«Έχτιζε γήπεδα, ώστε τα παιδιά να μην παίρνουν ναρκωτικά, αλλά τα χρηματοδοτούσε με λεφτά από τα ναρκωτικά»
«Πού είναι τα λεφτά;», είναι η πιο συχνή ερώτηση που κάνουν οι άνθρωποι στο γιο του διαβόητου κακοποιού, Πάμπλο Εσκομπάρ. Ο Χουάν Πάμπλο Εσκομπάρ, που βρίσκεται στην Ελλάδα για την προώθηση του βιβλίου του, δίνει την απάντηση στην παραπάνω απορία:
«Αυτό ρωτάω κι εγώ στον εαυτό μου», λέει γελώντας. «Είναι αλήθεια, κληρονομήσαμε πάρα πολλά πράγματα: ακίνητα, εκτάσεις γης, έργα τέχνης, αυτοκίνητα, μηχανές, τα πάντα. Είναι επίσης αλήθεια ότι το Καρτέλ Κάλι, η κυβέρνηση, όλοι ήθελαν ένα κομμάτι του 'γλυκού'. Μας απειλούσαν. Γι αυτούς ήταν πολύ εύκολο να μας πάρουν τα πάντα και για εμάς πολύ εύκολο να τα δώσουμε όλα, γιατί θέλαμε να σώσουμε τη ζωή μας. Υπήρχε πολύ χρήμα βέβαια, πολλή πολυτέλεια, αλλά τώρα που ξανακοιτάζω εκείνη την εποχή, βλέπω ότι μας έκαναν χάρη. Γιατί μας απελευθέρωσαν από αυτού του είδους τα χρήματα, ώστε να αρχίσουμε ξανά από την αρχή, ελεύθεροι».
Με τα λόγια αυτά, ο 40χρονος αρχιτέκτονας, μοναχογιός του διαβόητου βαρόνου των ναρκωτικών, περιγράφει εμμέσως στο ΑΠΕ-ΜΠΕ μία από τις αντιφάσεις που συνοδεύουν το να έχεις πατέρα έναν από τους γνωστότερους εγκληματίες όλων των εποχών: το πώς είναι να νιώθεις τελικά απελευθερωμένος, όταν η πατρογονική περιουσία σου αλλάζει χέρια χωρίς κανείς να σε ρωτήσει.
Ο πατέρας του θεωρείται υπεύθυνος για 3.000-4.000 δολοφονίες και εκτιμάται ότι στο απόγειο της καριέρας του ήλεγχε το 80% των πωλήσεων κοκαΐνης παγκοσμίως (κάθε μέρα λέγεται πως «έβαζε» 15 τόνους μόνο στις ΗΠΑ), έχοντας στη διάθεσή του όλα τα μέσα: από ιδιωτικά αεροπλάνα μέχρι και ...υποβρύχια. Για τα παιδιά του όμως ήταν από ό,τι φαίνεται τρυφερός πατέρας με κάθε τίμημα: χαρακτηριστικό είναι ότι όταν σε κάποια στιγμή η οικογένεια κρυβόταν στα βουνά και μη έχοντας άλλα μέσα, ο Πάμπλο Εσκομπάρ έκαψε 2 εκατ. δολάρια για να ζεσταθεί η κόρη του που κρύωνε...
Συναντήσαμε τον Χουάν Πάμπλο Εσκομπάρ σε κεντρικό ξενοδοχείο της Θεσσαλονίκης, με την ευκαιρία της παρουσίας του στην πόλη για την παρουσίαση -στα "Public" της οδού Τσιμισκή- του πρώτου βιβλίου του με τίτλο «Πάμπλο Εσκομπάρ, ο πατέρας μου», που κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Μίνωας». Περίεργο συναίσθημα, να συναντάς για πρώτη φορά έναν άνθρωπο, εντελώς άγνωστό σου, και παρόλα αυτά να γνωρίζεις λεπτομέρειες για τη ζωή του, ήδη από τα παιδικά του χρόνια, όπως τις έχεις δει μέσα από ταινίες, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές σειρές...
