Υπεγράφησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το σύνολο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της νέας Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020, που υπέβαλε η χώρα και συγχρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ).
Όπως αναφέρεται στο επίσημο κείμενο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγκεκριμένα στην ενότητα Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση η στρατηγική του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΑΙΘ) σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα είναι η συνέχιση των θεσμικών αλλαγών που συντελέστηκαν τα τελευταία χρόνια στην τριτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Έμφαση θα δοθεί επίσης στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, κυρίως με την εφαρμογή του ν. 4186/2013 και την προώθηση του θεσμού της μαθητείας, η οποία άλλωστε αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση της χώρας (MoU). Τέλος, οι προσπάθειες για βελτίωση της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης θα επικεντρωθούν σε διαρθρωτικές αλλαγές στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση καθώς και στην ενίσχυση της προσχολικής εκπαίδευσης.
Επισημαίνεται επίσης η συμβολή του ΥΠΑΙΘ στην υλοποίηση δράσεων του Προγράμματος «Εγγύηση για τη Νεολαία», για τις οποίες γίνεται αναφορά στους Άξονες Προτεραιότητας.
Η στρατηγική για τη βελτίωση της ποιότητας στην α’βάθμια και β’βάθμια εκπαίδευση αρθρώνεται γύρω από τις εξής παρεμβάσεις:
• Αξιολόγηση των σχολικών μονάδων και του εκπαιδευτικού συστήματος και μέτρηση της αποτελεσματικότητας του,
• Καλλιέργεια δεξιοτήτων και ικανοτήτων των μαθητών και βελτίωση του γραμματισμού (literacy) κυρίως στη γλώσσα, στη φυσική και τα μαθηματικά,
• Βελτίωση του περιεχομένου των προγραμμάτων σπουδών
• Βελτίωση της εκπαιδευτικής πρακτικής και συμπύκνωση της ύλης.
Στις αναπτυξιακές ανάγκες που προκύπτουν από μια σειρά στοιχείων που παρατίθενται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα είναι οι ακόλουθες:
- Καταπολέμηση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου
- Αναβάθμιση και διασύνδεση των συστημάτων Τεχνικο – επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης με την αγορά εργασίας.
- Προώθηση της έγκαιρης ολοκλήρωσης των σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
- Ενδυνάμωση των δεσμών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και τον επιχειρηματικό κόσμο.
- Ενίσχυση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσω της προώθησης της έρευνας και της καινοτομίας και της ενδυνάμωσης του ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού.
- Αναβάθμιση του συστήματος διά βίου μάθησης και αύξηση της συμμετοχής σε αυτήν
Περιγραφή Επενδυτικής Προτεραιότητας
Όσον αφορά την περιγραφή της Επενδυτικής Προτεραιότητας «μείωση και πρόληψη της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και προώθηση της ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτική νηπιακή, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς επίσης και σε τυπικές, μη τυπικές και άτυπες δυνατότητες εκπαίδευσης για την επανένταξη στην εκπαίδευση και την κατάρτιση» παρατίθενται τα ακόλουθα:
Η συνέχιση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του Νέου Σχολείου, με τη διεύρυνση της εφαρμογής σε περισσότερα σχολεία (δημοτικά, Γυμνάσια), αποτελεί βασική προτεραιότητα του ΥΠΑΙΘ και για την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020, με βασικές κατηγορίες δράσεων, την εφαρμογή Ενιαίου Αναμορφωμένου Εκπαιδευτικού Προγράμματος (ΕΑΕΠ), σε περισσότερα δημοτικά σχολεία, την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε αντικείμενα που
συνδέονται με τις αλλαγές στα Προγράμματα Σπουδών και με την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική πρακτική, και την ένταξη παιδιών από ΕΚΟ στα δημοτικά σχολεία.
