Των Βασίλειου Καλόγηρου - Γιώργου Λαμπίρη
Επαγγελματική εκπαίδευση. Το alter ego της εκπαίδευσης θα μπορούσε να πει κανείς. Αρκετοί είναι εκείνοι που αποφασίζουν να ακολουθήσουν ένα διαφορετικό δρόμο, ξεφεύγοντας από το πεδίο της Ανώτατης Εκπαίδευσης και επιλέγοντας τα Επαγγελματικά Λύκεια, τα ΙΕΚ και τα Τεχνολογικά Ιδρύματα ως αναπόσπαστο κομμάτι της επαγγελματικής τους αποκατάστασης. Πώς όμως περιγράφουν όσοι γνωρίζουν το τοπίο της επαγγελματικής εκπαίδευσης καλύτερα από τον καθένα; Είναι η λύση για να αποσυμφορήσει πολλά από τα ούτως ή άλλως κορεσμένα επαγγέλματα αποφοίτων ανωτάτων σχολών; Ή απλά λύση ανάγκης για όσους δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα ή την γνωστική επάρκεια για να ακολουθήσουν το μονοπάτι των ΑΕΙ;
Η στροφή για κάποιους στην επαγγελματική ή τεχνική εκπαίδευση μοιάζει μονόδρομος. Στην πραγματικότητα όμως, και όπως παραδέχεται ο πρόεδρος της Επιστημονικής Ένωσης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, Κωνσταντίνος Ανδριανουπολίτης, οι αντιξοότητες μιας τέτοιας επιλογής είναι αρκετές.
Όπως τονίζει, μία από τις βασικές παθογένειες του κλάδου είναι οι καταργήσεις τομέων σε συνδυασμό με απολύσεις καθηγητών. "Καταργήθηκαν ο τομέας υγείας, και συγκεκριμένα ο τομέας νοσηλευτικής στα Επαγγελματικά Λύκεια. Ο συγκεκριμένος κλάδος σπουδών μεταφέρθηκε σε επίπεδο μεταλυκειακών σπουδών και συγκεκριμένα στα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης. Το αιτιολογικό του υπουργείου Παιδείας ήταν ότι ήθελε να τις αναβαθμίσει. Το πρόβλημα αυτή τη στιγμή όμως, είναι ότι ενώ καταργήθηκε η ειδικότητα της νοσηλευτικής για παράδειγμα, το υπουργείο Υγείας, διατηρεί επαγγελματικές σχολές νοσοκόμων (ΕΠΑΣ) στα νοσοκομεία. οι οποίες κάνουν κανονικά εγγραφές. Σημειωτέον ότι η φετινή χρονιά αποτελεί και την τελευταία για τις ΕΠΑΣ. Τελειώνοντας η φετινή σχολική χρονιά μπαίνει οριστικά λουκέτο στις επαγγελματικές σχολές", σημειώνει ο κύριος Ανδριανουπολίτης.
Μεταξύ άλλων στέκεται στο γεγονός ότι πολλοί είναι εκείνοι, οι οποίοι επιθυμούν να ακολουθήσουν επαγγελματική κατάρτιση και μαθητεία. Όπως λέει όμως, η επαγγελματική κατάρτιση προσφέρεται μετά την επαγγελματική εκπαίδευση και όχι μετά το γυμνάσιο, σε παιδιά 15 χρονών, όπως συνέβαινε παλαιότερα. "Ο νόμος ορίζει ότι οι σχολές επαγγελματικής κατάρτισης παρέχουν εκπαίδευση μετά το γυμνάσιο. Ο παλιός νόμος έλεγε ότι το παιδί θα έπρεπε να φοιτήσει πρώτα σε μία τάξη λυκείου. Το Γυμνάσιο όμως, δεν προσφέρεται για επαγγελματική εκπαίδευση, ούτε προσφέρεται η Γ' Γυμνασίου ως τάξη προσανατολισμού για να ξέρει που θα στραφεί ο μαθητής".
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΕΤΕΚ, στόχος της μαθητείας είναι να γνωρίσει ο μαθητής το περιβάλλον εργασίας και κατ' επέκταση να αποκτήσει δεξιότητες. "Όταν αφήνουμε το παιδί να πάει σε έναν εργοδότη, εκείνος ενδιαφέρεται για το παραγωγικό αποτέλεσμα του εργαζόμενου και όχι για το τι θα μάθει. Η μαθητεία υπό κανονικές συνθήκες πρέπει να ακολουθεί την επαγγελματική κατάρτιση, με βάση το διάγραμμα 'Επαγγελματική εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση, μαθητεία'", προσθέτει.