Ο Χουάν Πάμπλο Εσκομπάρ απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις του ΑΠΕ-ΜΠΕ: θα υποστηρίξει το «πρωτοπαλίκαρο» του πατέρα του, Jhon Jairo Velasquez, γνωστό και ως «Ποπάι», θεωρούμενο άμεσα υπεύθυνο για εκατοντάδες θανάτους και έμμεσα για χιλιάδες, ο οποίος γνωστοποίησε χτες στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων την πρόθεσή του να «κατέβει» στην πολιτική σκηνή ως υποψήφιος γερουσιαστής; Γιατί θεωρεί βέβαιο ότι ο θάνατος του πατέρα του από σφαίρες αστυνομικών στο Μεδεγίν στις 2 Δεκεμβρίου του 1993 ήταν στην πραγματικότητα αυτοκτονία; Πώς ένιωσε όταν συνάντησε στην Κολομβία τους γιους των πιο γνωστών θυμάτων του πατέρα του;
Ο ίδιος υποστηρίζει ότι διαθέτει αδιαμφισβήτητες αποδείξεις πως ο πατέρας του συνεργαζόταν με τη CIA για να χρηματοδοτηθεί ο «πόλεμος» ενάντια στον κομμουνισμό στην Κεντρική Αμερική στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Εξηγεί γιατί θα διάλεγε τον ίδιο πατέρα 1.000 φορές, ασχέτως του αν ήταν ένας από τους μεγαλύτερους επικριτές της δράσης του, μιλάει για τα δέκα λεπτά στη διάρκεια των οποίων μπήκε -για μοναδική φορά στη ζωή του, όπως λέει- στον πειρασμό να ακολουθήσει τον δρόμο του πατέρα του, απαντά αν φοβήθηκε ποτέ για τη ζωή του και αν φοβάται ακόμη, αλλά και αν ο πατέρας του θαύμαζε τον Αριστοτέλη Ωνάση, λέει τι θα πει στον γιο του για τον παππού του και εξομολογείται ποια είναι η καλύτερη συμβουλή που του έδωσε ποτέ ο πατέρας του.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Πάμπλο Εσκομπάρ στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και την Αλεξάνδρα Γούτα:
Ο αρχιτεκτελεστής του πατέρα σας, ο Jhon Jairo Velassquez, γνωστός και ως Ποπάι, δήλωσε πρόσφατα στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι θέλει να γίνει γερουσιαστής και ότι στόχος του είναι να πατάξει τη διαφθορά και ν΄ αντιμετωπίσει την παράνομη πώληση ναρκωτικών μέσω της νομιμοποίησής τους. Θα τον στηρίζατε;
Πρέπει να πω ότι σέβομαι την απόφασή του. Ταυτόχρονα πρέπει να πω ότι δεν πιστεύω στην πολιτική[...] Ελπίζω ότι ο καθένας μπορεί πραγματικά να δει την αλήθεια ότι αν κηρύξουμε ειρήνη στα ναρκωτικά, (αυτός) είναι ο μόνος τρόπος εξόδου από την (παράνομη) αγορά τους. Γιατί αλλιώς επαναλαμβάνουμε τις ίδιες ιστορίες ξανά και ξανά και τίποτα δεν θα αλλάξει ποτέ πραγματικά. Αν (ο Βελάσκεζ) είναι ικανός να το κάνει...
Θα τον υποστηρίζατε, δηλαδή;
Λέω απλά ότι σέβομαι τη γνώμη του καθενός. Έχω τη δική μου, αλλά ποτέ δεν θα εμπλεκόμουν στην πολιτική. Επέλεξα η δέσμευσή μου να είναι με την ειρήνη, όχι με τους πολιτικούς. Φυσικά, ό,τι μπορώ να κάνω για να γίνει ειρήνη, θα το υποστηρίξω, οτιδήποτε.
