Πολλές φορές σε συζητήσεις για νομικά προβλήματα, διενέξεις και δίκες, ακούμε πολλούς μη νομικούς να αναφέρονται στη μήνυση και την αγωγή θεωρώντας ότι πρόκειται για το ίδιο πράγμα.
Ας διασαφηνίσουμε όμως αυτούς τους δύο όρους με λίγα και κατανοητά λόγια:
Η μήνυση απευθύνεται στον αρμόδιο εισαγγελέα και κατατίθεται ώστε καταγγείλουμε μία εγκληματική πράξη που έγινε είτε εις βάρος μας για παράδειγμα, απειλή, σωματική βλάβη κλπ είτε και εις βάρος άλλων ανθρώπων. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα, η μήνυση πρέπει να υποβληθεί μέσα σε αποκλειστική προθεσμία 3 μηνών, διαφορετικά αν δεν τηρηθεί αυτή η προθεσμία, τότε χάνεται το δικαίωμα για την υποβολή της μήνυσης.
Ο εισαγγελέας εξετάζει τη μήνυση και μπορεί είτε να διατάξει απευθείας τον κατηγορούμενο να εμφανιστεί σε Δίκη είτε να διατάξει έρευνα προκειμένου να συγκεντρωθούν περισσότερα στοιχεία εις βάρος του. Αν βέβαια ο εισαγγελέας κρίνει ότι η μήνυση είναι αβάσιμη, θα τη θέσει στο αρχείο.
Ποιός είναι όμως ο σκοπός της μήνυσης;
Σκοπός της μήνυσης είναι να τιμωρηθεί ο δράστης μίας άδικης πράξης και όχι η οικονομική αποκατάσταση του θύματος.
Μόνο με την αγωγή έχουμε αίτημα καταβολής αποζημίωσης που απευθύνεται στα πολιτικά-αστικά Δικαστήρια και όχι στα ποινικά δικαστήρια. Τα ποινικά δικαστήρια ασχολούνται με τις μηνύσεις και τα πολιτικά-αστικά με τις αγωγές που έχουν σκοπό την οικονομική αποκατάσταση του θύματος μίας άδικης και παράνομης πράξης.
Οι αγωγές βέβαια δεν έχουν πάντα οικονομικό αντικείμενο, όπως για παράδειγμα, η αγωγή με την οποία ζητείται η λύση του γάμου (διαζύγιο), αλλά πάντα σκοπό την ικανοποίηση ιδιωτικών δικαιωμάτων ενώ προϋποθέτουν αντιδικία μεταξύ δύο ή περισσοτέρων προσώπων.
Τί είναι όμως η παράσταση πολιτικής αγωγής στο ποινικό δικαστήριο που δικάζει τη μήνυση;
Στις μηνύσεις, υπάρχει η δυνατότητα - η οποία φυσικά συνιστάται - ο μηνυτής να παραστεί στο ποινικό Δικαστήριο, ως πολιτικώς ενάγων, για να υποστηρίξει την κατηγορία και να συμμετάσχει στη Δίκη, ζητώντας τυπικά ένα μικρό ποσόν αποζημίωσης.
Η συμμετοχή σας ως πολιτικώς ενάγοντος, θα σας εφοδιάσει με μια σειρά δικαιωμάτων. Θα μπορείτε να παρασταθείτε σε κάθε συζήτηση στο ακροατήριο και θα σας χορηγηθεί πρόσβαση σε όλα τα έγγραφα της υπόθεσης. Θα σας επιτρέπεται να μιλήσετε στο δικαστήριο για να εξηγήσετε τις αξιώσεις σας και μπορείτε επίσης να διατυπώσετε σχόλια μετά την εξέταση κάθε μάρτυρα και την παρουσίαση αποδεικτικών στοιχείων. Μπορείτε να θέτετε ερωτήσεις μέσω του δικηγόρου σας στον κατηγορούμενο, τους μάρτυρες και τους άλλους συμμετέχοντες. Εάν το βρίσκετε απαραίτητο, μπορείτε να ζητήσετε από το δικαστήριο να εξεταστείτε ως μάρτυρας ή να ζητήσετε τη γνώμη ενός ειδικού πάνω σε κάποιο συγκεκριμένο θέμα.
Στην πράξη συνηθίζεται να ασκούνται παράλληλα, τόσο η αγωγή όσο και η μήνυση, π.χ σε περίπτωση συκοφαντικής δυσφήμησης, περίπτωση κατά την οποία, το ποινικό Δικαστήριο αποφασίζει αν τελέστηκε το έγκλημα και ποιά ποινή θα επιβληθεί ενώ το αστικό (πολιτικό δικαστήριο) καθορίζει το ύψος της τυχόν αποζημίωσης για ηθική βλάβη κλπ.
Επίσης, το ένα Δικαστήριο δεν δεσμεύεται από την απόφαση του άλλου Δικαστηρίου και έτσι μπορεί να κρίνει διαφορετικά, για παράδειγμα, να κριθεί αθώος ο κατηγορούμενος στο ποινικό Δικαστήριο, αλλά το αστικό Δικαστήριο να τον υποχρεώσει σε αποζημίωση.
Τέλος, στη μήνυση η απόφαση βγαίνει συνήθως την ίδια μέρα - εκτός και αν για κάποιον λόγο, για παράδειγμα, λόγω λήξης ωραρίου - διακοπεί η συνεδρίαση του Δικαστηρίου και συνεχιστεί η διαδικασία, μία άλλη μέρα, οπότε, σε αυτή την περίπτωση, η απόφαση βγαίνει εκείνη την ημέρα. Αντίθετα, στην περίπτωση της αγωγής, η απόφαση δεν βγαίνει την ίδια μέρα, αλλά πρέπει να περιμένετε αρκετά μεγάλο διάστημα για την έκδοσή της.
Χρύσα Τσιώτση
Δικηγόρος
[email protected]
