Του Γιώργου Λαμπίρη
Φωτογραφίες: Γιάννης Κέμμος
"To όνομά μου είναι Αχιλλέας. Είμαι 52 ετών. Δηλώνω, αλλά και είμαι καθαρός τα τελευταία 8 χρόνια...".
Ο Αχιλλέας Δεσποτάκης ήταν από εκείνους που διέσχισε το τούνελ. Κύλησε στα ναρκωτικά σε ηλικία 18 ετών. Έκανε την αρχή με κάνναβη, όταν ήταν φαντάρος συνέχισε με χάπια και σε αυτά προστέθηκε η κατάχρηση αλκοόλ. Στα 21 του, όταν απολύθηκε από το στρατό έχασε τον πατέρα του. Τότε, ξεπέρασε το όριο της χρήσης, φτάνοντας στην κατάχρηση.
"Όταν μπαίνεις στα ναρκωτικά είναι σαν να μπαίνεις σε άλλη διάσταση"
" Στα 21 χάνω τον πατέρα μου και η κατάσταση εντείνεται ραγδαία. Έτσι, στα 24 ξεκινάω τη χρήση ηρωίνης και κοκαΐνης. Από εκεί και ύστερα, ξεκινά μια περίοδος δύο και πλέον δεκαετιών, με πολύ άσχημες καταστάσεις. Περιπετειώδης. Πολύ χρήση, ενέσεις, ταλαιπωρία, παραβατική συμπεριφορά σε όλα τα επίπεδα. 'Όταν μπαίνεις στα ναρκωτικά, είναι σαν να μπαίνεις σε άλλη διάσταση. Μπαίνεις σε έναν κόσμο και η ανάγκη για χρήση αυτομάτως σε αναγκάζει να έρθεις σε επαφή με ανθρώπους, μέρη και καταστάσεις παράνομες για να είσαι συμβατός με αυτό που κάνεις".
Ο Αχιλλέας Δεσποτάκης μίλησε στο news.gr. Πρώην τοξικομανής, σήμερα, έχοντας βρει, όπως λέει, "τη δική του ανάσταση", εργάζεται ως θεραπευτής στο πρόγραμμα '18 Άνω'. Μοιράζεται σκέψεις, συναισθήματα, εμπειρίες με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών, σήμερα.
"Η εμπλοκή με τα ναρκωτικά συνεπάγεται μικροεμπορία, κλοπές. Κι όλα αυτά προέρχονται από τον καταναγκασμό να έχω συνεχώς ναρκωτικά για να συντηρώ τον εγκλωβισμό μου στην εξάρτηση. Μια εξάρτηση εξαιρετικά δαπανηρή".
Όπως εξομολογείται η εξάρτηση σε βγάζει από τη συμβατικότητα της καθημερινής ζωής. "Δεν μπορείς να πηγαίνεις στη δουλειά σου, να έχεις το μισθό σου και να κάνεις χρήση. Σύντομα η εξάρτηση σε καταπίνει. Έρχονται αρρώστιες όπως ηπατίτιδα, που σε συνδυασμό με την ψυχολογική και σωματική κατάρρευση σε αποτελειώνουν. Οι καταχρήσεις προκάλεσαν ζημιά στο συκώτι μου, καθώς η υγεία γίνεται εύθραυστη. Αρχίζουν τα overdose. Καταστάσεις που πέφτεις σε κόμμα, και φυσικά η εμπλοκή με τη Δικαιοσύνη. Συνολικά έκανα δέκα χρόνια φυλακή. Στην αρχή ξεκίνησαν μικροσυλλήψεις, μετά ο χρόνος παραμονής μου αυξήθηκε". Κι όπως λέει για τους κρατούμενους τοξικομανείς δεν υπάρχει καμία μέριμνα στις φυλακές. "Στις φυλακές το ποσοστό χρήσης ναρκωτικών είναι πολύ μεγάλο".
"Ένιωσα να πρωταγωνιστώ σε θρίλερ με εχθρό τη χρήση"
"Αργότερα βρέθηκα φυλακή για 9 χρόνια. Απέδρασα για 6 μήνες. Και τότε ήταν που ένιωσα να πρωταγωνιστώ σε θρίλερ με εχθρό μου τη χρήση. Έκανα προσπάθεια να είμαι καθαρός στα 9 χρόνια φυλακής και συγκεκριμένα τα τελευταία χρόνια. Όμως, όταν ξαναβγήκα κύλισα και πάλι", λέει ο Αχιλλέας.
Δίπλα του προσπάθησε να σταθεί η μητέρα και ο αδελφός του. Ένιωθε εγκλωβισμένος, όμως και δεν μπορούσε στην πραγματικότητα να βρει βοήθεια από πουθενά. "Έπρεπε να φτάσω στο μη περαιτέρω. Τον τελευταίο χρόνο παρακαλούσα κάθε μέρα να πεθάνω. Δεν μπορούσα να κάνω χρήση, αλλά ούτε και να μην κάνω.
Οι δικοί του το ανακάλυψαν τυχαία, καθώς στην αρχή κατάφερνε το κρύβει. Όταν ένα βράδυ χτύπησε η αστυνομία την πόρτα του σπιτιού του και τον αναζητούσε. Εκείνος είχε εξαφανιστεί για να μην τον συλλάβουν.
"Λίγοι μήνες ή ένα δύο χρόνια και μετά πάλι αδιέξοδο"
"Το κλειδί σε όλο αυτό ήταν να καταλάβω ότι υπάρχει πρόβλημα. Αλλά ο ίδιος μου ο εαυτός δεν με άφηνε. Πίστευα ότι - αν υπάρχει - κάπως έτσι πρέπει να είναι η κόλαση. Ό,τι προσπάθησα να κάνω στην προσωπική ζωή έσβηνε. Ήθελα να κάνω οικογένεια μετά τα 9 χρόνια που έμεινα στη φυλακή. Χώρισα και έμεινα για λίγους μήνες καθαρός χωρίς να παραδεχτώ ότι είμαι ναρκομανής και έχω πρόβλημα. Η συναισθηματική αγκύλωση δεν σπάει σταματώντας τη χρήση, όπως κατάλαβα αργότερα. Χρειάζεται δουλειά από ειδικούς. Οι ερωτικές μου σχέσεις προέρχονταν πάντα από το χώρο των ναρκωτικών. Επαγγελματικά δούλεψα ταξί και αργότερα ως φορτοεκφωρτωτής. Όλα αυτά για λίγο. Αμέσως μετά ξανακυλούσα. Λίγοι μήνες ή ένα δύο χρόνια και μετά πάλι αδιέξοδο".
Θυμάται ότι ο κόσμος δεν τον αντιμετώπισε ποτέ ρατσιστικά. Όσες φορές βρέθηκε σε δημόσιο νοσοκομείο, λιωμένος από τις ουσίες, οι γιατροί ήταν πάντα κοντά του. Με εξαίρεση μια φορά. "Ήμουν σε κρίση και χρειάστηκε να απευθυνθώ σε ιδιωτική κλινική. Εκεί ένιωσα σαν σκυλί. Με πέταξαν έξω με το χειρότερο τρόπο".
"Έφτασα στο σημείο να έχω χάσει όλον τον κόσμο και να είμαι μόνος μου"
"Έφτασα στο σημείο να έχω χάσει όλον τον κόσμο και να είμαι μόνος μου. Είχα απομακρυνθεί από την οικογένειά μου κι εκείνοι πάλι δεν μπορούσαν να με βλέπουν να αργοπεθαίνω. Είχα στην πλάτη μου δύο εντάλματα και κρυβόμουν. Δεν είχα που να μείνω, αλλά ούτε το κουράγιο να κλέψω για να βρω τη δόση μου. Κάπου εκεί ξεκίνησε η πορεία προς την ανάσταση. Βγήκα από το σπίτι μου και πήρα τηλέφωνο από ένα θάλαμο για να βρω τη δόση μου. Τότε διαπίστωσα ότι δεν μπορούσα να το κάνω. Είχα στέρηση αλλά ούτε και να ξανακάνω χρήση μπορούσα. Παράτησα το ακουστικό στο θάλαμο και σύρθηκα στο δρόμο. Προχωρώντας βάζω μια φωνή: 'Θεέ αν υπάρχεις κάνε κάτι γιατί δεν αντέχω άλλο'".
"Από εκεί ξεκίνησε το ταξίδι... "
Το ίδιο βράδυ βρέθηκα σε ομάδα Ανωνύμων Ναρκομανών, ενώ ήδη είχα απευθυνθεί στο πρόγραμμα '18 Άνω'. Στην αρχή το απαξίωνα, έχοντας στο νου μου ότι πρόκειται για κρατικά προγράμματα και δεν θα μου έκαναν τίποτα. Πέρασαν 7 ημέρες χωρίς. Κι εκεί που περπατούσα στο δρόμο και χτυπάει κινητό μου. Ήταν η ατομική μου θεραπεύτρια από το '18 Άνω'. 'Γιατί χάθηκες;', μου λέει. Όταν την άκουσα γέλασα από μέσα μου. Αναρωτήθηκα 'τι μπορεί να θέλει από μένα το κρατικό πρόγραμμα;'. Όταν είπα στη θεραπεύτρια ότι έχω 7 μερες καθαρός, μου είπε: 'Φύγε και έλα εδώ'. Κι από εκεί ξεκίνησε το ταξίδι...".
"Νιώθεις σαν να έχεις μια πανοπλία και να την πετάς"
"Είχα παραδοθεί πια. Ήξερα πως οτιδήποτε λέει το μυαλό μου είναι καταστροφικό. Κι έτσι αφέθηκα. Γύρω στους 4 μήνες προετοιμάστηκα με ομάδες σε ανοιχτό πρόγραμμα και άλλους οκτώμισι μήνες βρέθηκα στο κλειστό πρόγραμμα. Σε ένα χώρο στο Δαφνί χωρίς καμία επαφή με κανέναν. Εκεί που καλείσαι να συμβιώσεις με άλλους συνθεραπευόμενους χωρίς υποκατάστατα. Ένα πρόγραμμα εντελώς στεγνό. Πέρασα έναν ακόμα χρόνο στην επανένταξη αποχαιρέτησα. Για μένα, η πιο δύσκολη και όμορφη περίοδος ήταν στο κλειστό πρόγραμμα. Γιατί η δουλειά που κάνει κάποιος με τον εαυτό του και με τους θεραπευτές είναι μοναδική. Νιώθεις σαν να έχεις μία πανοπλία και να την πετάς".
"Δεν πίστευα ότι θα πεθάνω και θα φτάσω στην εξαθλίωση"
Το'τώρα' για τον Αχιλλέα είναι διαφορετικό. Ο ίδιος δεν χρειάζεται να κάνει κάτι για να μπορέσει να ζήσει, να σχετιστεί με ανθρώπους, να ονειρευτεί. Να χαρεί τις επιτυχίες και να δεχτεί τις αποτυχίες. Η αυτοεκτίμηση έχει αποκτήσει για εκείνον την πραγματική της διάσταση. Κι όπως λέει δεν νιώθει 'ούτε λίγος ούτε πολύς'. Νιώθει αυτό που πραγματικά είναι. "Κατάφερα να μην είμαι απομονωμένος στον μικρόκοσμό μου. Μπορώ να εκφράζω και να δέχομαι από τους άλλους αυτό που θέλουν να μου εκφράσουν. Τα ναρκωτικά ήταν ένας τρόπος να ξεφύγω από την πραγματικότητα. Γιατί όταν τα ξεκίνησα, εγώ και όπως όλοι οι άλλοι, δεν πίστευα ότι θα πεθάνω και θα εξαθλιωθώ. Νόμιζα ότι όλο αυτό που ξεκίνησα ήταν η απάντηση στα συναισθήματά μου. Στο ότι ένιωθα μη συμβατός ή διαφορετικός από τους άλλους. Αρχικά η χρήση το ανακουφίζει, μετά όμως έρχεται η καταιγίδα".
Τα τελευταία δυόμισι χρόνια εργάζεται μέσω ΟΑΕΔ στο πρόγραμμα του '18 Άνω' ως θεραπευτής. Οι ισορροπίες για εκείνον άλλαξαν. "Έχω μία σχέση και προχωράω. Ελπίζω να πάνε όλα καλά. Με την οικογένειά μου έχω πολύ καλές σχέσεις. Φίλους, συγγενείς. Ξαναμπήκα στη ζωή. Έφυγα από τη μιζέρια και το χτικιό της απομόνωσης".
"Επιτυχημένος είναι ένας άνθρωπος όταν νιώθει"
Στο ερώτημα αν κάποιος άπλωνε το χέρι και του έδινε ναρκωτικά απαντά αμέσως: "Δεν μπορώ να αλλάξω αυτό που έχω κατακτήσει. Επιτυχημένος είναι ένας άνθρωπος όταν νιώθει. Εγώ είναι η πρώτη φορά που νιώθω καλά μ' εμένα και τους άλλους τα τελευταία χρόνια. Στενοχώριες και δυσκολίες και ευτυχισμένες στιγμές είναι όλα μέσα. Εγώ είμαι 'παρών' σε όλα αυτά και πατάω στα πόδια μου. Τα ζω. Κι αυτό δεν το αλλάζω με τίποτα. Αυτή είναι η ζωή".
