"Το τετράγωνο της υποτείνουσας ενός ορθογώνιου τριγώνου ισούται με το άθροισμα των τετραγώνων των δύο κάθετων πλευρών". Πόσες "τραυματικές" ιστορίες έχουν "γραφεί" στα σχολικά θρανία, γύρω από το Πυθαγόρειο Θεώρημα και άλλα γεωμετρικά αξιώματα; Και πόσοι παλιοί μαθητές θυμούνται "εφιαλτικά" το -κατεξοχήν παρεξηγημένο- μάθημα της Γεωμετρίας; Θα μπορούσαν, όμως, οι γεωμετρικές έννοιες να ζωντανέψουν και να γίνουν πιο φιλικές στα παιδιά, ακόμη και σε εκείνα των πρώτων τάξεων του Δημοτικού;
"Πυθαγόρας, ο μουσάτος"
Ο Πυθαγόρας έχει καστανά μαλλιά και αρκετά μακρύ μούσι. Φορά καπελάκι (πέτασο) και άσπρο χιτώνα, τον οποίο συνοδεύει με λαχανί ιμάτιον και ασορτί σανδάλια. Βρίσκεται στο σπίτι του, στη Σάμο και κάνει... "πλάκα" με κάτι πλακάκια, που τοποθετεί, φτιάχνοντας τετράγωνα, γύρω από ένα τρίγωνο. Χωρίς περίπλοκες πράξεις, μετρώντας απλώς τα πλακάκια, καταλήγει στη διατύπωση του θεωρήματος, που έμελλε να τον κάνει διάσημο -και όχι πάντοτε δημοφιλή- μεταξύ των μαθητών, διαχρονικά.
Το Πυθαγόρειο θεώρημα μπορεί να γίνει, όχι απλώς κατανοητό, αλλά και διασκεδαστικό, μέσα σε μόλις δύο σελίδες κόμικς!
"Ένα χρήσιμο εργαλείο με απεριόριστες εφαρμογές"
"Οι εκπαιδευτικοί αναζητούν καινούριους τρόπους και εναλλακτικές μεθόδους, προκειμένου να περάσουν τα διδακτικά θέματα στα παιδιά πιο εύκολα, πιο εντυπωσιακά, πιο ευχάριστα και πιο αποτελεσματικά" λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Τάσος Αποστολίδης, εκπαιδευτικός και συγγραφέας, γνωστός ευρύτερα ως σεναριογράφος κόμικς, από τις διασκευές των κωμωδιών του Αριστοφάνη.
"Τα κόμικς είναι ένα εύχρηστο εργαλείο για τον εκπαιδευτικό, που έχει ενημερωθεί πώς να το αξιοποιήσει" προσθέτει ο κ. Αποστολίδης, ο οποίος μέσα από προγράμματα και σεμινάρια έχει αναλάβει να μεταδώσει σε δασκάλους και καθηγητές, που το επιθυμούν, γνώσεις από την πολυετή πείρα του ως ευθυμογράφος, να εξηγήσει πώς τα κόμικς εκτός από ψυχαγωγικά αναγνώσματα μπορούν να αποτελέσουν φορείς γνώσεων και πληροφοριών και να τους εκπαιδεύσει πώς ένα μάθημα μετατρέπεται σε πολυτροπικό κείμενο (κόμικ), ξεκινώντας από μία λευκή σελίδα.
"Στα κόμικς υπάρχει το πλεονέκτημα της προσωποποίησης, τα ζώα μιλάνε, έχουν συναισθήματα, γι' αυτό και δεν υπάρχουν περιορισμοί, οποιαδήποτε γνώση και έννοια μπορεί να αποκτήσει μορφή και φωνή, είτε πρόκειται για το μάθημα της Ιστορίας, είτε των Μαθηματικών, είτε για οποιοδήποτε άλλο μάθημα" διευκρινίζει. Σήμερα δεν είναι λίγοι οι εκπαιδευτικοί, που έχουν εντάξει τη συγκεκριμένη βιωματική ενεργητική και ... παιγνιώδη μορφή μάθησης στην ευέλικτη ζώνη διδασκαλίας.
"Μετατρέποντας το μάθημα σε κόμικς"
Σε σεμινάρια, που διοργανώνει ανά τακτά χρονικά διαστήματα (τα προσεχή στις 18/3/2015 στον Πολυχώρο Οξυγόνο Θεσσαλονίκης- Ολύμπου 81 και στις 26/3/2015 στο 2ο Δημοτικό Σχολείο Πυλαίας), ο κ.Αποστολίδης καθοδηγεί τους εκπαιδευτικούς βήμα προς βήμα, πώς να αξιοποιήσουν το εργαλείο των κόμικς στην τάξη τους. "Χρειάζεται μόνο φαντασία και κέφι, η μέθοδος είναι απλή με λίγα βήματα, άλλωστε η τέχνη δε μπορεί να διδαχθεί, η τεχνική όμως μπορεί" σημειώνει.
