Ο κύριος φορέας για την προστασία και διαχείριση των κρατικών δασών της Ελλάδας, καθώς και για την εποπτεία και τον έλεγχο των ιδιωτικών δασών, είναι η Δασική Υπηρεσία. Η υπηρεσία αυτή λειτουργεί υπό το όνομα Γενική Γραμματεία Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος, η οποία ανήκει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Επίσης, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας: προστατεύει την ανθρώπινη ζωή, υγεία, την ιδιοκτησία, την πολιτιστική κληρονομιά, τα ιστορικά μνημεία και κτήρια, τους πόρους και τις υποδομές από φυσικούς, τεχνολογικούς και άλλους σημαντικούς κινδύνους.
Το Σώμα Πυροσβεστικής είναι υπεύθυνο για τον επιχειρησιακό σχεδιασμό της καταστολής των δασικών πυρκαγιών, αλλά και για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα προστασίας των δασών από τις πυρκαγιές.
Επίσης, είναι υπεύθυνο για την οργάνωση περιπολιών, καθώς και την επίγεια και εναέρια φύλαξη περιοχών όπου ξέσπασε πυρκαγιά καθώς υπάρχει πιθανότητα αναζωπύρωσης.
Η Ελληνική Δασική Υπηρεσία είναι αρμόδια για την προστασία και διαχείριση των δασών της χώρας και υπεύθυνη για την εποπτεία των ιδιωτικών δασών.
Ο Νόμος 86/1969: κωδικοποίησε σχεδόν όλους τους νόμους που είχαν εκδοθεί από το 1928. Τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε από το Νόμο 4173/1929. Ο Νόμος αυτός αποτελεί το Δασικό Κώδικα της χώρας και ρυθμίζει θέματα που αφορούν στην προστασία, διαχείριση της ακίνητης περιουσίας σε δασικές εκτάσεις κλπ. Αυτός ο κώδικας αποτελεί μέχρι σήμερα το βασικό κορμό της δασικής νομοθεσίας αν και πολλές διατάξεις του τροποποιήθηκαν και υποκαταστάθηκαν από άλλους νόμους, όπως 886/1971, 996/1971, 248/1976 και 998/1979.
Ο Νόμος 998/1979 'Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας': προσδιορίζει τα μέτρα προστασίας για τη διατήρηση, την ανάπτυξη και τη βελτίωση των δασών και άλλων δασικών εκτάσεων της χώρας.
Ο Νόμος 1650/1986: ' Περί προστασίας του περιβάλλοντος' περιλαμβάνει ένα ειδικό κεφάλαιο 'Περί προστασίας της φύσης και του τοπίου', το οποίο προτείνει νέες κατηγορίες προστατευόμενων περιοχών και εισάγει αλλαγές στη διοίκηση και διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών.
Φυσικά, οι ανωτέρω αναφερόμενοι Νόμοι για προστασία και διαχείριση των δασών συμπληρώθηκαν από Προεδρικά διατάγματα και Υπουργικές αποφάσεις.
Εξάλλου με το Προεδρικό Διάταγμα 19-11-1928 'Περί διαχείρισης των δασών, κανονισμών υλοτομίας, φορολόγησης και ενοικίασης δασικών εκτάσεων, διάθεση προϊόντων, συλλογής και καλλιέργειας ρητίνης κτλ.': ορίσθηκε νομοθετικά η αειφόρος διαχείριση των δασών.
Η Εγκύκλιος Αρ. 120094/499/1937 από το Υπουργείο Γεωργίας και σύμφωνα με το Άρθρο 24: απαγορεύει τις αλλαγές στις χρήσεις γης των δασών, εκτός κι αν αυτό επιβάλλεται από το δημόσιο συμφέρον. Είναι υποχρεωτικό να γίνεται αναδάσωση κρατικών και ιδιωτικών δασών που καταστράφηκαν από πυρκαγιές και απαγορεύεται η διάθεσή τους για άλλο σκοπό (παρ.3, άρθρο 117 του Συντάγματος).
Ποιό είναι όμως το Νομικό Πλαίσιο για την αντιμετώπιση Πυρκαγιών;
Το κράτος για την ενίσχυση του ρόλου των αρμόδιων υπηρεσιών έναντι των κινδύνων που προέρχονται από δασικές πυρκαγιές προχώρησε στη σύσταση των ακόλουθων νόμων:
Ο Νόμος 2612/1998 που αναθέτει την ευθύνη και τον επιχειρησιακό σχεδιασμό της καταστολής των πυρκαγιών σε δάση και δασικές εκτάσεις στο Ελληνικό Πυροσβεστικό Σώμα.
Ο Νόμος 3511/2006 που αναθέτει την ευθύνη στο Ελληνικό Πυροσβεστικό Σώμα για προστασία από δασικές πυρκαγιές και φυσικές καταστροφές.
Η Διυπουργική Απόφαση 12030/1999 καθορίζει τη διαλειτουργικότητα, τους ρόλους και τις ευθύνες όλων των εμπλεκόμενων κρατικών αρχών (τοπικές, δημοτικές, αρχές υγειονομικής περίθαλψης), σε συνεργασία με την Ελληνική Αστυνομία, το Πυροσβεστικό Σώμα και την Ελληνική Δασική Υπηρεσία.
Ποιο είναι το Νομικό Πλαίσιο για την πολιτική επιστράτευση;
Η πρώτη ερμηνεία του όρου «Πολιτικός Σχεδιασμός Εκτάκτου Ανάγκης» δίνεται στο διάταγμα αριθ.17 που εκδόθηκε το 1974. Ορίζει το σχεδιασμό της οργάνωσης, της ετοιμότητας και της κινητοποίησης της κοινωνικών δυνάμεων σε καιρό πολέμου ή σε περιόδους ειρήνης για τη διαχείριση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Το Υπουργείο Άμυνας ορίστηκε ως αρμόδιο όργανο για το συντονισμό όλων των δραστηριοτήτων σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Η μετέπειτα πορεία για την ίδρυση του Ελληνικού Συστήματος Πολιτικής Προστασίας και ειδικότερα η μετάβαση από την έννοια της πολιτικής άμυνας σε αυτή της πολιτικής προστασίας, επηρεάστηκε από το διεθνή και ευρωπαϊκό τρόπο αντιμετώπισης των επιπτώσεων των φυσικών και άλλων καταστροφών.
Από το 1995, κατόπιν σειράς νομοθετικών ρυθμίσεων διαμορφώθηκε το σημερινό πλαίσιο του ελληνικού συστήματος πολιτικής προστασίας.
Επίσης, σύμφωνα με το Νόμο 3013/2002, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας είναι υπεύθυνη για την κινητοποίηση και το συντονισμό των εμπλεκόμενων δημόσιων υπηρεσιών, όπως του Πυροσβεστικού Σώματος, της Ελληνικής Αστυνομίας, των Ένοπλων Δυνάμεων, των εθελοντών, των περιφερειακών και τοπικών αρχών, κ.α.
Ο εσωτερικός κανονισμός 1521/2013 ορίζει τους ρόλους και τις ευθύνες όλων αυτών των αρχών, προκειμένου να διασφαλιστούν μέτρα ετοιμότητας για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών.
Πέραν όμως του νομοθετικού πλαισίου, υπάρχει η ανάγκη για ενημέρωση και κοινωνική ευαισθητοποίηση όσον αφορά στο πρόβλημα των πυρκαγιών και την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.
Χρύσα Τσιώτση
Δικηγόρος
[email protected]
