Έθιμα που κρατούν ακόμη και από την εποχή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας επιβιώνουν σε πολλά χωριά της Ηπείρου. Αν και οι παραδόσεις βέβαια έχουν ξεθωριάσει και ελάχιστοι τις κρατούν, αυτοί οι λίγοι είναι που τις διασώζουν από γενιά σε γενιά.
Σε πολλά χωριά της Ηπείρου, οι άνθρωποι πήραν ανά χείρας τον ασβέστη καθώς το έθιμο θέλει τη Μεγάλη Εβδομάδα να ασβεστώνεται η αυλή και να καθαρίζεται το σπίτι.
Το έθιμο της φωτιάς
Στην Άρτα, μέλη του Συλλόγου της Ενορίας Αγίας Θεοδώρας θα αναβιώσουν για ακόμη μια χρονιά, την Μεγάλη Πέμπτη στο προαύλιο του Ιερού Ναού, το "έθιμο της φωτιάς". Ένα έθιμο που χάνεται στα βάθη των αιώνων, σε ανάμνηση της πυράς που άναψε έξω από το κυβερνείο του πόντιου Πιλάτου, όταν συνέλαβαν τον Ιησού, περιμένοντας την απόφαση για την τύχη του το μεσημέρι της Μ. Πέμπτης. Τα παιδιά και οι νέοι της ενορίας της Αγίας Θεοδώρας, συγκεντρώνουν στο προαύλιο του ναού σωρό από ξύλα, που στο παρελθόν μάζευαν στις όχθες του Άραχθου, τα στήνουν σε σχήμα κώνου και το βράδυ θα ανάψουν φωτιά αμέσως μετά τη ακολουθία της Σταύρωσης.
Στην ίδια περιοχή, το βράδυ του Μεγάλου Σάββατου θα αναβιώσει το έθιμο του καψίματος του Ιούδα. Από το πρωί οι νέοι της ενορίας, συγκεντρώνουν ρούχα και το μεσημέρι στο πηγάδι της εκκλησίας, φτιάχνουν το ομοίωμα του Ιούδα, το κρεμούν σε κρεμάλα και το βράδυ στην Ανάσταση θα ανάψουν φωτιά για να καεί. Παράλληλα, θα αφεθούν στον ουρανό της πόλης πολύχρωμα φωτεινά αερόστατα, για να συμβολίσουν την άνοδο της ψυχής στον ουρανο.
Πρέβεζα: Πρώτη Ανάσταση στο... Διαβολοπάζαρο
Στην Πρέβεζα, θα αναβιώσει το έθιμο της πρώτης Ανάστασης στο «Σαϊτάν Παζάρ», το γραφικό λιθόστρωτο δρομάκι που βρίσκεται στην καρδιά της πόλης. Πρόκειται για έθιμο, που έρχεται από την Τουρκοκρατία και τηρούν οι καταστηματάρχες για να στείλουν το χαρούμενο μήνυμα. Μόλις ο ιερέας του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Χαράλαμπους σημάνει την πρώτη Ανάσταση, οι ήχοι των κροτίδων διαπερνούν την πόλη, ενώ αμέτρητα πήλινα κανάτια σπάζουν στο πλακόστρωτο του Σαϊτάν. Από γενιά σε γενιά, το έθιμο μεταφέρεται από την εποχή της τουρκοκρατίας έως σήμερα. Τότε, οι σκλαβωμένοι Πρεβεζιάνοι, έφτιαχναν μόνοι τους κροτίδες, προκειμένου να κρατήσουν μακριά τους Τούρκους, τις άγιες μέρες του Πάσχα. Επισκέπτες και ντόπιοι θα απολαύσουν μετά, ένα παραδοσιακό γλυκό που προσφέρεται σε όλους.
Σκαλισμένη πάνω σε πέτρα σε εμφανές σημείο στο στενό δρομάκι, είναι η ιστορία της ονομασίας του, Σαϊτάν Παζάρ. «Μια φορά κατά την διάρκεια της Τουρκικής Κατοχής, ήταν στην Πρέβεζα ένας Τούρκος στρατιωτικός διοικητής πολύ σκληρός και βίαιος. Ένα βράδυ, οι κάτοικοι αυτού του δρόμου, άλειψαν με σαπούνι το καλντερίμι, στο σημείο όπου είχε την πιο απότομη κλίση. Όταν την επομένη, ο διοικητής πέρασε από εδώ, το άλογό του γλίστρησε κι’ ο ίδιος έπεσε φωνάζοντας, «Σαϊτάν Παζάρ», δηλαδή, Διαβολοπάζαρο.
