Πίσω από κάθε επιτυχημένη προσπάθεια σε επαγγελματικό επίπεδο βρίσκεται μια ομάδα ανθρώπων που συνεργάζονται για να επιτευχθεί ο τελικός στόχος. Πώς όμως καταφέρνουν οι άνθρωποι κι από μονάδα γίνονται ομάδα; Ένα βασικό στοιχείο είναι η εκτίμηση μεταξύ των μελών της ομάδας και ο σεβασμός, ωστόσο υπάρχουν κι άλλα σημαντικά χαρακτηριστικά που μπορεί να βοηθήσουν στην ενότητα, μερικά από τα οποία θα διαβάσετε παρακάτω.
Η παρουσία και μόνο των άλλων ανθρώπων μπορεί να δώσει ώθηση στην απόδοση του ατόμου
Ένα από τα πιο πρόσφατα ευρήματα της κοινωνικής ψυχολογίας είναι το φαινόμενο της κοινωνικής βοήθειας, δηλαδή η απλή παρουσία των άλλων ανθρώπων δίπλα μας που μπορεί να μας ωθήσει να έχουμε καλύτερη απόδοση. Το 1920, ο κοινωνικός ψυχολόγος Floyd Allport έδειξε ότι ένα σύνολο ανθρώπων που εργαζόταν μεν ατομικά, αλλά στο ίδιο τραπέζι, απέδωσε καλύτερα στο σύνολο των εργασιών, παρόλο που μεταξύ τους δεν υπήρχε συνεργασία ή ανταγωνισμός. Η έρευνα του Allport δείχνει πώς η ενέργεια των συνανθρώπων μας μπορεί να δράσει ως υποκατάστατο της ομάδας, ακόμα κι όταν δουλεύουμε σε ατομικό επίπεδο.
Μια εξοικειωμένη ομάδα έχει τα οφέλη μιας αθλητικής ομάδας που παίζει στην έδρα της
Όλοι γνωρίζουμε ότι όταν μια αθλητική ομάδα αγωνίζεται στην έδρα της έχει ένα πλεονέκτημα, έστω και ψυχολογικό, ωστόσο, τα οφέλη του να έχει κάποιος κοντά του γνώριμα πρόσωπα δεν θεωρούνταν στις μέρες μας ιδιαίτερα σημαντικά. Μια έρευνα του Χάρβαρντ όμως που έγινε το 2006 σε γιατρούς έδειξε ότι η απόδοση των καρδιοχειρουργών βελτιώθηκε με την πάροδο του χρόνου όταν δούλευαν στο νοσοκομείο που είχαν ως βάση και περιστοιχίζονταν από τη γνώριμη ομάδα τους.
Το σημαντικό ήταν ότι δεν είχαν την ίδια απόδοση όταν δούλευαν σε άλλα νοσοκομεία με άγνωστη ομάδα συνεργατών, αντικαθιστώντας κάποιους συναδέλφους τους. Οι γιατροί γνώριζαν καλά τα νοσοκομεία στα οποία πήγαιναν, αλλά δεν είχαν την ίδια συνεργασία με τις άλλες ομάδες όπως είχαν με τη δική τους. Γενικότερα, από ό,τι αποδεικνύεται, όταν οι άνθρωποι δουλεύουν με την ίδια ομάδα, αρχίζουν να μαθαίνουν τις αδυναμίες και τα δυνατά τους σημεία, αποκτούν κοινούς κώδικες συμπεριφοράς και αλληλοκατανοούνται.
Οι από απόσταση ομάδες ξεπερνούν τις ομάδες που δουλεύουν από κοντά
Μια έρευνα από τη Cisco το 2009 στην οποία συμμετείχαν χιλιάδες άνθρωποι που εργάζονταν από απόσταση, απέδειξε ότι το 69% αυτών αύξησε την παραγωγικότητά του όταν η δουλειά ήταν από απόσταση και το 83% ανέφερε ότι η επικοινωνία με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας είτε έμεινε ανεπηρέαστη είτε ενισχύθηκε λόγω της απόστασης. Επίσης, την ίδια χρονιά, μια ερευνητική ομάδα υπό την ηγεσία του Frank Siebdrat αξιολόγησε την απόδοση 80 εταιριών λογισμικού από όλο τον κόσμο και βρήκε ότι οι πιο πολλές ομάδες που δουλεύουν από απόσταση ξεπέρασαν σε απόδοση άλλες ομάδες των οποίων τα μέλη συνεργάζονταν από κοντά.
Ο Siebdrat και οι συνεργάτες του ανέφεραν ότι το κλειδί για να είναι επιτυχημένη μια ομάδα που συνεργάζεται από απόσταση είναι να εξασφαλίζεται ίση κατανομή εργασίας, αλλά και ικανοποιητική στήριξη και επικοινωνία. Επίσης, άλλες σωστές πρακτικές είναι η χρήση μιας κοινής ώρας επικοινωνίας ή η συνομιλία σε ανεπίσημο ύφος.
