Όταν το βουνό δεν πάει στο Μωάμεθ, πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, συνηθίζουν κάποιοι να λένε. Και, στην περίπτωση ίσως του επιχειρηματία – ιδιοκτήτη της Υδροδοτικής, τα πράγματα ίσως να είναι κάπως έτσι. Ο Χρίστος Ηλιακίδης, ο άνθρωπος, που προμηθεύει με νερό όλες τις Μικρές Κυκλάδες και αρκετά από τα Δωδεκάνησα, θέτει εμπάργκο εν μέσω τουριστικής περιόδου, απειλώντας με τουριστική αποπληξία τη βαριά βιομηχανία, της Χάλκης, των Κουφονησίων, της Δονούσας, του Καστελόριζου, αλλά και πολλών άλλων νησιών – μικρών και μεγάλων -, τα οποία ανήκουν στα προαναφερόμενα νησιωτικά συμπλέγματα. Για ποιο λόγο ;
Διότι το Ελεγκτικό Συνέδριο καθυστερεί να εκδώσει την απόφαση έγκρισης της σύμβασης μεταξύ του επιχειρηματία και του Δημοσίου. Ο Μωάμεθ – ή Μεσσίας επί το χριστιανικότερον – των άνυδρων νησιών, κύριος Ηλιακίδης, ο οποίος φτάνει εκεί που δεν μπορεί να φτάσουν οι υδροφόρες του πολεμικού ναυτικού - όπως λέει -, έναντι ενός – διόλου ευκαταφρόνητου – ποσού, σύμφωνα με την αρμόδια γενική γραμματεία του υπουργείου Ναυτιλίας, αποφασίζει - σε απάντηση προς την ολιγωρία του Δημοσίου - να κλείσει τις στρόφιγγες, αφήνοντας χωρίς νερό χιλιάδες κατοίκους και τους επισκέπτες των νησιών.
Ο άγονος διαγωνισμός που οδήγησε στη ανυδρία
Όλα ξεκίνησαν, όταν τον Ιανουάριο του 2013 ο διεθνής μειοδοτικός διαγωνισμός, που προκήρυξε το υπουργείο, κηρύχθηκε άγονος. “Σας επισημαίνω ότι ένας διεθνής διαγωνισμός χρειάζεται 50 ημέρες δημοσιότητα στην επίσημη εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Ο πρώτος διαγωνισμός βγήκε άγονος και προκηρύχθηκε νέος. Για την κάλυψη των αναγκών υδροδότησης, έγινε απευθείας ανάθεση στο μοναδικό μειοδότη, τον ιδιοκτήτη της Υδροδοτικής”, σημειώνει ο απερχόμενος γενικός γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Γιάννης Σπιλάνης, ο οποίος μίλησε στο news.gr.
Όπως εξηγεί ο κύριος Σπιλάνης, προκηρύχθηκε και δεύτερος διαγωνισμός, και η υπόθεση παραπέμφθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο ανέλαβε να πραγματοποιήσει προσυμβατικό έλεγχο για να διαπιστωθεί το νομότυπο της όλης διαδικασίας. “Όταν το ποσό ξεπερνάει το 1.000.000 ευρώ και πριν ξεκινήσει η υλοποίηση της νέας σύμβασης, η νομιμότητα ενός διαγωνισμού τίθεται στο μικροσκόπιο του Ελεγκτικού”. Η απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τον μέχρι πρότινος γενικό γραμματέα του υπουργείου, δεν ελήφθη την περασμένη εβδομάδα - όπως θα έπρεπε - με αποτέλεσμα σε πολλά νησιά οι δεξαμενές να είναι σχεδόν άδειες.
Δήμαρχος Χάλκης: Καλούμαστε να ζήσουμε με 500 κυβικά νερού έως την Τρίτη 2 Ιουλίου
Ο δήμαρχος Χάλκης, Μιχάλης Πατρός, δηλώνει με απόγνωση στο news.gr, ότι: “κινδυνεύουμε έως και την Παρασκευή να μείνουμε χωρίς νερό. Την περασμένη εβδομάδα, παραλάβαμε 1.500 κυβικά, αλλά το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος, η προσέλευση του κόσμου στο νησί ξεπέρασε κάθε προσδοκία, με αποτέλεσμα να καταναλωθούν τα 1.000 από τα 1.500 κυβικά. Αυτή τη στιγμή, περιμένουμε – βάσει προγραμματισμού – να έρθει η υδροφόρα του πολεμικού Ναυτικού την Τρίτη 2 Ιουλίου και να αφήσει μόλις 300 κυβικά ! Μέχρι τότε όμως ;”.
