Του Γιώργου Λαμπίρη
Μία είδηση έρχεται να ταράξει τη φαινομενικά γαλήνια νερά του Αγίου Όρους.
Η είδηση ανέφερε ότι το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, συνεδριάζοντας στη Νότια Κορέα, αποφασίζει την κατάργηση του άβατου στην Αθωνική Πολιτεία. Η διάψευση δεν αργει να έρθει, με τον πολιτικό διοικητή του Αγίου Όρους να αρνείται κατηγορηματικά κάθε τέτοιο ενδεχόμενο.
Γιατί ακόμα και αν η Μοναστική Πολιτεία μπορεί να “δεχτεί”, τους αντάρτες, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τους μοναχούς της Μονής Εσφιγμένου, φαίνεται όμως ότι πολύ δύσκολα μπορεί να ανεχτεί – προς το παρόν τουλάχιστον – κάθε σκέψη που έχει να κάνει με την κατάργηση του άβατου και την ελεύθερη είσοδο των γυναικών.
Οι περισσότερες γυναίκες, ακόμα και οι μανάδες που αποχαιρετούν τα παιδιά τους, όταν εκείνα αποφασίσουν να αφιερωθούν στο Περιβόλι της Παναγιάς, δέχονται αδιαμαρτύρητα την απαγόρευση. “Η είσοδος των θηλέων κατά τα ανέκαθεν κρατούντα απαγορεύεται”, ορίζει ο απαράβατος αγιορείτικος καταστατικός χάρτης. Μάλιστα, όσες θηλυκές υπάρξεις τολμήσουν να τον παραβούν κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωπες με τη Δικαιοσύνη.
Η Μαλβίνα και το άβατο
Πιο πρόσφατη από τις κυρίες που έμειναν στην ιστορία επειδή εισέβαλαν ή προσπάθησαν να εισβάλουν στα άδυτα του Αγίου Όρους, η Μαλβίνα Κάραλη, η οποία ντυμένη σαν άνδρας εξέφρασε στην πράξη την αντίθεσή της ως προς τη λειτουργία της απαγόρευσης.
Η μακρά ιστορία παραβιάσεων όμως, ταξιδεύει πολλά χρόνια πριν. Η πρώτη 'ανυπάκουη' εμφανίστηκε το 1346. Ο λόγος για την Ελένη, σύζυγο του ηγεμόνα των Σέρβων, Στέφανου Δουσάν.
Αποπειράθηκε μεν, απέτυχε δε, καθώς δεν κατάφερε ποτέ να φτάσει στον προορισμό της, τη σερβική μονή Χιλανδαρίου.
Μία κατ' εξαίρεση εισβολή
Ακολούθησε η σύζυγος του Βρετανού πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη, Στράτφορντ Κάνιγκ, η οποία μετά από ειδική άδεια, επισκέφθηκε κατ' εξαίρεση το Άγιον Όρος. Παρόλ' αυτά ο τότε Πατριάρχης, Άνθιμος, ενώ έδειξε να κατανοεί τους λόγους της επίσκεψης, σύστησε στη συνέχεια με επιστολή του να μην επαναληφθούν ανάλογες εξαιρέσεις.
Αργότερα, μια Γαλλίδα δημοσιογράφος, η Μαρίζ Σουαζί, το 1929, έκανε κι εκείνη την εμφάνισή της στην πολιτεία του Άθωνα. Η Σουαζί ντύνεται άνδρας και καταφέρει να ξεγελάσει μοναχούς και ηγουμένους για έναν ολόκληρο μήνα, όσο και το διάστημα παραμονής της εκεί.
Μις Ευρώπη στην πολιτεία του Άθωνα
Ένα χρόνο μετά, η τότε καλλονή και κάτοχος του στέμματος της Μις Ευρώπης, Αλίκη Διπλαράκου, φιλοξενούμενη στην πολυτελή θαλαμηγό εφοπλιστή, πιάνει λιμάνι στην Μοναστική Πολιτεία, αλλά δεν προχωράει στα ενδότερα.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστική περίπτωση, ήταν εκείνη της Πόντιας Θεσσαλονικιάς, Μαρίας Ποιμενίδου.
