αυτές με θετικό HPV DNA test θα εξετάζονται άμεσα περαιτέρω, με τεστ Παπανικολάου, κολποσκόπηση, μοριακούς δείκτες κ.ά.
Ο ιός, κατά κανόνα, δεν παραμένει εσαεί στην γεννητική περιοχή της γυναίκας αλλά απομακρύνεται μόνος του. Σ’ αυτό φυσικά σημαντικότατο ρόλο διαδραματίζει η λεγόμενη «ΑΜΥΝΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ», χάρη στην οποία η ιογενής λοίμωξη στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν εξελίσσεται σε καρκίνο. Έτσι, ό,τι ευνοεί και ενισχύει την άμυνα του οργανισμού πρέπει να το επιδιώκει η γυναίκα-φορέας (π.χ. διατροφή πλούσια σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικά, αποφυγή stress), ό,τι δε αποδυναμώνει την άμυνα αυτή πρέπει να το αποφεύγει (π.χ. κάπνισμα, stress, ανοσοκαταστολή, κ.ά.)
Γιατί είναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση;
Διότι εάν διαγνωσθεί μια προκαρκινική αλλοίωση η θεραπεία επιφέρει πλήρη ίαση, ενώ σε καρκίνο αυτό δεν μπορεί πάντα να επιτευχθεί. Όσο μικρότερο, βέβαια, είναι το στάδιο του καρκίνου, τόσο και η πρόγνωση είναι καλύτερη.
Σήμερα οι πιθανότητες να σωθεί μια γυναίκα που βρίσκει τον καρκίνο στο αρχικό στάδιο είναι μεγαλύτερες από ότι παλιότερα;
Προφανώς, διότι υπάρχει εξέλιξη τόσο στις χειρουργικές, όσο και στις ακτινοθεραπευτικές και χημειοθεραπευτικές πρακτικές.
Ποιες είναι οι νεότερες εξελίξεις όσον αφορά στην αντιμετώπιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας;
Νέες χειρουργικές τεχνικές και μεθοδεύσεις (π.χ. η προσπάθεια για διατήρηση της γονιμότητας της ασθενούς με διατήρηση του σώματος της μήτρας), νέες ακτινοθεραπευτικές προσεγγίσεις με την βοήθεια σύγχρονων απεικονιστικών μεθόδων (Μαγνητικός συντονισμός), νέα χημειοθεραπευτικά φάρμακα. Παράλληλα, κατά τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες και για την εφαρμογή των λεγόμενων θεραπευτικών εμβολίων εναντίον των HPV-σχετιζόμενων αλλοιώσεων.
http://www.hpvsociety.gr/