“Αν είχαν όλα τα άνυδρα νησιά αφαλατώσεις, δεν θα είχαμε ανάγκη κανέναν εργολάβο”
Αναφερόμενος στην πολιτική ηγεσία, ο κύριος Πατρός αναφέρει χαρακτηριστικά: “αυτοί κοιτάνε την καρέκλα τους. Ο ιδιώτης, από την πλευρά του, ζητάει 20 ευρώ ανά κυβικό. Ευελπιστούμε ότι θα έχουμε μέσα στους επόμενους δύο μήνες έτοιμο το έργο της αφαλάτωσης για να πάψουμε να δίνουμε λαβή στον κάθε εργολάβο. Αν είχαν όλα τα άνυδρα νησιά αφαλατώσεις, δεν θα είχαμε ανάγκη κανέναν εργολάβο”.
Από την πλευρά του, ο υδροδότης των νησιών, Χρίστος Ηλιακίδης επιρρίπτει το σύνολο των ευθυνών στην πολιτική ηγεσία του Ναυτιλίας, καθώς, όπως λέει, κανείς δεν φρόντισε να διεξάγει το διαγωνισμό εγκαίρως. Όπως λέει ο ίδιος, “στη Νάξο πρέπει να δημιουργηθούν εγκαταστάσεις φόρτωσης, που αμέσως θα ρίξουν το κόστος από τα 14 ευρώ με Φ.Π.Α. που είναι σήμερα, σε ποσά κάτω των 5 ευρώ ανά κυβικό μέτρο”. Υποστηρίζει, μάλιστα, ότι η μεταφορά μπορεί να γίνει αρκετά φθηνότερα – απαντώντας στις αιτιάσεις όσων τη χαρακτηρίζουν ασύμφορη -, φέρνοντας ως παράδειγμα την υδροδότηση της Αίγινας. “ Σας πληροφορώ ότι εκεί πηγαίνω νερό με μόλις 1,90 ευρώ το κυβικό. Και φανταστείτε ότι η μεταφορά γίνεται από τον Ασπρόπυργο στην Αίγινα, μια απόσταση σαφώς μεγαλύτερη από το Νάξος – Μικρές Κυκλάδες”.
Ιδιοκτήτης εταιρείας υδροδότησης: 39 χρόνια είμαι ο μόνος που κάνει αυτή τη δουλειά
Όπως επισημαίνει “αν ξεκολλήσει η ιστορία, εγώ αύριο ξεκινάω και πάλι να δίνω νερό. Τριανταεννιά χρόνια είμαι ο μόνος, που κάνει αυτή τη δουλειά. Απαντώντας στο ερώτημα γιατί δεν χρησιμοποιούνται οι αφαλατώσεις, που ήδη υπάρχουν σε αρκετά από αυτά τα νησιά, υποστηρίζει ότι είναι ασύμφορες οικονομικά. “Αφαλάτωση υπάρχει και στο Καστελόριζο, έχει χαλάσει, και δεν τη φτιάχνει κανένας”. Σε ό, τι αφορά την τσουχτερή τιμή των 14 ευρώ ανά κυβικό - για την οποία έχει κατηγορηθεί - για τη μεταφορά του νερού, απαντάει: Αυτή τη στιγμή το υπουργείο έχει την απαίτηση να έχω ένα καράβι όλο το χρόνο και είτε εκτελεί δρομολόγια είτε όχι, να το πληρώνω. Τον Αύγουστο, επίσης, είμαι υποχρεωμένος να έχω τέσσερα βαπόρια να πηγαινοέρχονται. Όλα αυτά εγώ πρέπει να τα πληρώνω και να τα συντηρώ, χωρίς να μπορώ να τα χρησιμοποιήσω για μεταφορά, π.χ. πετρελαίου, καθώς κάτι τέτοιο απαγορεύεται.
