Κάποτε ένας δικαστής ονόματι Potter Stewart είχε πει για την πορνογραφία: μόλις τη δεις ξέρεις ότι είναι.
Κάπως έτσι πάει και με τον εγκέφαλο μας και τα όμορφα πράγματα: μόλις τα δει τα αναγνωρίζει και τα θέλει! Το πιο εντυπωσιακό μάλιστα εύρημα των ψυχολόγων της αντίληψης είναι ότι η θέα ενός ελκυστικού- όμορφου αντικειμένου ενεργοποιεί την παρεγκεφαλίδα, το κομμάτι του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για την κίνηση. Όπως δείχνουν σχετικές μελέτες, όταν βλέπουμε ένα όμορφο αντικείμενο ενστικτωδώς κινητοποιείται το χέρι μας. Δηλαδή η ομορφιά κυριολεκτικά μας συν-κινεί!
Θεωρούμε όμορφα μοτίβα όπως τα fractals λόγω... εγκεφάλου
Ακόμη οι ειδικοί δεν γνωρίζουν τι είναι αυτό ακριβώς που μας αρέσει π.χ. σε έναν ωραίο πίνακα.
Ωστόσο, όλο και ανακαλύπτουμε νέες γνώσεις επί του θέματος... Πέρυσι, Γερμανοί ερευνητές βρήκαν ότι και μόνον να κοιτάμε αποχρώσεις του πράσινου αυξάνει τη δημιουργικότητα μας. Και δεν είναι – όπως λένε- δύσκολο να εξηγήσουμε γιατί: συνδέουμε το πράσινο με την τροφή, τα λαχανικά, είναι ένα χρώμα που μας “υπόσχεται” θρέψη. Αυτό μπορεί να εξηγήσει ίσως το γιατί οι ασθενείς που από το παράθυρο τους βλέπουν πράσινο, αναρρώνουν ταχύτερα. Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι οι εργαζόμενοι που βλέπουν έξω από το παράθυρο πράσινο αυξάνεται κατά 6-7% η αποδοτικότητα τους. Αυτό ισχύει ακόμη και όταν δεν υπάρχει παράθυρο αλλά σχέδια από τη φύση ζωγραφιστά σε ένα τοίχο.
Το έτερο κλειδί είναι κάτι που φιλόσοφοι, μαθηματικοί και άλλοι στοχαστές αλλά και καλλιτέχνες έχουν ανακαλύψει εδώ και χρόνο: η γεωμετρία. Οι “χρυσές διαστάσεις” του ορθογώνιου σχήματος βρίσκονται παντού: από τα βιβλία, τις τηλεοράσεις, τις πιστωτικές κάρτες και πολλά πολλά άλλα, το ορθογώνιο αναδεικνύεται ως ένα από τα πλέον αγαπημένα σχήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Οι αναλογίες του κρύβονται πίσω από αριστουργήματα της τέχνης όπως ο Παρθενώνας, η Μόνα Λίζα, η Παναγία των Παρισίων, τα βιολιά Στραντιβάριους αλλά και της τεχνολογίας όπως το... iPod.
Μόλις το 2009 όμως επιστήμονες από το Duke University διαπίστωσαν ότι τα μάτια μας σκανάρουν πολύ γρηγορότερα ότι είναι σε σχήμα ορθογωνίου. Το “χρυσό σχήμα” ενισχύει την ικανότητα μας να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο χωρίς ιδιαίτερη συνειδητή προσπάθεια.
Επίσης, έχει διαπιστωθεί ότι προτιμάμε τα ακανόνιστα σχήματα ή και τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα όπως τα fractals όταν αυτά έχουν συγκεκριμένη πυκνότητα σημείων. Και αυτή η πυκνότητα συμπίπτει με την πυκνότητα των φυλλωμάτων των περισσότερων φυτών στην Αφρική από όπου πιστεύεται ότι προέρχεται το ανθρώπινο είδος. Η ομορφιά λοιπόν δεν είναι στα μάτια μας απλά αλλά αποτυπωμένη στον εγκέφαλό μας.
Προτιμάμε τα μοτίβα που έχουν πυκνότητα σημείων ίση με αυτή των φυλλωμάτων της ακακίας, του χαρακτηριστικού δέντρου της αφρικανικής ηπείρου από όπου προέρχεται το ανθρώπινο είδος
Η θέαση τέτοιων μοτίβων μπορεί να μας μειώσει το στρες ακόμη και κατά 60%!
Συχνά λέμε ότι η τέχνη δεν έχει σε τίποτα να κάνει με την επιστήμη, είναι ταλέντο, δώρο από τους θεούς. Όμως, αν κάθε σχεδιαστής γνώριζε έστω και τα στοιχειώδη μαθηματικά της ομορφιάς και τους απλούς μηχανισμούς της έλξης, τότε θα μπορούσαν τα πάντα, από τα σπίτια μας, μέχρι τα κινητά και τα αυτοκίνητα μας, να μην είναι μόνο χρήσιμα αλλά και όμορφα για μας.