Ήδη, έχουν ενταχθεί ως εμπροσθοβαρή έργα στο πλαίσιο του Νέου Σχολείου δράσεις για την υποστήριξη σχολείων με ΕΑΕΠ καθώς και δράσεις για την ένταξη παιδιών από ΕΚΟ. Στο πλαίσιο αυτό επιδιώκεται η βελτίωση των δεξιοτήτων των μαθητών από το Δημοτικό, ώστε να τεθούν στέρεες βάσεις για ομαλή συνέχιση των μαθητών στις επόμενες εκπαιδευτικές βαθμίδες μέχρι την τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά και για να βελτιωθεί η θέση της Ελλάδας στη έρευνα PISA του OECD, δίνοντας έμφαση στα τα μαθηματικά, τις φυσικές επιστήμες και την κατανόηση κειμένου.
Σημειώνεται ότι οι ως άνω δράσεις θα εξειδικευθούν με γνώμονα τις νέες κατευθύνσεις του ΥΠΑΙΘ, όπως αυτές διαμορφωθούν στη βάση των αποτελεσμάτων της διενεργούμενης αξιολόγησης.
Στο πλαίσιο αυτό θα υλοποιηθούν δράσεις για την ανάπτυξη ή/και αναβάθμιση προγραμμάτων σπουδών καθώς και για την προμήθεια και παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού. Σημειώνεται ότι τα προγράμματα σπουδών θα περιλαμβάνουν αναφορές για την προστασία του περιβάλλοντος και τη διαχείριση περιβαλλοντικών πόρων.
Επίσης, σημειώνεται ότι στη νέα προγραμματική περίοδο το μοναδιαίο κόστος για τη συγκεκριμένη παρέμβαση μειώθηκε, με αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των σχολικών μονάδων που εντάσσονται στην παρέμβαση. Ως αποτέλεσμα αυτού το ποσοστό συμμετοχής των εθνικών πόρων στη χρηματοδότηση του «Νέου Σχολείου» θα είναι αυξημένο σε σχέση με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο 2007-2013.
Με δεδομένο ότι μέχρι το 2020 το 90% των θέσεων εργασίας θα απαιτεί δεξιότητες χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή κρίνεται σημαντική η πλήρης ένταξη και ενσωμάτωση των Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στα προγράμματα σπουδών και στην καθημερινή εκπαιδευτική πρακτική, προκειμένου να αναπτυχθούν οι ψηφιακές δεξιότητες (digital competences) και να παρέχονται ίσες ευκαιρίες πρόσβασης σε ψηφιακό περιεχόμενο, για όλους τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς.
Ήδη, κατά την προγραμματική περίοδο 2007-2013, δημιουργήθηκαν οι βασικές υποδομές καθώς και δίκτυα, τα οποία διασυνδέουν το σύνολο των εμπλεκομένων (σχολικές μονάδες, εκπαιδευτικοί, διοικητικές υπηρεσίες και λοιποί εποπτευόμενοι φορείς του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων) και παρέχουν πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό και λογισμικό.
Το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο (www.sch.gr), η εκπαιδευτική πύλη www.e-yliko.gr καθώς και η δικτυακή πύλη του Νέου Σχολείου ( ttp://dschool.edu.gr/), η οποία περιλαμβάνει διαδραστικά σχολικά βιβλία και τον Εθνικό Συσσωρευτή Εκπαιδευτικού Περιεχομένου (Φωτόδενδρο), αποτελούν τα κύρια αποτελέσματα των δράσεων στο πλαίσιο του «Ψηφιακού Σχολείου» και συνιστούν τις βασικές δομές για τη συνέχιση της μεταρρύθμισης του «Ψηφιακού Σχολείου» στη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020.
Ειδικότερα, θα υλοποιηθούν δράσεις για τη δημιουργία, διάθεση και αξιοποίηση ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου, συμπεριλαμβανομένων των ανοιχτών εκπαιδευτικών πόρων (ΑΕΠ).
Οι Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ), οι οποίες εντάσσονται στη λογική της «θετικής διάκρισης», θα αποτελέσουν μια κατηγορία δράσεων με στόχο την αντιμετώπιση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και της προώθησης της ισότιμης ένταξης στο εκπαιδευτικό σύστημα σε συγκεκριμένες περιοχές, όπου ο συνθετικός δείκτης ευημερίας και ανάπτυξης, ο δείκτης επιπέδου εκπαίδευσης για ενήλικες 33-43 ετών, ο δείκτης κινδύνου φτώχειας και ο συνολικός εκπαιδευτικός δείκτης είναι χαμηλοί.
