Στο διαζύγιο, πολλές φορές υπάρχουν δυσμενείς συνθήκες και η συμβίωση εγκυμονεί επικίνδυνες καταστάσεις
Στα πλαίσια διαζυγίου, πολλές φορές υπάρχουν εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες και η συμβίωση των εν διαστάσει κάτω από την ίδια οικογενειακή στέγη μπορεί να οδηγήσει σε εξαιρετικά έκρυθμες και επικίνδυνες καταστάσεις. Ως εκ τούτου, ο νόμος προβλέπει τι συμβαίνει για τη ρύθμιση της χρήσης της οικογενειακής στέγης σε περίπτωση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης.
Ειδικότερα:
Σύμφωνα με το άρθρο 1393 ΑΚ, "σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης των συζύγων, το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας ενόψει των ειδικών συνθηκών του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των τέκνων, να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησιμεύει για κύρια διαμονή των ίδιων (οικογενειακή στέγη), ανεξάρτητα από το ποιος απ` αυτούς είναι ο κύριος ή έχει απέναντι στον κύριο το δικαίωμα χρήσης του. Η απόφαση αυτή υπόκειται σε αναθεώρηση, όταν το επιβάλλουν οι περιστάσεις".
Η αγωγή για τη ρύθμιση της οικογενειακής στέγης ασκείται όσο διαρκεί η διάσταση των συζύγων. Σε επείγουσες περιπτώσεις, η ρύθμιση της οικογενειακής στέγης μπορεί να γίνει προσωρινά με ασφαλιστικά μέτρα.
Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 735 ΚΠολΔ: "Το δικαστήριο έχει δικαίωμα να διατάξει κάθε πρόσφορο ασφαλιστικό μέτρο που υπαγορεύεται από τις περιστάσεις, για τη ρύθμιση των σχέσεων των συζύγων από το γάμο, ιδίως να διατάξει τη μετοίκηση ενός από τους συζύγους, να καθορίσει τον τρόπο, με τον οποίο ο κάθε σύζυγος θα χρησιμοποιήσει το ακίνητο όπου διαμένουν".
Το ασφαλιστικό μέτρο της μετοίκησης, της απομάκρυνσης δηλαδή κάποιου συζύγου από τη συζυγική στέγη, διατάσσεται και αυτό όταν συντρέχει ουσιαστική διακοπή της συμβίωσης και σκοπό έχει, όχι να ρυθμίσει τη χρήση της συζυγικής στέγης, αλλά να ρυθμίσει τις σχέσεις των συζύγων που έχουν διαταραχθεί.
Με σκοπό τη διατήρηση της ηρεμίας και τάξης στη συζυγική οικία, διατάζεται η μετοίκηση ενός από τους συζύγους ως μέσο πρόνοιας, εφόσον κρίνεται ότι η εξακολούθηση της συμβίωσης οδηγεί μόνο σε περαιτέρω εκτράχυνση των ήδη προβληματικών συζυγικών σχέσεων και μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε επικίνδυνες για την ασφάλεια και σωματική ακεραιότητα ενός από τους συζύγους ή και των τέκνων τους, εφόσον υπάρχουν.
Η ρύθμιση για την παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης σε περίπτωση διαζυγίου συνεπάγεται τα ακόλουθα:
Για την παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης πρέπει να αναφέρονται στην αγωγή τα παρακάτω:
α) η σύναψη γάμου μεταξύ των διάδικων,
β) η διακοπή της συμβίωσης τους
γ) τα πραγματικά περιστατικά (δηλαδή τα γεγονότα) που συνιστούν τις ειδικές συνθήκες καθενός από τους διαδίκους - συζύγους και στηρίζουν τους λόγους επιείκειας για αποκλειστική χρήση ολοκλήρου ή τμήματος της μέχρι τότε οικογενειακής στέγης και
δ) αν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, τα πραγματικά περιστατικά (γεγονότα) που στηρίζουν το συμφέρον των τέκνων τους (π.χ η αλλαγή κατοικίας θα είχε δυσμενείς συνέπειες στην ήδη κακή ψυχολογική – λόγω του χωρισμού των γονέων – κατάστασή τους.
Βέβαια, ο νόμος δεν ορίζει ποιές είναι οι ειδικές συνθήκες που αν υπάρχουν συντρέχει η επιείκεια να επιβάλει την παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης.
Οι ειδικές συνθήκες κρίνονται και αξιολογούνται από το δικαστήριο κατά περίπτωση και προσδιορίζονται από τις ειδικές συνθήκες ζωής των ενδιαφερομένων μέχρι τη διακοπή της συμβιώσεως.
Ποιες είναι όμως αυτές οι ειδικές συνθήκες;
Ως ειδικές συνθήκες θεωρούνται η σωματική και η ψυχική υγεία, οι γενικότερες συνθήκες εργασίας του ενάγοντος και του άλλου συζύγου, καθώς και η οικονομική κατάσταση κυρίως του γονέα που έχει την επιμέλεια των τέκνων τους.
Το εύλογο ή μη της διακοπής της έγγαμης συμβίωσης του ενάγοντος συζύγου και η υπαιτιότητα του ενός ή του άλλου συζύγου για τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης δεν αποτελούν κριτήρια από το νόμο για την παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης.
Ωστόσο, μπορούν να συνεκτιμηθούν μαζί με τα άλλα αποδεικτικά στοιχεία από το Δικαστήριο. Η ρύθμιση της χρήσης της συζυγικής στέγης δεν έχει μόνιμο χαρακτήρα διότι διαρκεί από τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης μέχρι την αμετάκλητη λύση του γάμου.
Έτσι, μπορεί η σχετική απόφαση για τη ρύθμιση της χρήσης της στέγης να μεταρρυθμιστεί σε περίπτωση μεταβολής των περιστάσεων που επέβαλαν την παραχώρηση της χρήσης της συζυγικής στέγης στον ένα σύζυγο.
Χρύσα Τσιώτση
Δικηγόρος