Γενικός Γραμματέας Αιγαίου: Στην Πάρο υπήρχαν οι αφαλατώσεις και δεν εγκαταστάθηκαν ποτέ
Όπως λέει ο – μέχρι και σήμερα - γενικός γραμματέας του υπουργείου, κύριος Σπιλάνης, “τα τελευταία δέκα χρόνια γίνεται διαγωνισμός και δεν εμφανίζεται κανένας άλλος πλην ενός, του κυρίου Ηλιακίδη. Παλαιότερα υπήρχε και κάποιος άλλος μειοδότης. Ως αποτέλεσμα, αυτή τη στιγμή έχουμε την επιστράτευση του πολεμικού ναυτικού, το οποίο καλείται να μεταφέρει νερό σε πολύ μικρότερες ποσότητες και αργότερους ρυθμούς, τη στιγμή, που οι ανάγκες στα συγκεκριμένα νησιά ήταν 56.000 κυβικά τον Ιούνιο, 60.000 τον Ιούλιο και 70.000 τον Αύγουστο. Στην Πάρο, υπήρχαν οι αφαλατώσεις και δεν εγκαταστάθηκαν ποτέ. Στο Καστελόριζο η αφαλάτωση είναι κατασκευής του 1992 και...έχει φάει τα ψωμιά της. Κάναμε μία σύμβαση με την ΕΥΔΑΠ το Φεβρουάριο, η οποία ανέλαβε το ρόλο του γενικού επιβλέποντος – επισκευαστή των αχρηστευμένων αφαλατώσεων, καθώς οι δήμοι αδυνατούν να το κάνουν”.
“Σχεδόν τα διπλάσια κοστίζει η μεταφορά από το πολεμικό ναυτικό”
Πάντως, ο ιδιοκτήτης της Υδροδοτικής αναφέρει ότι το κόστος μεταφοράς νερού με τη βοήθεια του πολεμικού ναυτικού, μόνο φθηνό δεν είναι: “Για να μεταφέρουν 2.000 κυβικά, χρειάζονται τον τριπλάσιο χρόνο σε σχέση μ' εμένα. Η χρέωση σε αυτή την περίπτωση είναι 25 ευρώ ανά κυβικό σε αντίθεση με τα 14 ευρώ, που χρεώνω εγώ και που θεωρούνται επίσης ακριβά”, σημειώνει ο κύριος Ηλιακίδης.
Σε κάθε περίπτωση, είτε πρόκειται για εμπλοκή από την πλευρά του εργολάβου, είτε από την πλευρά του υπουργείου, είτε για κακή μελέτη και προγραμματισμό από την πλευρά των Δήμων, είτε για όλα αυτά μαζί, η ουσία παραμένει η ίδια:
Χρήματα, τα οποία έφυγαν από την τσέπη του Έλληνα φορολογούμενου για την κατασκευή και εγκατάσταση μηχανισμών αφαλάτωσης, σκουριάζουν μπλεγμένα στα γρανάζια της γραφειοκρατίας.
Διαγωνισμοί, οι οποίοι κηρύχθηκαν άγονοι και ποτέ δεν οδήγησαν στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Στη δημιουργία δηλαδή, ενός ανταγωνιστικού περιβάλλοντος, το οποίο θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα όχι των διαχειριστών της υδροδότησης, αλλά των κατοίκων και όλων όσων έχουν την τύχη να επισκέπτονται τα νησιά αυτά.
Για μία ακόμα φορά ωστόσο, η κατάσταση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η προχειρότητα και η έλλειψη έρευνας αγοράς, όχι μόνο εξαφάνισε κάθε έννοια του ανταγωνισμού, αλλά κατέστησε και ένα από τα πιο πολύτιμα αγαθά – το νερό – παιχνίδι στα χέρια όλων όσων σκέφτηκαν και θέλησαν να κλείσουν τη βρύση, στερώντας κάθε ελπίδα ανάπτυξης και εξέλιξης για τα νησιά της πολύπαθης άγονης και άνυδρης νησιωτικής ακτογραμμής.