Περιοχές με τα ως άνω χαρακτηριστικά, ορίζονται με Υπουργική Απόφαση σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 3879/2010 ως Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας. Σημειώνεται ότι στην επιλογή των γεωγραφικών περιοχών για την υλοποίηση δράσεων ΖΕΠ σημαντική θα είναι η τροφοδότηση με στοιχεία από το σύστημα συλλογής δεδομένων και πληροφοριών για την αντιμετώπιση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου.
Επιπρόσθετα, η υλοποίηση δράσεων Ειδικής Αγωγής για μαθητές με αναπηρία ή μαθησιακές δυσκολίες αναμένεται να συμβάλλει στον περιορισμό της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου. Ειδικότερα, θα υλοποιηθούν δράσεις εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης για ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες καθώς και μέτρα εξατομικευμένης υποστήριξης μαθητών με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, αξιοποιώντας τις ΤΠΕ και το Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Υλικό. Σημειώνεται ότι κατά τον σχεδιασμό σχετικών δράσεων λαμβάνονται υπόψη τα νέα πρότυπα που επιτάσσει η Διεθνής Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες. Σχετικές δράσεις για την εξειδικευμένη εκπαιδευτική στήριξη για ΑμεΑ έχουν ενταχθεί ως εμπροσθοβαρή έργα.
Ομοίως, δράσεις στο πλαίσιο της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης θα αποτελέσουν σημαντικά μέτρα για την ενίσχυση της παραμονής στο εκπαιδευτικό σύστημα μαθητών/τριών με γλωσσικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες (αλλοδαποί, παλιννοστούντες, Ρομά, μουσουλμάνοι της Θράκης, ομογενείς), στοχεύοντας σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές, όπως πχ. η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Η προώθηση της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης θα επιτευχθεί κυρίως μέσω της υλοποίησης δράσεων για την ενίσχυση της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας, την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των μαθητών, την ψυχοκοινωνική υποστήριξη των ίδιων και των οικογενειών τους, καθώς και την ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών και των στελεχών της εκπαίδευσης με επιμορφωτικά προγράμματα.
Από τα προγράμματα που υλοποιούνται ενδεικτικά έχουν επωφεληθεί, κατά μέσο ετήσιο όρο, περισσότερα από 39.000 άτομα ευπαθών κοινωνικών ομάδων (εκ των οποίων περίπου 13.500 Ρομά, 16.640 Παλιννοστούντες, 6.040 μουσουλμανόπαιδες, και 2.820 από άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες).
Η συνέχιση της εφαρμογής του θεσμού της αξιολόγησης στις σχολικές μονάδες και η πλήρης ενεργοποίηση και λειτουργία της «Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε.)» θα αποτελέσουν σημαντικές δράσεις για την αναβάθμιση της ποιότητας στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Ήδη, μέχρι σήμερα, 550 σχολικές μονάδες συμμετείχαν στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου στις σχολικές μονάδες μέσω αυτοαξιολόγησης. Η αξιολόγηση των σχολικών μονάδων, αλλά και ευρύτερα η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος και η μέτρηση της αποτελεσματικότητάς του αποτελεί βασική προτεραιότητα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας στην εκπαίδευση.
Τέλος, θα υποστηριχθούν δράσεις ενίσχυσης της προσχολικής εκπαίδευσης των παιδιών 4-6 ετών, ώστε τα παιδιά από μικρή ηλικία να εντάσσονται πιο ομαλά στο εκπαιδευτικό σύστημα και να θέτουν στέρεες βάσεις για την περαιτέρω φοίτηση στις επόμενες εκπαιδευτικές βαθμίδες. Ειδικότερα θα υλοποιηθούν δράσεις για την ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού και προγραμμάτων εκπαίδευσης, προσαρμοσμένων στις ανάγκες των παιδιών προσχολικής ηλικίας καθώς και δράσεις για την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού.
Για τα θέματα υποδομών εκπαίδευσης θα υπάρχει συντονισμός με τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΠΕΠ).
Για κάθε ειδικό στόχο παρατίθενται ενδεικτικοί τύποι δράσεων.
Καλόγηρος Βασίλειος