Ακόμα και φυλάκιση για τις τολμηρές
Η Ποιμενίδου μάλιστα, ήταν η υπαίτια της ψήφισης του σχετικού νόμου, ο οποίος ήρθε να... βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Έτσι το Νομοθετικό Διάταγμα, με αριθμό 2623/1953, ορίζει ότι οι τολμηρές θα φυλακίζονται ακόμα και για ένα έτος, σε περίπτωση που επιχειρήσουν να σπάσουν το άβατο.
Η Πόντια του Αγίου Όρους, κατάφερε να εισχωρήσει στους κόλπους του Όρους και να μείνει εκεί για τρεις ημέρες, έως ότου γίνει τελικά αντιληπτή. Η άφιξή της καταγράφεται στις 17 Απριλίου του '53 και η αναχώρησή της στις 19 του ίδιου μήνα.
Χαρακτηριστικό του θορύβου που προκάλεσε, η Ποιμενίδου, ήταν δημοσίευμα εφημερίδας της εποχής, το οποίο έκανε λόγο για το τολμηρό εγχείρημα της “νεαράς, που είχεν, όπως εδήλωσεν, από πολλού σχεδιάσει την καταπάτησιν του Αγίου Όρους, φλεγόμενη υπό της επιθυμίας της να ιδή αυτοπροσώπως, κατά ποιον τρόπον διάγουν τον βίον οι μοναχοί”.
Ο απαράβατος νόμος, άγραφος αρχικά, καθιερώθηκε το 539 μ. Χ.
Η φράση που φιλοδοξούσε να βάλει τέλος σε κάθε παράτολμη σκέψη ήταν χαρακτηριστική: “Ουκ εισελεύσεται δε γυνή παντελώς εις ανδρικόν μοναστήριον, ούτε ανήρ εις γυναικείον”.
Βέβαια, υπήρξαν κι εκείνες, οι οποίες αντίκρισαν το Άγιον Όρος από απόσταση, όπως η Λιάνα Κανέλλη. Η βουλευτής του ΚΚΕ, πέταξε πάνω από τις μονές με ένα πολεμικό αεροσκάφος, Μιράζ 2000, χωρίς να παραβιάσει το νόμο. Όπως η ίδια είχε πει για την πτήση πάνω από την Αθωνική Πολιτεία, “ήταν το δώρο των φρουρών του Αιγαίου”, όπως αποκάλεσε τους πιλότους της πολεμικής αεροπορίας, οι οποίοι της πρόσφεραν την εμπειρία να δει έστω και από μακριά αυτό που σε καμία γυναίκα δεν επιτρέπεται.
Κατά καιρούς, άλλες γυναίκες άγνωστες, που ποτέ ίσως δεν ακούστηκε το όνομά τους παρά μόνο στα ημερήσια δελτία συλλήψεων της Αστυνομίας, προσπάθησαν να κάνουν κάτι ανάλογο. Μια απαγόρευση που κράτησε και κρατεί, με αιτιολογικό την αποτροπή κάθε πειρασμού της σάρκας ή του πνεύματος για τους όσους διάγουν μοναστικό βίο.
Μια απαγόρευση που μέχρι σήμερα δεν κατάφερε ή δεν θέλησε να σπάσει κανένας επίσημος φορέας. Άλλωστε το αυτοδιοίκητο του Αγίου Όρους είναι ενδεχομένως ένας σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας. Στην πράξη πολλοί μπορεί να θέλησαν, ακόμα περισσότεροι το σκέφτηκαν, κανείς όμως μέχρι αυτή τη στιγμή που μιλάμε το έκανε πράξη.
