Τίτλοι παντού βοούν για τα γεγονότα της Μανωλάδας. “Φράουλες και αίμα”, “Τα ματωμένα χωράφια”, “Οι φράουλες βάφτηκαν με αίμα”, καθώς και άλλοι πολλοί ακόμα, ευφάνταστοι ή μη, οι οποίοι κοσμούν τα πρωτοσέλιδα ιστοσελίδων και εφημερίδων και την οθόνη κάθε τηλεοπτικού δέκτη. Τι, όμως, κρύβεται πίσω από τους τίτλους και τις αναλύσεις ειδημόνων και γνωστών; Ένα περιστατικό που άφησε πίσω του πάνω από 30 τραυματίες εργαζόμενους στον φραουλότοπο της Μανωλάδας, δεν ήρθε σήμερα για να συγκλονίσει όλους όσους καμώνονται ότι δεν γνώριζαν ή - ακόμα περισσότερο - όσους ισχυρίζονται ότι προσπάθησαν, αλλά δεν τα κατάφεραν.
Μία ιστορία με βαθύ παρελθόν. Η Νέα Μανωλάδα, το χωριό της Ηλείας, κατέχει τα σκήπτρα της εγχώριας παραγωγής φράουλας, καλύπτοντας τουλάχιστον το 90% της εγχώριου εμπορίου, του εκλεκτού αυτού ανοιξιάτικου φρούτου. Πολλοί από εμάς συνοδεύουμε το ποτό μας – οι καλοζωιστές τη σαμπάνιά τους -, άλλοι φτιάχνουν ή απολαμβάνουν γλυκά με βάση τη φράουλα και άλλοι την καταναλώνουν ως επιδόρπιο, μετά από γεύμα ή στη διάρκεια της ημέρας. Το φρούτο, που αποτελεί τον προπομπό της άνοιξης, μιας άνοιξης, που μας υποδέχεται με τα πιο γλυκά και ευχάριστα χρώματα, κρύβει ένα παρελθόν, που έχει γραφτεί στις μελανότερες των αποχρώσεων.
Η πρόεδρος του εργατικού κέντρου Αμαλιάδας, Νατάσα Παναγιωταρά, λέει ότι η συγκεκριμένη κατάσταση διαιωνίζεται τα τελευταία τουλάχιστον 10 χρόνια. “Είναι πάγια κατάσταση να προσλαμβάνουν μετανάστες για ένα χρονικό διάστημα και να τους αφήνουν απλήρωτους. Όταν έπρεπε να πληρωθούν κι εκείνοι διαμαρτύρονταν, οι εργοδότες καλούσαν την αστυνομία και τους μάζευε ως παράνομους. Όταν πας εκεί, οι άνθρωποι φεύγουν και φοβούνται. Πας να μιλήσεις μαζί τους και φοβούνται. Έχουν υποστεί τόση βία, που είναι αδιανόητο να τη συλλάβει κανείς”, περιγράφει το κλίμα τρομοκρατίας, που επικρατεί στα χωράφια.
“Ήμασταν και πέρσι απλήρωτοι – Δουλεύουμε για 22 ευρώ μεροκάματο”
''Δουλεύουμε 7 ώρες την ημέρα για 22 ευρώ. Άλλοι έχουμε ασφάλεια και άλλοι είμαστε ανασφάλιστοι. Οι 170 εργαζόμενοι είναι νόμιμοι μετανάστες, ενώ οι υπόλοιποι 30 είναι παράνομα στη χώρα. Έχουμε να πληρωθούμε έξι μήνες, αλλά και την περασμένη χρονιά πάλι ήμασταν απλήρωτοι'', έλεγε σε πρωινή εκπομπή ένας από τους εργαζόμενους μετανάστες στα φραουλοχώραφα.
Θυμίζουμε ότι το 2006 έπιασε φωτιά στη Μανωλάδα σε έναν από τους αυτοσχέδιους καταυλισμούς. Η εικόνα - από τότε μέχρι σήμερα - δεν φάνηκε να αλλάζει – τουλάχιστον προς το καλύτερο. Σκηνές από νάιλον στο χώμα, όπου διαμένουν εκατοντάδες μετανάστες, εργάτες γης, υπό άθλιες συνθήκες, συνεχίζουν να υπάρχουν.
Αποφάσεις που έμειναν στα συρτάρια
Την άνοιξη του 2008, το θέμα ήρθε στη δημοσιότητα. Το υπουργείο Εργασίας ζήτησε τότε από το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας να προβεί σε ελέγχους. Το υπουργείο Υγείας διέταξε υγειονομικό έλεγχο. Το υπουργείο Εσωτερικών δήλωσε ότι ετοιμάζει προεδρικό διάταγμα για ευπρεπείς όρους διαβίωσης των εποχιακών εργατών. Ακολούθησε απεργία 1.500 εργατών, τον Απρίλιο, με αίτημα την αύξηση του ημερομισθίου στα 30 ευρώ. Μετά, ήρθαν οι συγκρούσεις με ντόπιους και επενέβη η αστυνομία, συλλαμβάνοντας μετανάστες. Από τότε μέχρι σήμερα, το τοπίο παρέμεινε το ίδιο. Η σύγχρονη δουλοπαροικία της Μανωλάδας είναι εκεί, ζει και βασιλεύει.
