Μια από τις αρχαιότερες βυθισμένες πόλεις βρίσκεται στα Νότια της Λακωνίας, απέναντι από την μαγευτική Ελαφόνησο. Πρόκειται για τον αρχαίο οικισμός "Παυλοπέτρι" που βρέθηκε στην ακμή του ήδη από την εποχή του Χαλκού.
Η αρχαία πόλη-λιμάνι είχε άριστη ρυμοτομία, οδικό δίκτυο καθώς και σπίτια με κήπους. Μάλιστα, οι αρχαιολόγοι εντόπισαν ακόμη ένα μεγάλο κτίριο, μήκους 35 μέτρων, που μάλλον αποτελούσε έδρα και κατοικία της πολιτικής ηγεσίας της πόλης.
Το 1904 ο γεωλόγος, πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Φωκίων Νέγρης ανέφερε την ύπαρξη αρχαίας πόλης στον υποθαλάσσιο χώρο της Ελαφονήσου, όμως για πολλά χρόνια δεν πραγματοποιήθηκαν συστηματικές έρευνες.
Το 2009 ξεκίνησε ερευνητικό πρόγραμμα πενταετούς διάρκειας με σκοπό την έρευνα του καταποντισμένου αρχαίου οικισμού με τη χρήση σύγχρονων μεθόδων. Το πρόγραμμα υλοποιείται με την συμμετοχή του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών, υπό την αιγίδα της Βρετανικής Σχολής Αθηνών και με την έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι ανακαλύψεις ξεπέρασαν κάθε προσδοκία, καθώς, βρέθηκε μια πόλη με κτίρια, πλατείες, δρόμους και μνημεία. Ο δρ. Τζον Χέντερσον, καθηγητής υποθαλάσσιας αρχαιολογίας του πανεπιστημίου του Νότινγχαμ αναφέρει: "Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για την αρχαιότερη βυθισμένη πόλη του κόσμου".
Πριν λίγα χρόνια, το BBC είχε πραγματοποιήσει π μια ψηφιακή αναπαράσταση του πως ήταν το Παυλοπέτρι στην εποχή της ακμής του, στην οποία φιλοξενούνται και δηλώσει επιστημόνων για το εκπληκτικό αυτό μέρος.
Οι επιστήμονες προσπαθούν τώρα να βρουν την απάντηση στο ερώτημα γιατί βυθίστηκε η πόλη. Υπάρχουν τρεις θεωρίες. Η πρώτη είναι ότι ανέβηκε σταδιακά η στάθμη της θάλασσας, η δεύτερη ότι υποχώρησε το έδαφος και η τρίτη ότι βυθίστηκε από τσουνάμι.
Η αρχαία πόλη των Βοιών που περιγράφει ο Παυσανίας στα Λακωνικά τον 2ο μΧ. αιώνα, ποντίστηκε τον 4ο μΧ. αιώνα από σεισμό άνω των 7 με 8 ρίχτερ. Πιθανότερο να ήταν και μεγαλύτερος αφού το ίδιο φαινόμενο συντελέστηκε ταυτόχρονα στον Γέρακα, την Μονεμβασιά και την Πλύτρα, αλλά πιθανόν και στα Κύθηρα). Το μέγεθος αυτό του σεισμού συντέλεσε στο φαινόμενο της αμμοποίησης του παραθαλάσσιου εδάφους μετατρέποντας τεράστια έκταση εδάφους, σε μια στιγμή, σε κινούμενη άμμο. Αποτέλεσμα αυτού ήταν και η αποκοπή της γης της χερσονήσου Όνου Γνάθος και η δημιουργία της σημερινής Ελαφόνησου.
Αρχικά υπήρχε η εκτίμηση ότι η πόλη κτίστηκε περί το 1600-1100 π.Χ. αλλά αργότερα οι έρευνες αποκάλυψαν μέσω των ευρημάτων ότι η πόλη κατοικείται πριν από το 2800π.Χ., στην αρχή της εποχής του χαλκού.