Ταξιδέψατε στην Κολομβία για να συναντήσετε τους γιους δύο από τα πιο γνωστά θύματα του πατέρα σας: του προεδρικού υποψηφίου Luis Carlos Galan και του υπουργού Δικαιοσύνης Rodrigo Lara Bonilla, καθώς και του πρώην Κολομβιανού Προέδρου Cesar Gaviria. Τι δεν θα ξεχάσετε ποτέ από εκείνη την ημέρα;
Μιλήσαμε με τις καρδιές μας, το πιστεύω, ήμασταν εκεί για να κάνουμε ειρήνη και για να μιλήσουμε για συγχώρεση και συμφιλίωση. Ήξεραν ότι δεν βρισκόμουν εκεί επειδή ήμουν περήφανος για τις πράξεις του πατέρα μου -το αντίθετο. Έτσι, πιστεύω ότι ήταν μια πολύ καλή άσκηση συμφιλίωσης και συγχώρεσης για τη χώρα μας και χρειαζόμαστε τέτοιου είδους παραδείγματα για όλη την κοινωνία, γιατί στην Κολομβία είμαστε συνηθισμένοι να λύνουμε τα θέματά μας με όπλα, όχι με λέξεις. Και πρέπει να μάθουμε να χρησιμοποιούμε κάποια άλλα εργαλεία, που είναι διαφορετικά από τα όπλα.
Έχετε υποστηρίξει ότι ο θάνατος του πατέρα σας στη διάρκεια συμπλοκής με την αστυνομία το 1993 ήταν στην πραγματικότητα αυτοκτονία. Πώς το στοιχειοθετείτε αυτό;
Αυτό για εμένα είναι γεγονός. Γιατί τον ήξερα πολύ καλά και πάντα μου έλεγε «Ποτέ μην αγγίζεις το τηλέφωνο, γιατί αν το αγγίξεις θα πεθάνεις». Κι εκείνη την ημέρα άγγιξε ο ίδιος το τηλέφωνο. Δεν το είχε κάνει ποτέ πριν. Μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον Λιμόν (Limon), τον άνθρωπο που ήταν μαζί του και τον φρόντιζε [...], να του ζητήσει να κάνει τα ίδια τηλεφωνήματα πολύ μακριά από το μέρος όπου ο ίδιος κρυβόταν. Ήξερα πώς σκεφτόταν (ο πατέρας μου) όταν επρόκειτο για λόγους ασφαλείας, κρυβόταν με πολλή επιτυχία από τις Αρχές και δεν ήταν ηλίθιος. Πραγματικά πήρε την απόφαση κι έκανε το τηλεφώνημα, μόνο και μόνο για να επιτρέψει στους εχθρούς του να τον πιάσουν.
Γιατί να επιτρέψει κάτι τέτοιο;
Γιατί ήμασταν όμηροι της ίδιας μας της κυβέρνησης. Δεν μας προστάτευαν. Φυσικά έλεγαν στον Τύπο ότι μας έδιναν προστασία, αλλά αυτό ήταν ψέμα. Πήγαμε στη Γερμανία όπου οι γερμανικές Αρχές μας έθεσαν υπό περιορισμό χωρίς καμία κατηγορία, μας εξανάγκασαν να επιστρέψουμε στη χώρα μας, παρότι είχαμε χρήματα να αγοράσουμε εισιτήρια για να πάμε σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου. Δεν μας το επέτρεψαν. Ο πατέρας μου κατάλαβε, άλλωστε ήταν ξεκάθαρο το μήνυμα, «ΟΚ, αν εμφανιστείς εκεί, δεν θα σκοτώσουμε την οικογένειά σου. Αν δεν εμφανιστείς, θα τους σκοτώσουμε». Το έκανε για την οικογένειά του. Η μεγαλύτερη πράξη αγάπης του ήταν στις 2 Δεκεμβρίου του 1993. Διέπραξε αυτοκτονία για να απελευθερώσει εμάς, τα μέλη της οικογένειάς του. Στις ηχογραφήσεις της ημέρας μπορείτε να με ακούστε να λέω «Σε παρακαλώ, μη μου τηλεφωνείς άλλο», και του το είπα όχι μία αλλά χίλιες φορές στη διάρκεια των κλήσεων, αλλά αυτός εξακολούθησε να παίρνει. Τα τελευταία λόγια που μου είπε ήταν «θα σου τηλεφωνήσω ξανά».
