Λιγότερες λέξεις που αφορούν συναισθήματα εμπεριέχονται στα βιβλία όσο περνούν τα χρόνια. Με μια εξαίρεση στον κανόνα: το φόβο!
Όπως διαπιστώνει νέα επιστημονική μελέτη, όπου μετάσχει και Έλληνας επιστήμονας, σταδιακά από τη δεκαετία του 1970 και μετά όσο περνάνε τα χρόνια, τόσο λιγότερες συναισθηματικές λέξεις περιέχουν τα νέα λογοτεχνικά βιβλία.
Με τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών, τις διαχρονικές τάσεις στη χρήση λέξεων, που μεταδίδουν μια πληθώρα συναισθημάτων (χαρά, θυμός, φόβος, λύπη, έκπληξη, αηδία κ.α.).
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLoS ONE. Αν και οι ερευνητές εστιάστηκαν στην αγγλόφωνη λογοτεχνία, τα ευρήματά τους είναι πιθανό να αντανακλούν μια ευρύτερη διεθνή τάση, που να ισχύει και σε λογοτεχνίες άλλων γλωσσών.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν με ειδικό λογισμικό μια βάση δεδομένων της Google με πάνω από πέντε εκατομμύρια ψηφιοποιημένα βιβλία. Η γενική διαπίστωση είναι ότι καταγράφεται μια σταθερή διαχρονική μείωση στη χρήση συναισθηματικά φορτισμένων λέξεων κατά τον τελευταίο αιώνα, ιδίως όσων αφορούν θετικά και ευχάριστα συναισθήματα.
Αισθητή εξαίρεση από τον κανόνα αποτελούν οι λέξεις που αφορούν το συναίσθημα του φόβου. Η χρήση αυτών των λέξεων σημείωσε πτώση στα λογοτεχνικά έργα που γράφηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα, όμως εμφανίζουν σαφή τάση ανόδου μετά τη δεκαετία του ’70, παρά την πτωτική τάση των λέξεων που μεταφέρουν άλλα συναισθήματα.
Προηγούμενες επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι λέξεις που χρησιμοποιούνται στα online μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook και το Twitter, μπορεί να αντανακλούν διάφορες κοινωνικο-πολιτικές εξελίξεις. Όμως η νέα έρευνα είναι η πρώτη που αποκαλύπτει πως οι διαχρονικές αλλαγές στη έκφραση των συναισθημάτων στα βιβλία μπορούν επίσης να αντανακλούν γενικότερες και μακροπρόθεσμες ιστορικές και πολιτισμικές τάσεις.
Μεταξύ άλλων, η ανάλυση έδειξε ότι την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου υπήρξε στα βιβλία μια διακριτή αύξηση στις λέξεις που αφορούσαν τη λύπη και αντίστοιχη μείωση στις λέξεις που είχαν να κάνουν με τη χαρά. Κάτι ανάλογο δεν φαίνεται να συνέβη κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Από την άλλη, καταγράφονται δύο περίοδοι, στη δεκαετία του ΄20 (πριν την μεγάλη οικονομική κρίση!) και του ’60, όταν κορυφώθηκε η χρήση των λέξεων που αντανακλούσαν χαρά και ευτυχία.
