Κατά 20% περίπου αυξήθηκε ο αριθμός των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στην Ελλάδα μέσα σε δύο χρόνια καθώς από τους 29.954 το 2010 έφθασαν τους 36.011 το 2012. Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από τις εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ειδική Αγωγή. Από το σύνολο των 36.011 μαθητών οι 7.861 φοιτούν σε ειδικά σχολεία, οι 26.350 φοιτούν σε ειδικές τάξεις μέσα στα κανονικά σχολεία και 1800 είναι οι μαθητές που λαμβάνουν παράλληλη στήριξη. Ο αριθμός των μαθητών είναι αυξημένος συγκριτικά με την προηγούμενη έκθεση του οργανισμού ωστόσο είναι αρκετά μικρότερος συγκριτικά με αυτόν άλλων χωρών που είναι στα ίδια πληθυσμιακά επίπεδα με την Ελλάδα ή και μικρότερες.
Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι στο Βέλγιο ο αριθμός των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ανέρχεται σε 80.569. Στην Τσεχία σε σύνολο 835.796 μαθητών οι 72.423 έχουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ενώ στην αρκετά μικρότερη πληθυσμιακά Δανία ο αριθμός ανέρχεται σε 35.827. Στη Φιλανδία ο αριθμός είναι 45.439, στη Νορβηγία φθάνει τους 52.179, στην Ιρλανδία 39.116 και στην Ελβετία τους 37.335. Μόλις σε 3.28% ανέρχεται ο αριθμός των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές που λαμβάνουν υποστήριξη μέσα από τις δομές της ειδικής αγωγής όταν στις άλλες χώρες το ποσοστό ανέρχεται στο 10-12%. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Κύπρο το ποσοστό των υποστηριζόμενων μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ανέρχεται σε 7.57%. Η σύγκριση με τις πιο πάνω χώρες φέρνει στο προσκήνιο προβλήματα της ειδικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Ήδη λόγω της λιτότητας και των περιορισμένων πιστώσεων υπάρχουν για φέτος τμήματα ένταξης ανά την Ελλάδα που δεν έχουν λειτουργήσει ενώ πολλά ειδικά σχολεία παραμένουν υποστελεχωμένα. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού Ειδικής Αγωγής έχει προβάλλει το όλο θέμα με σχετικές ανακοινώσεις με τις οποίες υποστηρίζει ότι τα κενά στην ειδική αγωγή φθάνουν τα 1.600 παρά τους χιλιάδες διορισμούς αναπληρωτών στους οποίους έχει προχωρήσει το Υπουργείο Παιδείας.
Μπορεί στην Ελλάδα να έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς τα μπροστά όσον αφορά την ειδική αγωγή όμως έχει να διανύσει αρκετό δρόμο ακόμα μέχρι να φθάσει άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Η «χαρτογράφηση της ειδικής αγωγής» που πραγματοποιήθηκε πριν 10 χρόνια περίπου είχε δείξει ότι ο αριθμός των μαθητών ανέρχονταν σε 15.850 με τους περισσότερες μαθητές να έχουν μαθησιακές δυσκολίες. Μέσα σε μια περίπου δεκαετία ο αριθμός αυτός αυξήθηκε κατά 127.2%. Παρόλα αυτά η Ελλάδα καταλαμβάνει την 23η θέση ανάμεσα σε 26 κράτη βάσει του αριθμού των υποστηριζόμενων μαθητών.
|
Ειδικές ανάγκες
|
Αριθμός
|
Ποσοστό
|
|
Μαθησιακές δυσκολίες
|
8.899
|
56.2%
|
|
Νοητική Υστέρηση
|
2.360
|
14.9%
|
|
Νευρολογικές δυσκολίες
|
1.174
|
7.4%
|
|
Σύνθετες γνωστικές δυσκολίες
|
1.135
|
7.2%
|
|
Προβλήματα ακοής
|
672
|
4.2%
|
|
Αυτισμός
|
657
|
4.1%
|
|
Πολλαπλές αναπηρίες
|
431
|
2.7%
|
|
Προβλήματα λόγου και ομιλίας
|
417
|
2.6%
|
|
Προβλήματα όρασης
|
105
|
0.7%
|
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
| Χώρα |
Υποστηριζόμενοι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες |
Ποσοστό επί του συνόλου των μαθητών |
- Ισλανδία
|
10.338 |
32.1% |
- Λιθουανία
|
46.608 |
13.45% |
- Σλοβακία
|
48.979 |
11.6% |
- Νορβηγία
|
52.179 |
9.25% |
- Φινλανδία
|
45.439 |
9.1% |
- Τσεχία
|
72.423 |
9.48% |
- Σλοβενία
|
12.000 |
7.97% |
- Κύπρος
|
5.796 |
7.48% |
- Ιρλανδία
|
39.116 |
6.22% |
- Εσθονία
|
6.530 |
6.26% |
- Βέλγιο
|
90.118 |
6.23% |
- Ελβετία
|
37.335 |
5.2% |
- Μάλτα
|
2.572 |
5.85% |
- Λετονία
|
9.726 |
5.79% |
- Ουγγαρία
|
72.439 |
5.32% |
- Γερμανία
|
480.024 |
5.83% |
- Δανία
|
35.827 |
5.3% |
- Ολλανδία
|
106.698 |
4.6% |
- Γαλλία
|
330.406 |
4.66% |
- Αυστρία
|
29.242 |
3.94% |
- Ηνωμένο Βασίλειο
|
342.478 |
3.8% |
- Πορτογαλία
|
43.156 |
3.3% |
- Ελλάδα
|
36.011 |
3.28% |
- Πολωνία
|
160.846 |
3.12% |
- Ιταλία
|
189.563 |
2.67% |
- Ισπανία
|
106.977 |
2.43% |
Επεξεργασία: Καλόγηρος Βασίλειος
Προβλήματα που οδηγούν έναν μαθητή στην ειδική αγωγή
Ένα παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να παρακολουθήσει το πρόγραμμα ενός γενικού σχολείου επειδή αντιμετωπίζει:
α) μαθησιακές δυσκολίες
β) προβλήματα όρασης
γ) προβλήματα ακοής
δ) νοητική στέρηση
ε) αυτισμό
στ) νευρολογικές και άλλες παθήσεις
ζ) σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες
η) πολλαπλές αναπηρίες
θ) προβλήματα λόγου και ομιλίας
Διαδικασία εγγραφής σε Σχολική Μονάδα Ειδικής Αγωγής ή Τμήμα Ένταξης
Για να εγγραφεί ένα παιδί με ειδικές ανάγκες σε ειδικό σχολείο ή σε ειδική σχολή επαγγελματικής κατάρτισης ή για να μπορέσει να εξετασθεί με ειδική εξέταση (προφορική ή γραπτή) θα πρέπει πρώτα να πάρει κάποια σχετική έκθεση από αναγνωρισμένη ιατροπαιδαγωγική υπηρεσία. Η ομάδα που θα εξετάσει το παιδί εκτός από την διάγνωση του προβλήματος η ομάδα αυτή θα σας υποδείξει και σε ποιο Ειδικό σχολείο ή Τμήμα ένταξης μπορούν να εγγράψουν το παιδί τους οι γονείς.
Παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα από το νόμο : Τα ΚΕΔΔΥ έχουν στην αρμοδιότητά τους την εισήγηση για την κατάταξη, εγγραφή και φοίτηση στην κατάλληλη σχολική μονάδα ή άλλο εκπαιδευτικό πλαίσιο ή πρόγραμμα ΕΑΕ, καθώς και την παρακολούθηση και αξιολόγηση της εκπαιδευτικής πορείας των μαθητών, σε συνεργασία με τους σχολικούς συμβούλους ΕΑΕ, τους αρμόδιους κατά περίπτωση σχολικούς συμβούλους προσχολικής αγωγής, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας γενικής εκπαίδευσης, τους συμβούλους ΕΕΠ, τους διευθυντές των σχολικών μονάδων, το εκπαιδευτικό προσωπικό που έχει την ευθύνη εφαρμογής του προγράμματος, καθώς και με το ΕΕΠ που υπηρετεί στις σχολικές μονάδες ΕΑΕ.
Ένα παιδί με ειδικές ανάγκες μπορεί να φοιτήσει:
α) Σε σχολική τάξη του γενικού σχολείου, εφόσον πρόκειται για μαθητές με ήπιες μαθησιακές δυσκολίες, υποστηριζόμενοι από τον εκπαιδευτικό της τάξης, ο οποίος συνεργάζεται κατά περίπτωση με τα ΚΕΔΔΥ, με τους σχολικούς συμβούλους γενικής και ειδικής εκπαίδευσης και τους συμβούλους ΕΕΠ.
β) Σε σχολική τάξη του γενικού σχολείου, με παράλληλη στήριξη−συνεκπαίδευση, από εκπαιδευτικούς ΕΑΕ, όταν αυτό επιβάλλεται από το είδος και το βαθμό των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών. Η παράλληλη στήριξη παρέχεται σε μαθητές που μπορούν με κατάλληλη ατομική υποστήριξη να παρακολουθήσουν το αναλυτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα της τάξης, σε μαθητές με σοβαρότερες εκπαιδευτικές ανάγκες όταν στην περιοχή τους δεν υπάρχει άλλο πλαίσιο ΕΑΕ (ειδικό σχολείο, τμήμα ένταξης) ή όταν η παράλληλη στήριξη καθίσταται απαραίτητη – βάσει της γνωμάτευσης του ΚΕΔΔΥ – εξαιτίας των ειδικών εκπαιδευτικών τους αναγκών. Στην τελευταία περίπτωση η στήριξη από ειδικό εκπαιδευτικό μπορεί να γίνεται σε μόνιμη και προγραμματισμένη βάση. Την παράλληλη στήριξη εισηγείται αποκλειστικά το οικείο ΚΕΔΔΥ το οποίο με γραπτή γνωμάτευσή του καθορίζει τις ώρες παράλληλης στήριξης κατά περίπτωση. Οι αιτήσεις για παράλληλη στήριξη υποβάλλονται στη διεύθυνση του σχολείου και μέσω της οικείας διεύθυνσης εκπαίδευσης διαβιβάζονται στη Διεύθυνση ΕΑΕ του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων για έγκριση και προγραμματισμό εκτέλεσης. Ο χρόνος υποβολής αιτήσεων παράλληλης στήριξης ορίζεται από την ημερομηνία εγγραφής στο σχολείο μέχρι την 20ή Οκτωβρίου κάθε σχολικού έτους.
γ) