H Διαμεσολάβηση αποτελεί έναν εξωδικαστικό τρόπο επίλυσης μιας διαφοράς. Στην Διαμεσολάβηση συμμετέχουν ο Διαμεσολαβητής, τα συμβαλλόμενα μέρη και οι πληρεξούσιοι δικηγόροι τους.
Με τον νόμο Ν. 3898/2010 «Διαμεσολάβηση σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις» (2008/52/ΕΚ) ορίζεται ότι:
«Ως διαμεσολάβηση νοείται διαρθρωμένη διαδικασία ανεξαρτήτως ονομασίας, στην οποία δύο ή περισσότερα μέρη μιας διαφοράς επιχειρούν εκουσίως να επιλύσουν με συμφωνία τη διαφορά αυτή με τη βοήθεια διαμεσολαβητή».
Η Διαμεσολάβηση όμως ως εξωδικαστικός τρόπος επίλυσης διαφορών έχει 4 πλεονεκτήματα.
Ποιά είναι αυτά;
α) Ταχύτητα
Η πείρα, από την πρακτική της Διαμεσολάβησης στην Ελλάδα και το εξωτερικό, παραπέμπει σε διαδικασία με μέσο όρο διάρκειας 8 ώρες, εντός της ίδιας ημέρας. Δεν υπάρχει ρητός χρονικός περιορισμός ή εν γένει πρόβλεψη για την διάρκεια της διαδικασίας (μόνη εξαίρεση, άρθρο 3 παρ. 2 Ν. 3898/2010) που ορίζει τα εξής:
"......2. Το δικαστήριο στο οποίο είναι εκκρεμής η υπόθεση μπορεί σε κάθε στάση της δίκης, ανάλογα με την περίπτωση και λαμβάνοντας υπόψη όλες τις
περιστάσεις της υπόθεσης, να καλεί τα μέρη να προσφύγουν στη διαμεσολάβηση για να επιλύσουν τη διαφορά. Εφόσον τα μέρη συμφωνούν το δικαστήριο
αναβάλλει υποχρεωτικά τη συζήτηση της υπόθεσης σε δικάσιμο μετά την πάροδο τριμήνου και όχι πέραν του εξαμήνου".
β) Εκούσια υπαγωγή
Τα μέρη «...επιχειρούν εκουσίως να επιλύσουν με συμφωνία τη διαφορά αυτή με τη βοήθεια διαμεσολαβητή».
γ) Αμεροληψία
Ο διαμεσολαβητής είναι τρίτο πρόσωπο σε σχέση με τους διαδίκους και συνεπώς είναι ουδέτερος/αμερόληπτος προς τη διένεξη και τα μέρη.
«Ως διαμεσολαβητής νοείται τρίτο σε σχέση με τους διαδίκους πρόσωπο, από το οποίο ζητείται να αναλάβει διαμεσολάβηση με κατάλληλο αποτελεσματικό και αμερόληπτο τρόπο». «Ο διαμεσολαβητής ενεργεί και πρέπει και προς οποιονδήποτε τρίτο να δίνει την εντύπωση ότι ενεργεί σε μόνιμη βάση με αμεροληψία έναντι των μερών και μεριμνά για την ισότιμη εξυπηρέτηση όλων των μερών στο πλαίσιο της διαμεσολάβησης.»
δ) Εμπιστευτικότητα
«Η διαδικασία έχει εμπιστευτικό χαρακτήρα και δεν τηρούνται πρακτικά. Ο διαμεσολαβητής επικοινωνεί και συναντάται με καθένα από τα μέρη. Πληροφορίες που αντλεί ο διαμεσολαβητής κατά τις επαφές αυτές με το ένα μέρος δεν κοινολογούνται στο άλλο μέρος χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του ». Επίσης, είναι σημαντικό ότι πριν από την έναρξη της διαδικασίας όλοι οι συμμετέχοντες δεσμεύονται εγγράφως να τηρήσουν το απόρρητο της διαδικασίας.
Ποιός είναι όμως ο Διαμεσολαβητής;
Ο Διαμεσολαβητής είναι ένας ανεξάρτητος μεσολαβητής, με ειδική κατάρτιση (Φορείς Κατάρτισης Διαμεσολαβητών), διαπιστευμένος από το Υπουργείο Δικαιοσύνης (Πίνακας Διαμεσολαβητών), ο οποίος βοηθά τα συμβαλλόμενα μέρη στην επίτευξη μιας αμοιβαία ικανοποιητικής συμφωνίας. Ο Διαμεσολαβητής δεν εκδίδει απόφαση, δεν επιβάλλει λύση. Ο ρόλος του είναι να βοηθήσει τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών προκειμένου να καταλήξουν σε αμοιβαία αποδεκτή συμφωνία.
Ποιές διαφορές μπορεί να λυθούν με Διαμεσολάβηση;
Στην Διαμεσολάβηση μπορούν να υπαχθούν εμπορικές, αστικές, εργατικές και οικογενειακές διαφορές.
Ποιοί συμμετέχουν στην Διαμεσολάβηση;
Στη διαδικασία συμμετέχουν ο Διαμεσολαβητής, τα συμβαλλόμενα μέρη και οι πληρεξούσιοι δικηγόροι τους.
Ποιά είναι η ισχύς της συμφωνίας που υπογράφεται κατόπιν Διαμεσολάβησης;
Όταν η διαδικασία καταλήξει σε αμοιβαία αποδεκτή συμφωνία, ο Διαμεσολαβητής την αποτυπώνει εγγράφως -και αφού την υπογράψουν και τα δύο μέρη- με επιμέλεια οποιουδήποτε από τα μέρη το πρακτικό κατατίθεται στο πρωτοδικείο της περιοχής όπου έγινε η Διαμεσολάβηση. Έτσι, η συμφωνία αυτή μετατρέπεται άμεσα σε Εκτελεστό Τίτλο. Αυτό αποτελεί ένα από τα βασικότερα πλεονεκτήματα της διαμεσολάβησης σε σχέση με τους άλλους τρόπους επίλυσης διαφορών.
Πώς γίνεται όμως η επιλογή του Διαμεσολαβητή;
Ο Διαμεσολαβητής επιλέγεται από τα εμπλεκόμενα μέρη, μέσα από τον Δημόσιο Κατάλογο Διαπιστευμένων Διαμεσολαβητών του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Κάθε διαμεσολαβητής μπορεί ελεύθερα και χωρίς κανέναν απολύτως περιορισμό να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε οποιοδήποτε σημείο της Επικράτειας, χωρίς να δεσμεύεται από την έδρα του.
Σε τι συνίσταται η διαδικασία της Διαμεσολάβησης;
Μια Διαμεσολάβηση ξεκινά με κοινή συνάντηση των μερών και των δικηγόρων τους. Ο Διαμεσολαβητής εξηγεί αρχικά τη διάρθρωση της διαδικασίας και τονίζει τον εμπιστευτικό χαρακτήρα των συζητήσεων. Στη συνέχεια, ζητά από τα μέρη να παρουσιάσουν τις θέσεις τους. Όταν ο διάλογος δεν είναι πλέον παραγωγικός, ο διαμεσολαβητής χωρίζει τα μέρη και ξεκινά μία σειρά ιδιωτικών, εμπιστευτικών συνεδριάσεων. Στις κατ' ιδίαν αυτές συναντήσεις ο διαμεσολαβητής συζητά με κάθε ένα από τα μέρη για να αναλύσει την περίπτωσή τους, να αναγνωρίσει και να αναδείξει τα πραγματικά συμφέροντα καθενός από τα μέρη και να αναπτύξει επιλογές για την επίλυση της διαφοράς. Ο διαμεσολαβητής μπορεί να μεταφέρει πληροφορίες, προτάσεις ή προσφορές από το ένα μέρος στο άλλο μόνο αν έχει την ρητή συναίνεσή τους. Οι κατ' ιδίαν συναντήσεις είναι πολλαπλές, διάρκειας 20-30 περίπου λεπτών η καθεμία. Όταν τα μέρη καταλήξουν σε συμφωνία, γίνεται μία τελευταία κοινή συνάντηση όπου υπογράφεται το πρακτικό της διαμεσολάβησης από τον διαμεσολαβητή, τα μέρη και τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους.
Ποιά είναι όμως η διαδικασία για να γίνει κανείς διαμεσολαβητής;
H εκπαίδευση των διαμεσολαβητών, γίνεται από φορείς κατάρτισης μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που συνιστούν από κοινού ένας τουλάχιστον Δικηγορικός Σύλλογος και ένα τουλάχιστον από τα επιμελητήρια της Χώρας. (άρθρο 1 π.δ. 123/2011). Ήδη σήμερα έχουν αδειοδοτηθεί από το Υπουργείο και λειτουργούν τέσσερις φορείς κατάρτισης διαμεσολαβητών, το Κέντρο Διαμεσολάβησης Πειραιώς, το Αθηναϊκό Κέντρο Κατάρτισης και Εκπαίδευσης Διαμεσολαβητών «Προμηθέας», το Ινστιτούτο Κατάρτισης Διαμεσολαβητών Θεσσαλονίκης και το Ινστιτούτο Κατάρτισης Διαμεσολαβητών Λάρισας. Οι φορείς αυτοί είναι υπεύθυνοι για την εκπαίδευση των διαμεσολαβητών, ενώ η διαπίστευση των τελευταίων γίνεται κατόπιν εξετάσεων ενώπιον της Επιτροπής Εξετάσεων του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Χρύσα Τσιώτση
Δικηγόρος
[email protected]
