Ο Πλάτωνας του Κλαρκ: Τα “Ελγίνεια” της Πάτμου

ΠΑΤΜΟΣ - ΑΠΟΣΤΟΛΗ: Σπύρος Πιστικός

Τα Ελγίνεια Μάρμαρα τα ξέρουμε όλοι καλά, όπως και την ιστορία τους και το πώς εκλάπησαν από τον Παρθενώνα και μεταφέρθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο, όπου φυλάσσονται μέχρι σήμερα, παρά τις επαναλαμβανόμενες εκκλήσεις για την επιστροφή τους στην Ελλάδα, ειδικά μετά την κατασκευή του νέου μουσείου της Ακρόπολης.

Όμως και η Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην Πάτμο έχει τα δικά της “ελγίνεια”, και αυτή η ιστορία είναι πολύ λιγότερο γνωστή, αλλά εξίσου ενδιαφέρουσα.

Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή.

Το έτος 895, ο μετέπειτα Μητροπολίτης Καισαρείας Αρέθας, ένας από τους σημαντικότερους εκδότες κλασικών και εκκλησιαστικών κειμένων στην εποχή του, ζήτησε από έναν καλλιγράφο της Κωνσταντινούπολης να αντιγράψει ένα χειρόγραφο με διαλόγους του Πλάτωνα. Το έργο αυτό του καλλιγράφου αποτελεί σήμερα το παλαιότερο σωζόμενο χειρόγραφο του Πλάτωνα.

Το χειρόγραφο αυτό, κάπου ανάμεσα στον 14ο και τον 16ο αιώνα, περιήλθε στην κατοχή της Ιεράς Μονής της Πάτμου. Ωστόσο, το 1801, ο Άγγλος ταξιδιώτης και μελετητής της φυσικής ιστορίας και της ορυκτολογίας Έντουαρντ Ντάνιελ Κλαρκ το απέσπασε από τη Μονή, κατά μία εκδοχή δωροδοκώντας τον τότε ηγούμενο. Κατόπιν, το δώρισε στην Bodleian Library του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα.

Για την ώρα, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να περιηγηθούμε ηλεκτρονικά στον “Πλάτωνα του Κλαρκ”, όπως είναι γνωστό το χειρόγραφο στους ακαδημαϊκούς κύκλους, μέσω της ιστοσελίδας της βιβλιοθήκης του βρετανικού πανεπιστημίου: http://bodley30.bodley.ox.ac.uk:8180/luna/servlet/view/all/who/Plato/what/MS.+E.+D.+Clarke+39/