Σημειώνει επίσης ότι είναι απαραίτητη η πρακτική εξάσκηση με την επίβλεψη καθηγητών. "Θα πρέπει ουσιαστικά ο καθηγητής να ακολουθεί τους μαθητές σε ένα συνεργείο αυτοκινήτων μετά την υπογραφή της σύμβασης μαθητείας".
Τονίζει ότι η στροφή προς την επαγγελματική εκπαίδευση είναι μονόδρομος, με δεδομένο ότι όπως λέει "η ελληνική οικογένεια δεν μπορεί να σηκώσει πλέον το βάρος ενός φροντιστηρίου ή ιδιαίτερων μαθημάτων".
Απαντώντας σε όσους εκτιμούν ότι οι επαγγελματικές σχολές βρίσκονται στο περιθώριο της εκπαίδευσης, θίγει το ζήτημα της μειωμένης προσέλευσης μαθητών στον κλάδο. "Όλα τα αναπτυγμένα κράτη έχουν μεγαλύτερα ποσοστά στην επαγγελματική εκπαίδευση σε σχέση με την Ελλάδα. Αντιθέτως στη χώρα μας, όταν κάποιος φοιτεί σε επαγγελματικό λύκειο, το οποίο περιλαμβάνει όλα τα μαθήματα της ειδικότητας και τα γενικά μαθήματα, λαμβάνοντας παράλληλα γενική παιδεία στο πλαίσιο της επαγγελματικής εκπαίδευσης, χάνει εν πολλοίς το στόχο που λέγεται εξειδίκευση. Όταν παρακάμπτουμε το επαγγελματικό λύκειο, πηγαίνοντας κατευθείαν στην κατάρτιση, το αποτέλεσμα θα είναι να έχουμε μαθητές πολύ χαμηλού επιπέδου με μαθησιακές αδυναμίες. Αυτούς θα τους βάζουμε να βιδώνουν και να ξεβιδώνουν, όντας χαμηλού επιπέδου και αστοιχείωτοι", λέει χαρακτηριστικά ο κύριος Ανδριανουπολίτης.
"Είναι χαρακτηριστικά τα στατιστικά που δείχνουν ότι η χώρα μας μπορεί να έχει τους περισσότερους φοιτητές απ' όλους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κατατάσσεται όμως πρώτη στην ανεργία των πτυχιούχων".
Στέκεται στο γεγονός της απαξίωσης των επαγγελματικών λυκείων με δεδομένο ότι οι περισσότεροι δήμοι δεν έχουν καν Επαγγελματικά Λύκεια. "Δεν υπάρχουν επαγγελματικά στην Κηφισιά, στην Ερυθραία, στα Μελίσσια, στην Πεντέλη, στα Βριλήσσια, αλλά έχει στο Καματερό και στο Περιστέρι".
Ο κύριος Ανδριανουπολίτης θέτει ως ζητούμενο να έχουν οι μαθητές τα κατάλληλα βιβλία και προγράμματα σπουδών. Αυτή τη στιγμή όπως λέει, πηγαίνουν στα ΕΠΑΛ και διδάσκονται βιβλία, τα οποία δεν είναι γραμμένα για τα ΕΠΑΛ. "Σε ό,τι αφορά στα γενικά μαθήματα η διδασκαλία γίνεται με βιβλία του γενικού λυκείου που είναι για παιδιά με άλλο επίπεδο. Στα ειδικά μαθήματα τα βιβλία είναι γραμμένα πριν από δεκαπέντε χρόνια, ενώ η επιμόρφωση των καθηγητών είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Όχι μόνο στις νέες τεχνολογίας αλλά και στην εργαστηριακή άσκηση. Το υπουργείο Παιδείας με τον όρο επιμόρφωση εννοεί, παίρνω από τις ειδικότητες γενικών λυκείων καθηγητές με ένα πρόγραμμα, το οποίο τους επιμορφώνει, ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο με τους καθηγητές της τεχνικής".