Ο σκηνοθέτης Nicolas Entel έχει δηλώσει ότι του πήρε πάνω από έξι μήνες να σας πείσει να συνεργαστείτε μαζί του για τη βιογραφική ταινία του, με αντικείμενο τον πατέρα σας και τίτλο «Sins of my father» (2009), κυρίως επειδή φοβόσασταν ότι θα θέσετε τη ζωή σας σε κίνδυνο αν σπάσετε τη σιωπή σας. Ισχύει αυτό; Υπάρχουν στιγμές που φοβόσαστε ακόμη;
Βεβαίως ισχύει και πιστεύω ότι το δεύτερο βιβλίο μου, αυτό που δημοσιεύω τώρα, μου το υπενθύμισε αυτό (τον φόβο). Γιατί στο βιβλίο αυτό λέω ιστορίες που θα κάνουν κάποιους να νιώσουν πολύ άβολα. Όπως ότι ο πατέρας μου δούλευε για τη CIA, για να μπορούν να χρηματοδοτήσουν τον δικό τους πόλεμο ενάντια στον κομμουνισμό στην Κεντρική Αμερική στις αρχές της δεκαετίας του 1980 κι ότι επίσης δούλευε για τον εισαγγελέα ως έμπορος ναρκωτικών, όχι ως εχθροί, αλλά ως εταίροι.
Υπάρχουν αδιαμφισβήτητες αποδείξεις γι αυτό που λέτε;
Πήρα τις συνεντεύξεις (από τους ανθρώπους που εμπλέκονταν), έχω τις ιστορίες. Ο πατέρας μου μού είχε πει αυτές τις ιστορίες. Δεν τις είπα στο πρώτο βιβλίο γιατί φοβόμουν. Τώρα η δέσμευσή μου είναι με την αλήθεια, όχι με τον φόβο για το τι μπορεί να συμβεί αν τις δημοσιεύσω. Ο «Μίνωας» ήδη αγόρασε τα δικαιώματα, το μεταφράζουν (στα ελληνικά) και ελπίζω ότι το δεύτερο βιβλίο θα εκδοθεί σύντομα στην Ελλάδα [...] Πιστεύω ότι ο καλύτερος τρόπος για να γνωρίσει κάποιος καλύτερα τον πατέρα μου, δεν είναι μόνο μέσα από τα μάτια μου και μέσα από τη γραφή μου. Πιστεύω ότι και οι εχθροί του πρέπει να έχουν φωνή, γιατί δεν έχουν ποτέ μιλήσει γι αυτόν. Δεν έχουν εκδώσει βιβλία εναντίον του. Μίλησα με παραστρατιωτικούς, το Καρτέλ Κάλι (Cali Cartel), με πολιτικούς και με φίλους του. Πήγα να μιλήσω με ανθρώπους που με περίμεναν περιστοιχισμένοι με 25 σωματοφύλακες και εγώ ήμουν μόνος. Πιστεύω ότι είναι πολύ δυνατό βιβλίο.
Υπήρξε κάποια στιγμή στη ζωή σας κατά την οποία μπήκατε πραγματικά στον πειρασμό να ακολουθήσετε την πορεία του πατέρα σας;
Ναι, υπήρξε μία και μόνο φορά. Μπήκα στον πειρασμό για μόνο δέκα λεπτά τη μέρα που πέθανε, γιατί ήμουν πολύ θλιμμένος και θυμωμένος και είπα τότε στον Τύπο ότι θα έπαιρνα εκδίκηση για τον πατέρα μου. Όταν όμως σκέφτηκα τι πρέπει να κάνω (για να πάρω εκδίκηση), συνειδητοποίησα ότι θα γινόμουν ακριβώς όπως ο πατέρας μου κι ότι αυτή η ιστορία ήξερα ήδη πώς άρχισε και πώς θα τελείωνε. Συνειδητοποίησα ότι δεν υπήρχε νόημα (σε κάτι τέτοιο) και θυμάμαι ότι ακριβώς εκείνα τα δέκα λεπτά θυμήθηκα ότι ήμουν ένας από τους μεγαλύτερους επικριτές (της δράσης) του πατέρα μου. Ήταν η μόνη στιγμή που σκέφτηκα να γίνω ο Pablo Escobar 2.0, αλλά τελικά δεν μου άρεσε η ιδέα.