Η ισορροπία εσωστρεφών και εξωστρεφών χαρακτήρων φέρνει την επιτυχία
Όταν η Corrine Bendersky και η Neha Parikh Shah στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας χώρισαν εκατοντάδες μεταπτυχιακούς φοιτητές σε ομάδες των πέντε ατόμων για δέκα εβδομάδες, αναθέτοντάς τους ομαδικές εργασίες, αποδείχθηκε ότι οι εσωστρεφείς σπουδαστές ξεκίνησαν από πιο χαμηλά επίπεδα απόδοσης. Οι συνεργάτες τους στην ομάδα δεν πίστευαν ότι αυτά τα παιδιά είχαν κάποια επιρροή στην ομάδα ούτε προσδοκούσαν τη συνεισφορά τους τόσο όσο από τους πιο θαρραλέους και εξωστρεφείς της ομάδας.
Παρ' όλα αυτά, στο τέλος του χρόνου που τους δόθηκε, το σύνολο της ομάδας διαπίστωσε ότι οι εσωστρεφείς φοιτητές είχαν τελικά πολλά πράγματα να συνεισφέρουν στην ομάδα, ενώ αντίθετα η απόδοση των εξωστρεφών παιδιών έπεσε. Ενδέχεται, λοιπόν, στους πιο κοινωνικούς ανθρώπους να είναι πιο εύκολο να πιστέψει κανείς, ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια για να βρεις κανείς ποιο είναι το πραγματικό τους ταλέντο. Γι’ αυτό το λόγο, οι πιο εσωστρεφείς άνθρωποι δεν χρειάζεται να αγνοούνται μέσα στο σύνολο, αλλά θα πρέπει να τους δίνεται ο χώρος που τους αρμόζει.
Οι καλές ομάδες έχουν τουλάχιστον ένα μέλος με αναλυτική σκέψη
Τα μέλη μιας ομάδας που έχουν ευρύτερη σκέψη μπορεί να φανούν πολύ χρήσιμα όταν έρχεται η ώρα της ανεύρεσης ιδεών και της επίλυσης προβλημάτων. Ωστόσο, ένα μέλος με αναλυτική σκέψη είναι σίγουρα προαπαιτούμενο για την επιτυχία της ομάδας, καθώς, όπως έχει αποδειχθεί από έρευνα, όταν πρέπει να εφαρμοστεί και να εκτελεστεί μια ιδέα, χρειάζεται ένας άνθρωπος που έχει την ικανότητα να εστιάσει στις λεπτομέρειες της εργασίας.
Οι Ishani Aggarwal και Anita Woolley στο Tepper School of Business βρήκαν ότι οι ομάδες που είχαν ένα άτομο με αναλυτική σκέψη είχαν γενικότερα καλύτερη απόδοση στην εκτέλεση των εργασιών, γιατί ήταν πιο εστιασμένες στη διαδικασία, στον προγραμματισμό και τις λεπτομέρειες της δουλειάς.
Οι Aggarwal και Tepper προειδοποιούν βέβαια ότι θα πρέπει να υπάρχει πολύ καλή ισορροπία στην ομάδα για να μπορεί να λειτουργήσει αρμονικά, μιας και συνήθως οι άνθρωποι της αναλυτικής και της ευρύτερης σκέψης έρχονται σε αντίθεση σε διάφορα κομβικά σημεία. Για την αποφυγή οποιασδήποτε αντιδικίας, θα πρέπει να υπάρχει αλληλοεκτίμηση και σεβασμός, καθώς και πλήρης αναγνώριση των αρχών τόσο της μιας όσο και της άλλης οπτικής γωνίας, ενώ η προσθήκη ενός μέλους που συνδυάζει αυτούς τους δύο τρόπους σκέψης μπορεί να είναι ιδιαίτερα βοηθητική.
Οι ομάδες λειτουργούν καλύτερα αν έχουν και γυναίκες και άνδρες
Το 2012, δημοσιεύτηκε από την εταιρία Credit Suisse μια ανάλυση περίπου 2.500 παγκόσμιων εταιριών, που απέδειξε ότι όταν υπήρχε στην ομάδα έστω και μια γυναίκα, η ομάδα είχε καλύτερη απόδοση. Τα οφέλη της ύπαρξης και των δυο φύλων σε μια ομάδα είναι εμφανή, ειδικότερα σε πιο σκληρές λειτουργίες διαχείρισης και αποδόθηκαν στη μεγαλύτερη ποικιλία και την ισορροπία μεταξύ των μελών.