Η πρόεδρος του εργατικού κέντρου της περιοχής θυμάται κλιμάκια βουλευτών - μετέπειτα υπουργών - να επισκέπτονται τα θερμοκήπια. Το αποτέλεσμα ; Οι επισκέπτες πολιτικοί “εξεπλάγησαν, συγκλονίστηκαν και έγιναν υπουργοί”, λέει χαρακτηριστικά η κυρία Παναγιωταρά.
Το 2011, ο δημοσιογράφος της εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ, Γιώργος Πουλιόπουλος, και ο φωτορεπόρτερ, Ιάκωβος Χατζησταύρου, δέχονται επίθεση την ώρα, που έκαναν ρεπορτάζ για τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας των αλλοδαπών εργατών φράουλας στην περιοχή, και μεταφέρονται στο Κέντρο Υγείας της Βάρδας και, αργότερα, στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής, όπου καταθέτουν μηνύσεις.
Όπως επισημαίνει η κυρία Παναγιωταρά, δεν είναι η πρώτη φορά που βγαίνουν πιστόλια στα θερμοκήπια. “Δεν γνωρίζω να έχει παρέμβει ο εισαγγελέας μέχρι αυτή τη στιγμή και δε νομίζω ότι το έκανε και ποτέ μέχρι σήμερα. Το Σώμα Επιθεώρησης Ελεγκτών Εργασίας λέει ότι έχει κάνει ελέγχους. Εμείς, όμως, δεν έχουμε λάβει ποτέ αποτελέσματα. Όσες φορές έχουμε ζητήσει κλιμάκια ελέγχου, μας ζητάνε να στείλουμε έγγραφα επί εγγράφων για να έρθουν μετά από έξι μήνες. Κι αν έρθουν, θα τους έχει προλάβει ο εργοδότης, λαμβάνοντας τα μέτρα του. Πάνε οι υπάλληλοι του ΙΚΑ, μοιράζουν πρόστιμα και οι εργοδότες διαλαλούν ότι 'με συμφέρει να πληρώσω 500 ευρώ το κεφάλι σε πρόστιμο και να τελειώσει η υπόθεση εκεί'”.
Μιλάει για μία κατάσταση, η οποία θεωρείται σχεδόν δεδομένη. “Υπάρχει στήριξη τόσο σε τοπικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο κεντρικής εξουσίας. Το πρόβλημα όμως έχει βαθιές ρίζες. Μιλάμε για συγκεκριμένη νοοτροπία των κυβερνήσεων όλα αυτά τα χρόνια. Αρκεί να σας πω ότι ο συγκεκριμένος εργοδότης – στις εγκαταστάσεις του οποίου έγινε το περιστατικό – επικαλέστηκε λόγους υγείας και μεταφέρθηκε στο κέντρο υγείας της περιοχής για να γλιτώσει το αυτόφωρο”.
“Η Μανωλάδα έχει την ευχή ή την κατάρα να είναι ένας ευλογημένος τόπος”
Όπως λέει ο δήμαρχος Ανδραβίδας – Κυλλήνης, Δημήτρης Αρβανίτης, “σε πανελλαδική κλίμακα έχουμε το ίδιο φαινόμενο, με διαφορετικές προεκτάσεις”. Τονίζει ότι το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ στην περιοχή. Η Μανωλάδα έχει την ευχή ή την κατάρα να είναι ένας ευλογημένος τόπος”.
Ο κύριος Αρβανίτης ζητάει να αποκαλυφθούν οι ένοχοι, να οδηγηθούν στη δικαιοσύνη και να φτιάξει η κατάσταση. “Δεν θέλουμε δουλοπάροικους στην περιοχή μας. Θέλουμε να υπάρχει φθηνό μεροκάματο, αλλά με όλες τις παροχές που ορίζει ο νόμος”.
Κι αν κάποιοι πιστεύουν ότι το πρόβλημα έχει φυλετικά χαρακτηριστικά, μάλλον γελιέται. Γιατί, το πρόβλημα έχει - εκτός από κοινωνικές προεκτάσεις - και έντονα πολιτικά χαρακτηριστικά. Το αν κάποιοι απέφυγαν όλα αυτά τα χρόνια να εισχωρήσουν στο άβατο της Μανωλάδας, υποχωρώντας μπροστά σε συμφέροντα, απειλές και επιχειρηματικά τεχνάσματα, σίγουρα δεν λύνει το πρόβλημα. Σε μια Μανωλάδα, η οποία είναι ένας τόπος ευλογημένος και παραγωγικός, όπως λέει ο δήμαρχος της περιοχής. Παρόλ' αυτά, όμως, σε μια εποχή, που πολλά από τα εργασιακά κεκτημένα καταρρέουν, το να δουλεύει κανείς με το πιστόλι να τον σημαδεύει και μάλιστα κυριολεκτικά, είναι κάτι που ξεπερνά το εκ φύσεως αναφαίρετο δικαίωμα στην εργασία, υποβιβάζοντας παράλληλα την ανθρώπινη υπόσταση και αξιοπρέπεια.
Kαταγγελία μετανάστη στην εκπομπή 'Πρώτη Γραμμή' στο ΣΚΑΪ