Έχετε έναν τετράχρονο γιο, τον Εμίλιο. Αν σε ένα-δύο χρόνια σας ζητήσει να μάθει περισσότερα για τον παππού του, τι θα του πείτε;
Τα πάντα. Δεν θα του κρύψω τίποτα. Γιατί έχω μπροστά μου την υποχρέωση ως πατέρας –και την πρόκληση- να του δώσω όλη την αγάπη που μπορώ να του δώσω και να τον μεγαλώσω με ανθρώπινες αξίες που μπορεί να χρησιμοποιήσει όταν είναι αρκετά μεγάλος, ώστε να μην επιλέξει να ακολουθήσει τα βήματα του πατέρα μου.
Πώς μπορείς να εξηγήσεις σε ένα τόσο μικρό παιδί κάτι τέτοιο;
Ήμουν πολύ συνηθισμένος ο ίδιος (σε κάτι τέτοιο), γιατί όταν ήμουν 7 ετών, ο πατέρας μου μού είπε ότι είναι εγκληματίας και ότι αυτό κάνει για δουλειά. Επιβίωσα. Είμαι προετοιμασμένος να του πω τα πάντα, γιατί δεν μου αρέσει η ιδέα ο γιος μου να μάθει ποιος ήταν ο παππούς του μέσω του Netflix (σ.σ. εταιρεία διαδικτυακής ενοικίασης ταινιών και παροχής video streaming). Δεν πιστεύω ότι αυτό θα ήταν καλό γι αυτόν, γιατί αυτοί αποθεώνουν τις πράξεις του πατέρα μου, εγώ όχι.
Αν μπορούσατε να διαλέξετε πατέρα θα διαλέγατε πάλι τον Pablo Escobar;
Θα τον διάλεγα ξανά 1.000 φορές. Μου έδωσε μόνο αγάπη και με ανάθρεψε ως ειρηνικό άνθρωπο, καλό άνθρωπο. Αν δεν τον διάλεγα ξανά, θα ένιωθα άσχημα, γιατί τον αγαπούσα και εκείνος με αγαπούσε. Δεν ήθελε να ακολουθήσω τα βήματά του. Μπορείς να καταλάβεις ότι ο πατέρας σου σε αγαπάει, όταν δεν θέλει να ακολουθήσεις τον δικό του δρόμο, να γίνεις σαν αυτόν.
Ο πατέρας σας ήταν σε έναν βαθμό υπεύθυνος για την αναγέννηση της πόλης του Μεδεγίν...
Βοηθούσε πολλούς φτωχούς ανθρώπους, έδωσε σπίτια σε χιλιάδες από αυτούς. Ήταν πρόθυμος να χρησιμοποιήσει τα χρήματά του από τα ναρκωτικά για να βοηθήσει τους φτωχούς. Φυσικά εδώ υπάρχει η αντίφαση: έχτιζε γήπεδα ποδοσφαίρου, ώστε τα παιδιά να μην παίρνουν ναρκωτικά, αλλά χρηματοδοτούσε όλα αυτά τα πράγματα με λεφτά από τα ναρκωτικά [...]Ο πατέρας μου είχε περισσότερες αντιφάσεις από οποιονδήποτε άλλο πιστεύω.
Παρουσιάζετε στην Ελλάδα το πρώτο βιβλίο σας, με τίτλο, «Πάμπλο Εσκομπάρ, ο πατέρας μου». Ποιο κεφάλαιο του βιβλίου σάς δυσκόλεψε περισσότερο κατά τη συγγραφή;
Πιστεύω ότι ήταν το κεφάλαιο όπου λέω τις ιστορίες για τις συναντήσεις του Καρτέλ Κάλι, γιατί απείλησαν εμένα και την οικογένειά μου να μην αποκαλύψουμε σε κανέναν τις ιστορίες αυτού του είδους. Όταν έγραφα τις ιστορίες λοιπόν, σκεφτόμουν συνέχεια τις απειλές, αλλά ήταν πολύ αργά. Κάποιος αποφάσισε να τις εκδώσει (γελάει)
Ποια ήταν η καλύτερη συμβουλή που σας έδωσε ποτέ ο πατέρας σας;
Ότι ο γενναίος άνθρωπος είναι αυτός που δεν δοκιμάζει ναρκωτικά. Με επιμόρφωσε πολύ καλά σε σχέση με τα ναρκωτικά και με προειδοποίησε να μην τα δοκιμάσω ποτέ. Θα το θυμάμαι για πάντα... Αν σκεφτείτε ποιος έλεγε τέτοιου είδους λόγια... Είναι πιο σημαντικό, γιατί ήταν αυτός που πουλούσε τα ναρκωτικά...
Δεν μπήκατε ποτέ στον πειρασμό να δοκιμάσετε;
Δεν έχω δοκιμάσει ποτέ τίποτα, εκτός από μαριχουάνα όταν ήμουν 21 ετών, αλλά όχι πια.
Μπορείτε να περιγράψετε μια συγκεκριμένη στιγμή με τον πατέρα σας, που είναι εξαιρετικά σημαντική για εσάς;
Για μένα κάθε στιγμή που είχαμε την ευκαιρία να είμαστε μαζί ήταν πολύ σημαντική. Γιατί δεν υπήρχαν πολλές τέτοιες στιγμές... Κάθε φορά που είχαμε μια τέτοια στιγμή την απολαμβάναμε πραγματικά... Οπότε όλες (παύση). Όλες τους.
Είναι αλήθεια ότι ο Pablo Escobar θαύμαζε τον Αριστοτέλη Ωνάση;
Μιλούσε λίγο γι αυτόν. Κι όταν η μητέρα μου ήθελε να έχει φρέσκα λουλούδια από τη Μπογκοτά κάθε εβδομάδα –εκεί βγαίνουν τα καλύτερα λουλούδια στην Κολομβία- της είπε κάποτε ότι αφού ο Ωνάσης στέλνει τα αεροπλάνα του για να φέρνει πράγματα για τη Τζάκι, γιατί να μην χρησιμοποιεί κι αυτός τα δικά του για να φέρει στη μητέρα μου λουλούδια από τη Μπογκοτά. Συνήθιζε να κάνει αστεία με αυτό.
Τελικά είστε ο Σεμπαστιάν Μαροκίν (σ.σ. το όνομα που είχε υιοθετήσει επί χρόνια, αρχής γενομένης από όταν η οικογένεια χρειάστηκε να κρύψει την ταυτότητά της) ή ο Χουάν Πάμπλο Εσκομπάρ;
Δεν δίνω και πολύ μεγάλη σημασία στο όνομα. Ξέρω ότι οι άνθρωποι είναι πολύ προσκολλημένοι στα ονόματά τους, πιστεύουν ότι τα ονόματά τους τούς προσδιορίζουν ως ανθρώπινα όντα. Δεν το πιστεύω. Πιστεύω ότι το ένα πράγμα που πραγματικά μας καθορίζει είναι οι πράξεις μας, όχι το όνομά μας, όχι το επίθετό μας [...] Στους κόλπους της μαφίας, για παράδειγμα, οι άνθρωποι αλλάζουν ονόματα όπως αλλάζουν ρούχα [...] Μπορείς να αλλάξεις το όνομά σου οποιαδήποτε μέρα της ζωής σου, αλλά το σημαντικό είναι τι έκανες και τι κάνεις...
