"Ποτέ ξανά" στον ρατσισμό, στην ανοχή και τη σιωπή, "ποτέ ξανά" σε ένα ακόμη Ολοκαύτωμα είπαν οι εκατοντάδες πολίτες που "πλημμύρισαν", σήμερα το πρωί, την πλατεία Ελευθερίας, στη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να λάβουν μέρος στην "πορεία των ζωντανών", που διοργανώθηκε στη μνήμη των Θεσσαλονικέων εβραίων, οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους στα στρατόπεδα - κολαστήρια που είχε στήσει ανά την Ευρώπη το Γ' Ράιχ.
Εβδομήντα χρόνια πριν, οι "πύλες της κολάσεως" άνοιξαν για την πολυάριθμη τότε εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, με τους πρώτους 2500 χιλιάδες εβραίους να στοιβάζονται με τη βία στα τρένα σε ένα ταξίδι, χωρίς επιστροφή για τους περισσότερους.
Εβδομήντα χρόνια μετά, όσοι επέστρεψαν κι είναι ακόμη ζωντανοί, οι απόγονοί τους, ομόθρησκοί τους από διάφορες γωνιές του πλανήτη, άνθρωποι με διαφορετική καταγωγή ή θρήσκευμα απέτισαν τον δικό τους φόρο τιμής στα θύματα της χειρότερης θηριωδίας από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, του Ολοκαυτώματος.
Αφήνοντας ένα λουλούδι στις ράγες του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού, από όπου ξεκινούσαν τα τρένα προς τα στρατόπεδα συγκέντρωσης - κι όπου κατέληξε η σημερινή πορεία - σιγοτραγουδώντας κάποιο από τα σεφαραδίτικα τραγούδια, μαζί με τη χορωδία της Ισραηλιτικής Κοινότητας ή ψάλλοντας στα εβραϊκά μαζί με το ραββίνο, στο μνημόσυνο που τελέστηκε στη μνήμη αυτών που δεν επέστρεψαν, όσοι πήραν μέρος στη σημερινή πορεία βροντοφώναξαν "ποτέ ξανά" και υποσχέθηκαν να μην αφήσουν τη μνήμη να σβήσει. Γιατί, όπως έχει πει, και ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης Ισραηλινός συγγραφέας Elie Wiesel (Ελί Βιζέλ), "...το να ξεχνάς ένα Ολοκαύτωμα είναι σαν να σκοτώνεις κάποιον για δεύτερη φορά".