Όσο για το ποιο φύλο φαίνεται να υπερέχει; Ένα πείραμα που δημοσιεύτηκε το 2011 από Ευρωπαίους ερευνητές έδειξε ότι ομάδες που είχαν μισά μισά μέλη, δηλαδή κατά 50% γυναίκες και κατά 50% άνδρες είχαν την καλύτερη απόδοση. Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτό συμβαίνει γιατί όλα τα μέλη της ομάδας παρουσιάζουν μια αμοιβαία προσοχή και συμμετοχή στην ομάδα και φροντίζουν να είναι τόσο συνεπείς στα καθήκοντά τους όσο και οι συνεργάτες τους, προς όφελος της ομάδας.
Υπάρχει κίνδυνος όταν οι ομάδες χωρίζονται σε υποομάδες
Είναι αναπόφευκτο ότι μέσα σε μια ομάδα θα υπάρχουν και φιλίες και προτιμήσεις. Η έρευνα σε πληρώματα που πήγαν στο διάστημα και σε εξερευνητές του αρκτικού έδειξαν ότι αυτές οι υποομάδες που δημιουργούνται μπορεί να είναι πολύ ισχυρές όταν βασίζονται σε στοιχεία κοινωνικής φύσεως, όπως εθνικότητα ή γένος. Στις πολυποίκιλες ομάδες, αυτοί οι διαχωρισμοί μεταξύ των μελών μπορεί να σχηματιστούν και λόγω κοινών επαγγελματικών στόχων.
Μια έρευνα υπό την ψυχολόγο Doris Fay ερεύνησε το πρόβλημα στο σύστημα υγείας της Βρετανίας. Η ψυχολόγος ανακάλυψε ότι η διαφορετικότητα ήταν μπόνους, καθώς οι πολυποίκιλες ομάδες είχαν καλύτερη ποιότητα από τις ομογενείς ομάδες, αλλά μόνο αν εξασφαλίζονταν ορισμένες προϋποθέσεις που δεν θα έθεταν σε κίνδυνο την ενότητα της ομάδας. Αυτές οι προϋποθέσεις ήταν για παράδειγμα η εξασφάλιση της δέσμευσης όλων των μελών της ομάδας στο σκοπό, η σιγουριά όλων ότι η άποψή τους εισακούεται το ίδιο, η απεικόνισης της προόδου της ομάδας καθώς και η συνεχής επικοινωνία μεταξύ των μελών.
Οι αποτελεσματικές ομάδες βασίζονται στην κοινωνική ευαισθησία
Η έρευνα έχει δείξει ότι η συλλογική νοημοσύνη των ομάδων, όπως αξιολογείται από την ικανότητά τους να αποδίδουν καλά σε ένα εύρος προκλήσεων, δε βασίζεται στο μέσο όρο της νοημοσύνης των μελών τους, αλλά στον τρόπο με τον οποίο γίνεται διάλογος μεταξύ των συνεργατών ενός συνόλου κατά τη διάρκεια συζητήσεων και στα υψηλά ποσοστά θηλυκών μελών της ομάδας. Η έρευνα που διεξήχθη υπό την Anita Woolley δείχνει ότι οι ομάδες θα πρέπει να δοκιμάζονται ως προς αυτό το χαρακτηριστικό της κοινωνικής ευαισθησίας κι αν μια ομάδα αποτύχει σε αυτή την αξιολόγηση, θα πρέπει να προσαρμοστεί έτσι ώστε να βρεθεί η κατάλληλη σύσταση ή να εκπαιδευτούν όλοι ούτως ώστε να επικοινωνούν καλύτερα.
Οι καλύτερες ομάδες επικοινωνούν εκτός επίσημων συναντήσεων
Ερευνητές του εργαστηρίου Human Dynamics στο MIT βρήκαν ότι οι συζητήσεις που γίνονται εκτός επίσημων συναντήσεων μεταξύ των μελών μιας ομάδας είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας που συνεισφέρει στην επιτυχία της ομάδας. Η μελέτη έδειξε ότι η ενέργεια και η ενασχόληση που υπάρχει μέσω αυτών των ανεπίσημων συνυπάρξεων αντιστοιχεί στο ένα τρίτο των διαφορών στην παραγωγικότητα των ομάδων.
Υπάρχουν απλά βήματα που μπορούν να γίνουν για να αυξηθούν αυτές οι πολύτιμες συναντήσεις, όπως τα προγραμματισμένα διαλείμματα για καφέ όπου όλα τα μέλη της ομάδας μπορούν να συνομιλήσουν και να οργανώσουν κάποιο event. Επιπλέον, κάτι ακόμα που μπορεί να δέσει μια ομάδα είναι η ισορροπία μεταξύ της ανακάλυψης και της ενσωμάτωσης, δηλαδή το πώς μπορούν τα μέλη ενός συνόλου να ανακαλύπτουν καινούργιες ιδέες τις οποίες καταφέρνουν έπειτα να ενσωματώσουν στην ομάδα.
