Πρωτοποριακό πρόγραμμα με τίτλο «Ανάπτυξη Εθνικού Συστήματος Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία», και σύνθημα «Χάνω Βάρος - Κερδίζω Ζωή», υλοποιεί η Α' ́Παιδιατρική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία».
Ο κύριος πυλώνας, που αποτελεί και τον πυρήνα του έργου, είναι η Ηλεκτρονική Διαδικτυακή Εφαρμογή, η οποία εφαρμόζεται για πρώτη φορά πανελλαδικά και στοχεύει στην ηλεκτρονική καταγραφή όλων των παιδιών και εφήβων, αλλά και στην καθοδήγηση των παιδιάτρων και γενικών γιατρών, σχετικά με την πρόληψη και αντιμετώπιση της υπερβαρότητας και παχυσαρκίας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία. Στην Ελλάδα, το ποσοστό υπερβαρότητας και παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους υπερβαίνει το 30% και είναι υψηλότερο από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, με 600.000 παιδιά και εφήβους να είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.
«Η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής αυτής εφαρμογής διαφοροποιεί το συγκεκριμένο πρόγραμμα από όλα τα άλλα προγράμματα που στοχεύουν στην πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η επιστημονική υπεύθυνη του έργου Ευαγγελία Χαρμανδάρη, αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής και Εφηβικής Ενδοκρινολογίας της Ιατρική Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το έργο, το οποίο, συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, (ΕΣΠΑ 2007-2013), στοχεύει στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης παρέμβασης για την πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, λαμβάνοντας υπ΄ όψιν τόσο τις δομές του υπάρχοντος δημοσίου συστήματος υγείας όσο και όλους τους εμπλεκόμενους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.
Στόχοι του έργου, όπως αναφέρει η κ. Χαρμανδάρη είναι: 1) να καταγράψει τα ανθρωπομετρικά δεδομένα σε παιδιά και εφήβους που προσέρχονται σε παιδιάτρους ή γενικούς γιατρούς, 2) να καθοδηγήσει με σαφήνεια τους επιστήμονες υγείας σχετικά με το πώς θα διακινήσουν ένα υπέρβαρο ή παχύσαρκο παιδί, 3) να συντονίσει τους φορείς που εμπλέκονται στην υγεία του παιδιού σχετικά με την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, και 4) να ενημερώσει επιστήμονες υγείας και γονείς, καθώς και όλους τους αρμόδιους φορείς σχετικά με την πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.
Οπως εξηγεί η κ. Χαρμανδάρη, με τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, προχωράμε στην ανάπτυξη Ηλεκτρονικής Καρτέλας ασθενούς (HKA), καθώς και στην ανάπτυξη Θεραπευτικού Αλγορίθμου. Η εφαρμογή, στην οποία πρόσβαση θα έχουν οι παιδίατροι και γενικοί γιατροί, διασφαλίζει ασφαλή διαδικτυακή σύνδεση και κρυπτογράφηση των δεδομένων.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που ο γιατρός θα εισάγει στην ηλεκτρονική καρτέλα του παιδιού κατά την κλινική εξέταση, ο ειδικός θεραπευτικός αλγόριθμος θα καθορίζει κατά περίπτωση την ένταση και τη μορφή της θεραπευτικής προσέγγισης ως εξής:
Αν σύμφωνα με τα στοιχεία το λογισμικό εντοπίσει υπέρβαρα ή παχύσαρκα βρέφη, παιδιά ή έφηβους, τότε ο θεραπευτικός αλγόριθμός θα κατευθύνει τον γιατρό στο να χορηγήσει στους γονείς οδηγίες για τη διατροφή του με στόχο τη βελτίωση του σωματικού του βάρους.
Η επαναξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της θεραπευτικής προσέγγισης θα πραγματοποιείται μετά από μικρό χρονικό διάστημα στη διάρκεια της προγραμματισμένης εξέτασης του από τον γιατρό.
Κατά την επαναξιολόγηση, ο γιατρός θα πραγματοποιεί εκ νέου μετρήσεις μήκους και βάρους σώματος και θα ενημερώνει σχετικά την ηλεκτρονική καρτέλα του παιδιού.
Στην περίπτωση που υπάρχει βελτίωση του σωματικού βάρους θα δίνονται συμβουλές για περαιτέρω βελτίωση και διατήρηση του χαμηλότερου σωματικού βάρους και θα ορίζεται με τους γονείς ραντεβού για επανεξέταση.
Στην περίπτωση που δεν υπάρχει βελτίωση του σωματικού του βάρους, ο γιατρός θα παραπέμπει τους γονείς για παρακολούθησή του από εξειδικευμένο προσωπικό στο Ιατρείο Αντιμετώπισης Αυξημένου Βάρους Σώματος στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» ή σε εγκεκριμένα εξωτερικά ιατρεία παχυσαρκίας νοσοκομείων ή σε κέν τρα Υγείας. Τα παιδιά θα ελέγχονται και θα παρακολουθούνται από ομάδα εξειδικευμένων παιδοενδοκρινολόγων, παιδιάτρων, διατροφολόγων και παιδοψυχολόγων, σύμφωνα με ειδικό θεραπευτικό αλγόριθμο, που θα καθορίζει κατά περίπτωση την ένταση και τη μορφή της θεραπευτικής προσέγγισης.
Περιφερειακά της δράσης αυτής βρίσκονται οι δράσεις Επικοινωνίας-Ενημέρωσης γιατρών και κοινού και η μελέτη αξιολόγησης των παρεμβάσεων σε παιδιά και εφήβους με αυξημένο βάρος σώματος.
Επιστημονική υπεύθυνη του έργου είναι η κ. Ευαγγελία Χαρμανδάρη και μέλη της επιστημονικής ομάδας είναι οι Γεώργιος Χρούσος, καθηγητής Παιδιατρικής (Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ), Ιωάννης Μανιός, αναπληρωτής καθηγητής Διατροφής και Διαιτολογίας (Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο), Χρήστος Λιονής, καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης), και Ανδρέας Μαργιωρής, καθηγητής Εργαστηριακής Ενδοκρινολογίας (Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης).
Η παχυσαρκία στην παιδική και εφηβική ηλικία, τονίζει η Ευαγγελία Χαρμανδάρη, έχει αναδειχθεί σε ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα. Οδηγεί σε παχυσαρκία κατά την ενήλικη ζωή και οι επιπλοκές της περιλαμβάνουν καρδιαγγειακά προβλήματα, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, διαταραχές του ενδοθηλίου, ινσουλινοαντοχή και διαβήτη τύπου 2. Εκτός από την αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα κατά την ενήλικη ζωή, η παχυσαρκία ευθύνεται για ένα σημαντικά υψηλό ποσοστό των δαπανών της δημόσιας υγείας.
Ενδεικτικά, το κόστος νοσηλείας λόγω επιπλοκών της παχυσαρκίας στις ΗΠΑ αυξήθηκε από 80 δισεκατομμύρια δολ. το 2000 σε 150 δισ. το 2010. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι το αντίστοιχο κόστος είναι τουλάχιστον 2,5 δισ. ευρώ το χρόνο.
«Eίναι απόλυτα αναγκαίο να δοθεί έμφαση τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπιση της υπερβαρότητας και παχυσαρκίας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να βοηθήσουμε αποτελεσματικά στη βελτίωση της υγείας των πολιτών της χώρας μας κατά την ενήλικη ζωή, καθώς και στην ελάττωση του κόστους νοσηλείας τους λόγω των επιπλοκών της παχυσαρκίας», υπογραμμίζει η κ. Χαρμανδάρη.
