Το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας γιορτάζει σήμερα η Εκκλησία, το Άγιο Πνεύμα «το ζωοποιό, το εκ του Πατρός εκπορευόμενο, το συν Πατρί και Υιώ συμπροσκυνούμενο και συνδοξαζόμενο», κατά το Σύμβολο της Πίστεως.
Η Εκκλησία ως Οργανισμός ιδρύθηκε ουσιαστικά την ημέρα του Αγίου Πνεύματος από το ίδιο το Άγιο Πνεύμα, αφού την ημέρα εκείνη από το λόγο των Αποστόλων πίστεψαν και βαπτίστηκαν 3.000 άνθρωποι. Για πρώτη φορά τόσοι πιστοί προσέρχονται στην Εκκλησία του Θεού, ενώ την ημέρα της Πεντηκοστής οι μαθητές εγκαινίασαν το αποστολικό έργο που τους είχε ανατεθεί εκ Θεού.
Η διδασκαλία περί του Αγίου Πνεύματος κηρύχτηκε από την Εκκλησία από τα αποστολικά ακόμα έτη, αλλά έλαβε οριστική διατύπωση κατά την εποχή της Α' και και της Β' Οικουμενικής Συνόδου, όταν και είχαν ανακύψει οι αμφισβητήσεις περί της θεότητας του Αγίου Πνεύματος, από τους πνευματομάχους. Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία, μόνον «ο Πατήρ αιτία εστί. του Πνεύματος» και όχι και ο Υιός, όπως δογμάτισαν οι Ρωμαιοκαθολικοί με το Φιλιόκβε (Filioque).
Το Άγιο Πνεύμα έχει την αιτιατή αρχή του στον Πατέρα, με διαφορετικό τρόπο απ' ό,τι ο Υιός. Έτσι ο Υιός γεννάται προαιωνίως από τον Πατέρα, ενώ το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται προαιωνίως από τον Πατέρα. Αυτά αποτελούν και τα λεγόμενα υποστατικά ιδιώματά τους, δηλαδή οι μη κοινές ιδιότητες που έχουν οι υποστάσεις της Τριάδας.
Η εορτή του Αγίου Πνεύματος είναι κινητή. Εορτάζεται πάντοτε ημέρα Δευτέρα, 7 εβδομάδες μετά το Πάσχα. Η ημέρα αυτή είναι αργία για τις δημόσιες υπηρεσίες και πολλούς εργαζόμενους γραφείου.
Εκδηλώσεις εορτασμού λαμβάνουν χώρα σε όλη την Ελλάδα.
Ενδεικτικά:
- τη Λευκάδα, το νησί των ποιητών και των λογίων, όπου κάθε χρονιά στην εορτή του Αγίου Πνεύματος διοργανώνεται ξεχωριστό πανηγύρι στο μοναστήρι της Φανερωμένης, που συγκεντρώνει πλήθος κόσμου από όλα τα μέρη της Ελλάδος. Σε έναν καταπράσινο πευκόφυτο λόφο, λίγα μόλις χιλιόμετρα από την Villa Verde Fenia, με εκπληκτική θέα προς τον Άη Γιάννη, το μοναστήρι της Φανερωμένης στέκεται αγέρωχο μέσα στους αιώνες αποτελώντας ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία του τόπου.
- τη Σίφνο, όπου αναβιώνεται ένα από τα ομορφότερα ελληνικά έθιμα. Ύστερα από παράδοση αρκετών χρόνων, το νησί αναβιώνει την επικοινωνία του δικτύου των αρχαίων πύργων-φρυκτωριών και ακροπόλεων της Σίφνου (6ου έως 3ου π.Χ. αι.), μέσω καπνού και κατόπτρων, των οποίων χρήση για αυτό τον σκοπό έγινε για πρώτη φορά πριν από 2.500 χρόνια. Ταξιδεύοντας στην ιστορία, αξίζει να αναφέρουμε ότι οι πύργοι αυτοί, χτισμένοι σε στρατηγικά σημεία σε όλη την έκταση του νησιού, αποτελούσαν ένα δίκτυο με σύστημα ανταλλαγής σημάτων, αφού είχαν την δυνατότητα να λαμβάνουν και να στέλνουν μηνύματα μεταξύ τους καθώς και από και προς τις 4 αρχαίες ακροπόλεις του νησιού. Έως σήμερα έχουν καταγραφεί 75 αρχαίοι πύργοι-φρυκτωρίες και σε σχέση με το μέγεθος του νησιού, που είναι μόλις 74 τ.χλμ, πρέπει να αναφέρουμε ότι η αναλογία είναι εντυπωσιακή.
- τo Δρέπανο Κοζάνης, όπου στήνουν εμποροπανήγυρη. Μικροί και μεγάλοι επισκέπτονται το Nαό Αγίας Τριάδος για να προσκυνήσουν την εικόνα και να ανάψουν ένα κεράκι, ζητώντας την επιφοίτηση από το Άγιο Πνεύμα και το πρωί τελείται Πανηγυρική Θεία Λειτουργία.
- τα Κομνηνά Εορδαίας, όπου η ημέρα αυτή σηματοδοτεί και την αρχή των πολιτιστικών εκδηλώσεων που διοργανώνει κάθε χρόνο ο Πολιτιστικός Ποντιακός Σύλλογος.