Υπουργείο Παιδείας: Ο επαγγελματίας είναι πλέον θεσμικά κατοχυρωμένος
Σε όλα τα παραπάνω, η πλευρά του υπουργείου Υγείας απαντάει ότι στόχος είναι η σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας. "Μέχρι πρότινος είχαμε ανειδίκευτους εργάτες που δεν είχαν καμία σχέση με τις ανάγκες τις αγοράς", τονίζει αξιωματούχος του υπουργείου, ο οποίος μίλησε στο news.gr, και προβάλει τα θετικά της επαγγελματικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Όπως λέει, σύμφωνα με το νέο νόμο που ψηφίστηκε το 2013, απονέμονται επαγγελματικά δικαιώματα που δεν υπήρχαν. "Όπως χαρακτηριστικά λέει, υπάρχει διαφορά μεταξύ κομμωτή με επαγγελματικά δικαιώματα, ο οποίος προέρχεται από τεχνική σχολή και κάποιου, ο οποίος προέρχεται από ιδιωτική σχολή ή είναι απλά εμπειρικός. "Επίσης έρχεται ο θεσμός της μαθητείας που δεν υπήρχε. Προσφέρει στους αυριανούς επαγγελματίες εργασιακή εμπειρία και προσδοκία", εξηγεί.
Σε απάντηση των όσων ισχυρίζονται οι εκπαιδευτικοί για έλλειψη αποτελεσματικής πρακτικής εξάσκησης, σημειώνει ότι η διαδικασία της μαθητείας δεν έχει ξεκινήσει ακόμα. Συμπληρώνει ότι μέχρι τώρα δεν υπήρχε η πρακτική, καθώς δεν υφίσταντο επαγγελματικά δικαιώματα ή η μαθητεία. "Πλεόν ο επαγγελματίας είναι θεσμικά κατοχυρωμένος. Μέχρι τώρα η μαθητεία ήταν παλαιού τύπου, πεπερασμένη. Έτσι, διασταυρώνουμε τις ανάγκες τις αγοράς με βάση τις προσφερόμενες ειδικότητες. Το ίδιο έγινε και με τα δημόσια ΙΕΚ, όπου έχουν υπερδιπλασιαστεί οι αιτήσεις εγγραφών για την τρέχουσα χρονιά από 5.500 σε 12.500. Κι αυτό γιατί δόθηκαν επαγγελματικά δικαιωματα".
Αναφερόμενος στη διαδικασία αξιολόγησης ο αξιωματούχος του υπουργείου υποστηρίζει ότι δεν μεταφράζεται σε απολύσεις, καθώς στόχος είναι η επανακατάρτιση του προσωπικού.
Σημειώνει τέλος στο επίκεντρο του σχεδιασμού του υπουργείου Παιδείας βρίσκεται η αποσυμφόρηση της ανώτατης εκπαίδευσης, ώστε να δοθεί περιθώριο στις αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας.
Διευθυντής ΕΠΑΛ: Δεν θα υπάρξει αύξηση στον αριθμό των μαθητών στα επαγγελματικά λύκεια
Από την πλευρά του, ο διευθυντής του 1ου ΕΠΑΛ Κατερίνης, Γιάννης Τσολακίδης, αμφισβητεί τις μεταρρυθμίσεις του υπουργείου. Εκφράζει την εκτίμηση ότι δεν θα φέρουν αύξηση στον αριθμό των εισακτέων στα επαγγελματικά λύκεια. "Όσοι επιλέγουν την επαγγελματική εκπαίδευση θα το έκαναν ούτως ή άλλως. Ίσως το γεγονός ότι γίνονται πιο δύσκολα τα πράγματα στο γενικό λύκειο βοηθάει λίγο σε επίπεδο προσέλευσης, χωρίς όμως να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα".
"Στο δικό μας σχολείο είχαμε μείωση των μαθητών φέτος. Η επαγγελματική εκπαίδευση χρειάζεται βελτίωση των υποδομών. Εργαστήρια, καινούργια μηχανήματα για να καταρτιστούν οι μαθητές και πολλά ακόμα".
Παρόλ' αυτά χαρακτηρίζει ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι έχουν δημιουργηθεί νέες ειδικότητες.
Καταλήγει, λέγοντας ότι χρειάζεται διάθεση από το υπουργείο Παιδείας, να δοθούν χρήματα για την αναβάθμιση των σχολικών εργαστηρίων, ενώ όπως λέει, ακόμα "δεν μπορούμε ακόμα να έχουμε εικόνα αν δεν προχωρήσει στην πράξη το νέο επαγγελματικό λύκειο".