Το πρώτο βήμα για τη μετατροπή ενός μαθήματος σε πολυτροπικό κείμενο είναι η επεξεργασία ενός αρχικού κειμένου και ο διαχωρισμός του σε εικόνες. "Αυτές τις εικόνες, χωρίς να χρειάζεται να είναι κανείς ζωγράφος, τις τοποθετεί, χωρίζοντας σε καρέ ένα χαρτί Α4. Σε κάθε εικόνα περιγράφει ποιος μιλάει και τι λέει, πώς είναι ο περιβάλλων χώρος και ποια είναι η συναισθηματική κατάσταση των ηρώων. Αυτό είναι το λεγόμενο storyboard" εξηγεί ο συγγραφέας.
Στη συνέχεια, όπως προσθέτει, "η καρεδιασμένη σελίδα μετατρέπεται σε πρόχειρη ασπρόμαυρη διαδικασία εικονογράφησης, όπου ο καθένας ζωγραφίζει αυτό που μπορεί να κάνει, χωρίς να χρειάζονται οι απίστευτες ικανότητες".
Στο τρίτο βήμα, "πάνω από το πρόχειρο σχέδιο με το μολύβι, γίνονται διορθώσεις, όπου είναι αναγκαίες και έπειτα αφού το σχέδιο πατηθεί από επάνω με μαρκαδόρο, γίνεται πιο ευανάγνωστο και καθαρό".
Στο τέταρτο βήμα μπαίνουν τα χρώματα και έπειτα καθαρογράφονται οι διάλογοι.
Όσον αφορά τη μέθοδο εργασίας για τη δημιουργία των κόμικς, ο δάσκαλος μπορεί να επιλέξει, εάν θα εργαστεί μόνος πάνω στο σχέδιο, μοιράζοντάς το στη συνέχεια στα παιδιά της τάξης του (παθητική διαδικασία) ή αν θα αφήσει τα παιδιά να φτιάξουν το καθένα το δικό του σχέδιο.
"Η μέθοδος που συστήνω εγώ είναι η συνεργασία του δασκάλου με κάθε μαθητή ή με μικρές ομάδες μαθητών" σημειώνει ο κ.Αποστολίδης.
"Έκπληκτος ο Ποσειδώνας αντίκρισε την Αθηνά... και το παιδάκι ζωγράφισε μόνο δύο μεγάλα μάτια, γεμάτα έκπληξη, όμως αυτό ήταν αρκετό",αναφέρει, ενθυμούμενος χαρακτηριστικό σκίτσο μαθητή του δημοτικού.
"Παίζω με τα κόμικς"
Ο κ. Αποστολίδης επινόησε το διαδραστικό εκπαιδευτικό παιχνίδι "Παίζω με τα κόμικς", μία σειρά μικρών βιβλίων με επιμελώς ατελείς εικόνες, αποτελούμενη από τέσσερα τεύχη, που απευθύνεται σε παιδιά Δημοτικού.
Πρόκειται, σύμφωνα με τον συγγραφέα, για ένα ψυχαγωγικό γύμνασμα φαντασίας, παρατηρητικότητας, γραφής και ζωγραφικής, καθώς τα παιδιά καλούνται να εκμαιεύσουν τον μύθο, να γράψουν τους διαλόγους, να χρωματίσουν ασπρόμαυρες εικόνες και να δημιουργήσουν καρέ καρέ μια δική τους μικρή ιστορία, με τη βοήθεια υποδείξεων χρήσης υλικών, χρωμάτων και τεχνοτροπιών.
Η σειρά εγκρίθηκε από την Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, ως παιδαγωγικά κατάλληλη για υλοποίηση σε δημοτικά σχολεία. Ειδικά εκπαιδευμένοι συνεργάτες της ομάδας "Παίζω με τα Κόμικς" τού Τάσου Αποστολίδη, επισκέπτονται, κατόπιν συνεννόησης, τάξεις δημοτικών σχολείων και εντός δύο σχολικών ωρών αναλύουν τους τρόπους, που τα κόμικς μπορούν να αξιοποιηθούν στο μάθημα και διδάσκουν στα παιδιά τη διαδικασία σχεδιασμού ενός κόμικ και τεχνικές γραφής σεναρίων.
"Συναισθηματική εκτόνωση"
Τα κόμικς ως εκπαιδευτικό εργαλείο συμβάλλουν στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων των μαθητών, οι οποίοι μαθαίνουν να δημιουργούν και να αποκωδικοποιούν εικόνες. Κατά την εφαρμογή της μεθόδου, όμως, αποκαλύφθηκε και μία ακόμη, εξίσου ενδιαφέρουσα, διάστασή της, που έχει να κάνει με τον ψυχισμό των παιδιών.
"Διαπιστώσαμε ότι τα παιδιά εκτονώνουν έντονα συναισθήματα μέσα από τη δημιουργία κόμικς, εκφράζουν με μεγαλύτερη ευκολία ό,τι μπορεί να τους απασχολεί, από απλά καθημερινά προβλήματα, μέχρι σύνθετα κοινωνικά ζητήματα, ανακαλύψαμε μέχρι και θύματα σχολικού εκφοβισμού" λέει χαρακτηριστικά ο κ.Αποστολίδης.
