Η καλλιέργεια καπνού στην Ελλάδα σίγουρα δεν είναι η... Γη της Επαγγελίας, αποτελεί όμως αναμφισβήτητα μια αποδεκτή επαγγελματική διέξοδο.
Η διέξοδος αυτή γίνεται επιλογή ολοένα και περισσότερων νέων, ιδιαίτερα στην ελληνική περιφέρεια.
Όταν εκείνοι είδαν τη ζωή τους να αλλάζει βίαια εν μέσω κρίσης, έπρεπε να πάρουν αποφάσεις και η πρώτη ήταν η επιστροφή στα χωράφια και την καλλιέργεια.
H περίπτωση της Ροδόπης
Στη Ροδόπη, ο καπνός, ως εμπόρευμα, έχει "ταΐσει" αρκετές γενιές, ώστε να προσφέρει την απαιτούμενη ασφάλεια, για να πάρει κανείς την απόφαση να στραφεί στην καλλιέργειά του.
Ο 34χρονος Έρβιν Χουσεΐν, ο 33χρονος Τσινάν Αχμέτ και ο 31 ετών Τζαΐτ Σουλεϊμάν Καμπέρ μίλησαν στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων για το πώς αποφάσισαν να στραφούν στην καλλιέργεια καπνού και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ζητώντας στήριξη από την Πολιτεία για να μπορέσουν να τα καταφέρουν, όπως χαρακτηριστικά λένε. Οι τρεις νέοι παραγωγοί ζητούν από την ελληνική κυβέρνηση να "παλέψει", εξασφαλίζοντας και πάλι στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) το 100% των επιδοτήσεων για τους καπνοπαραγωγούς.
Απευθύνονται δε και στους μεσάζοντες καλώντας τους να "βάλουν νερό στο κρασί" τους ώστε, όπως τονίζουν, περιορίζοντας το κέρδος τους να δώσουν στους εργάτες καλύτερες τιμές. Οι χαμηλές τιμές που δίνουν οι έμποροι (4-5,30 ευρώ/κιλό) σε συνδυασμό με την κατακόρυφη αύξηση του κόστους παραγωγής, λόγω - μεταξύ άλλων - της ανατίμησης του πετρελαίου, των φαρμάκων και των πρώτων υλών, αλλά και οι "πετσοκομμένες" κατά 50% επιδοτήσεις που λαμβάνουν, είναι τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι καπνοκαλλιεργητές.
Ο Έρβιν Χουσεΐν, παντρεμένος με ένα παιδί, δούλευε επί σειρά ετών στη Βιομηχανική Περιοχή της Κομοτηνής, η οποία την τελευταία τριετία έχει ερημώσει, αφού όλες οι επιχειρήσεις κλείνουν η μία μετά την άλλη. Όταν έχασε τη δουλειά του, άρχισε να κάνει μεροκάματα ως γκαρσόν σε καφετέριες της πόλης, αλλά και σε αυτόν τον χώρο "τα πράγματα έσφιξαν", όπως λέει, κι επειδή βρέθηκε πολλές φορές "χωρίς ούτε ένα ευρώ στην τσέπη και με τους λογαριασμούς να τρέχουν" αποφάσισε, μαζί με τη γυναίκα του, να γυρίσουν στα χωράφια των γονιών τους και να γίνει καπνοκαλλιεργητές.
Πλέον, καλλιεργούν 10 στρέμματα, αλλά οι χαμηλές τιμές σε συνδυασμό με τις μειωμένες επιδοτήσεις - τις οποίες, μάλιστα, λαμβάνουν οι γονείς τους και όχι οι ίδιοι ως Νέοι Αγρότες -δεν τους αφήνουν κανένα περιθώριο να "χαλαρώσουν", όπως τονίζουν.
"Δε θέλουμε να γίνουμε κλέφτες, ούτε όμως και να πάμε φυλακή για οφειλές"
"Πώς γίνεται, ενώ από το 2006 και μετά όλα να έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, οι τιμές που αγοράζουν το προϊόν μας να μένουν καθηλωμένες στα ίδια επίπεδα" διερωτάται από την πλευρά του ο Τζαΐτ Σουλεϊμάν Καμπέρ, απόφοιτος Τεχνικού Λυκείου και για πολλά χρόνια υπάλληλος λογιστηρίου σε διάφορες εταιρείες, αλλά και εργάτης σε εργοστάσια της Κομοτηνής.
Έχοντας ήδη ένα παιδί και με το μέλλον αβέβαιο, μας λέει πως η ανάγκη για δουλειά οδήγησε την οικογένειά του πίσω στα χωράφια και παρ' όλο που εργάζονται σκληρά στα 20 στρέμματα που διαθέτουν, δεν τα βγάζουν πέρα. "Χρωστάμε ασφαλιστικές εισφορές, βρεθήκαμε άπειρες φορές κοντά στο να μας κόψουν το ρεύμα κι εάν δεν είχαμε τη βοήθεια των γονιών μας, πολύ φοβάμαι ότι θα μέναμε στο δρόμο" υπογραμμίζει. "Δε θέλουμε να γίνουμε κλέφτες, ούτε όμως και να πάμε φυλακή για οφειλές" λέει χαρακτηριστικά ο 34χρονος.
Αγωνία για το μέλλον
Ο ίδιος διαρκώς ψάχνει να κάνει ένα μεροκάματο οπουδήποτε προκειμένου να ενισχύσει το οικογενειακό εισόδημα, ωστόσο τα πράγματα είναι δύσκολα εν μέσω κρίσης.
Την αγωνία του για το μέλλον, όχι μόνο το δικό του αλλά και των υπόλοιπων παραγωγών εκφράζει και ο 33χρονος Τσινάν Αχμέτ, ηλεκτρονικός/ ηλεκτρολόγος παλαιότερα και σήμερα καπνοκαλλιεργητής. Όπως λέει χαρακτηριστικά, "ευτυχώς μεν που υπάρχουν και τα χωράφια (20 στρέμματα) αλλά εάν δεν μας στηρίξει η πολιτεία, τα καπνά θα σβήσουν και πάλι να υφίστανται στη χώρα μας, αφού η καλλιέργειά τους δεν φτάνει για να ζήσουμε". Οι γιοι του τον βοηθούν, παρ' όλο που δίνουν εξετάσεις αυτό τον καιρό, με στόχο να περιοριστεί το κόστος παραγωγής και να μην προσλάβει εργάτες, ωστόσο η κατάσταση είναι δύσκολη και "θα δυσκολέψει ακόμη περισσότερο σε περίπτωση που βγει αληθινό αυτό που ακούγεται και κοπούν εντελώς οι επιδοτήσεις" όπως λέει.
Στα 65.000 στρέμματα η καλλιέργεια καπνού σε Ροδόπη και Έβρο
Παρ' όλα, ωστόσο, τα προβλήματα ολοένα και περισσότεροι αναζητούν επαγγελματική διέξοδο στην καλλιέργεια του καπνού. Χαρακτηριστικό είναι πως σε περισσότερες από 1200 ανέρχονται οι οικογένειες που έγιναν μέλη της κοινοπραξίας Καπνοπαραγωγών Ροδόπης και Έβρου φέτος, αφού, όπως λέει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ο πρόεδρος του φορέα Εσάτ Χουσεΐν, από 5480, τα μέλη έφτασαν φέτος τα 6700. Καλλιεργούνται δε 65.000 στρέμματα στην περιοχή, περισσότερα κατά 25% έναντι του 2012.
Αναφερόμενος στη συμφωνία που υπεγράφη από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με την πολυεθνική καπνοβιομηχανία Phillip Morris, σημειώνει ότι λειτούργησε θετικά ως προς το να μπει και πάλι η συγκεκριμένη καλλιέργεια δυναμικά σε νέα αφετηρία, προσελκύοντας περισσότερους παραγωγούς, ωστόσο τονίζει ότι "το όλο θέμα θα ξεφουσκώσει εάν δεν μας στηρίξουν".
Εξηγεί δε ότι, κατά μέσο όρο, ένας παραγωγός καπνού στην περιοχή, καλλιεργεί 8 - 10 στρέμματα και παράγει κοντά στον ένα τόνο. "Με την τιμή πώλησης να κυμαίνεται 4-5,30 ευρώ/κιλό και το κόστος παραγωγής να υπολογίζεται στα 2 ευρώ/κιλό αντιλαμβάνεστε ότι οι οικογένειες πεινάνε" υποστηρίζει και ζητά κι αυτός, από την πλευρά του, στήριξη από την Πολιτεία.
Η ελληνική παραγωγή καπνών ανέρχεται, σήμερα, σε περίπου 26 εκατ. κιλά ετησίως (110 εκατ. κιλά το 2005), εκ των οποίων τα 20 εκατ. κιλά αφορούν καπνά ανατολικού τύπου μπασμά και τα υπόλοιπα σε ποικιλίας Βιρτζίνια. Η Phillip Morris, βάσει της συμφωνίας που υπεγράφη για την περίοδο 2013 - 2015, αγοράζει σε ετήσια βάση 11 εκατ. κιλά καπνού ανατολικού τύπου.
Προβλέπεται ότι η πολυεθνική καπνοβιομηχανία θα αυξήσει κατά 20% τις αγορές της, με αποτέλεσμα, εάν δεν υπάρξει κάποια μεταβολή στη συνολική παραχθείσα ποσότητα, να απορροφά ακόμη και πάνω από το 50% της ελληνικής παραγωγής καπνού. Τονίζεται ότι η αξία της συμφωνίας στο βάθος της τριετίας αναμένεται να ανέλθει στα 180 εκατ. ευρώ.
Επισημαίνεται ότι ο κλάδος της καπνοκαλλιέργειας απασχολεί 15.000 καλλιεργητές και πάνω από 12.000 εργάτες.
