Η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης οφείλεται, πρώτον, στην νοοτροπία του λαού μας να καταφεύγει στα δικαστήρια για το ο,τιδήποτε χωρίς δεύτερη σκέψη και χωρίς να έχει προσπαθήσει να βρει μία εναλλακτική μορφή επίλυσης μίας διαφοράς. Η εξωδικαστική επίλυση διαφοράς συχνά αγνοείται ή θεωρείται απλώς μη πρόσφορη μέθοδος.
Επίσης, πέραν της δικομανίας, υφίσταται και η αναμφισβήτητη τάση να μην φιλτράρονται επαρκώς οι υποθέσεις που φτάνουν στις αίθουσες των δικαστηρίων με αποτέλεσμα οι εκδικαζόμενες υποθέσεις ιδίως στα πολιτικά και ποινικά δικαστήρια να είναι υπερβολικά πολλές σε αριθμό και ποτέ να μην φτάνει μία ημέρα για να εκδικασθούν όλες οι προγραμματισμένες για εκείνη την ημέρα υποθέσεις, οπότε εκ των πραγμάτων αναβάλλονται και συσσωρεύονται σε μία μελλοντική δικάσιμο που ήδη έχει πάμπολλες προγραμματισμένες υποθέσεις. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, στον οποίο ποτέ δεν υπάρχει χρόνος, κατάλληλος προγραμματισμός και προσωπικό για να τον τερματίσει και να θέσει τα πράγματα σε μία νέα καλύτερα οργανωμένη βάση προκειμένου η Δικαιοσύνη να απονέμεται με τον ταχύτερο δυνατό τρόπο και την καλύτερη δυνατή οργάνωση χωρίς να ταλαιπωρούνται οι διάδικοι (όσοι εμπλέκονται σε μία δίκη)
Επίσης, το ίδιο το νομικό μας σύστημα. διαχειρίζεται την ύλη που εισάγεται σε αυτό με πολύ αργούς και πολύπλοκους τρόπους με αποτέλεσμα.την ακόμη μεγαλύτερη καθυστέρηση στην απονομή της Δικαιοσύνης και φυσικά στην έκδοση αποφάσεων.
Ένας άλλος λόγος στην καθυστέρηση της απονομής της δικαιοσύνης είναι η έλλειψη επαρκούς αριθμού δικαστών, αλλά και δικαστικών υπαλλήλων.
Πέραν των ενδογενών προβλημάτων και μειονεκτημάτων του συστήματος της Δικαιοσύνης, υπάρχουν και εξωγενείς αιτίες στις οποίες οφείλεται η καθυστέρηση στην απονομή της Δικαιοσύνης. Έτσι, υπάρχουν αλλεπάλληλες τροποποιήσεις νόμων, ασάφεια στην διατύπωση νομικών όρων, σύγχυση σε δικαστές και διαδίκους και φυσικά, επιβάρυνση των δικαστηρίων διαρκώς με νέα ύλη.
Μέσα από τις δαιδαλώδεις και συχνά αντικρουόµενες διατάξεις λειτουργίας των δικαστηρίων, προσφέρεται σε ένα κακόπιστο διάδικο µε τη βοήθεια και µιας αντίστοιχης νοµικής εκπροσώπησηςς, η δυνατότητα παρέλκυσης της δίκης έως τα ακρότατα όρια της δικονοµικής ευχέρειας πράγµα που επί της ουσίας συνιστά µη απονοµή ∆ικαιοσύνης
Η καθυστέρηση των δικαστικών διαδικασιών και ενεργειών υποβαθμίζει το κύρος της ∆ικαιοσύνης και συντελεί στην επικράτηση ενός κλίµατος αµφιβολίας και ανασφάλειας για τους διαδίκους.
Αυτά δεν συνάδουν, με την εικόνα ενός ευέλικτου, σύγχρονου συστήματος απονομής δικαιοσύνης ούτε με το αίτημα για επιτάχυνση της εκκαθάρισης της δικαστικής ύλης.
Χαρακτηριστικό είναι το πρόβλημα που υπάρχει ιδίως στη Διοικητική Δικαιοσύνη, όπου οι υποθέσεις για να φτάσουν να εκδικασθούν περνάει ένα τεράστιο χρονικό διάστημα και τα έννομα συμφέροντα των πολιτών έναντι του Δημοσίου, μένουν σε εκκρεμότητα για χρόνια ενώ οι υποθέσεις λιμνάζουν σε απερίγραπτο βαθμό.
Η δραστική αντιμετώπιση της καθυστέρησης της απονομής της Δικαιοσύνης θα πρέπει να περιλαμβάνει δραστικά μέτρα όσον αφορά στους κανόνες φιλτραρίσματος των κριτηρίων δυνάμει των οποίων φτάνουν οι υποθέσεις στις αίθουσες των Δικαστηρίων, όπως πρόσληψη μεγαλύτερου αριθμού δικαστικών υπαλλήλων, πρόβλεψη για μεγαλύτερο αριθμό δικαστών, άμεση καθαρογραφή των δικαστικών αποφάσεων, αφού σε πολλές περιπτώσεις η καθαρογραφή μίας απόφασης – ιδίως στο Εφετείο – μπορεί να χρειαστεί και πάνω από δύο (2) χρόνια για να ολοκληρωθεί και αυτό δημιουργεί επιπρόσθετα προβλήματα, αφού αργεί ακόμη περισσότερο η κοινοποίηση της εκάστοτε δικαστικής απόφασης και άρα η ικανοποίηση των συμφερόντων του διαδίκου που κέρδισε την υπόθεση.
Επίσης, η υιοθέτηση της τεχνολογίας και η καλύτερη μηχανογράφηση των συστημάτων καταχώρισης των δικαστικών αποφάσεων θα πρέπει να αναβαθμισθεί και να υιοθετηθούν λύσεις που είναι από χρόνια γνωστές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα πρέπει επίσης να εγκαταλειφθούν οι αναχρονιστικές αρχές και αντιλήψεις του δικαίου.
Βέβαια, το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης το φέρει η εκτελεστική και νομοθετική εξουσία που διαμορφώνουν το πλαίσιο εντός του οποίου, το σύστημα της Δικαιοσύνης οφείλει να ενεργεί. Η νομοθετική και εκτελεστική εξουσία θα πρέπει να λάβουν εκείνα τα μέτρα που θα συντελέσουν στην αποτροπή της πολυνομίας και των αλλεπάλληλων νομοθετικών αλλαγών και την πρόβλεψη όσον το δυνατόν πιο απλουστευμένων και γρήγορων διαδικασιών απονομής της Δικαιοσύνης προκειμένου να προστατεύονται ουσιαστικά και με αποτελεσματικό τρόπο τα συμφέροντα και δικαιώματα των πολιτών.
Χρύσα Τσιώτση
Δικηγόρος
[email protected]
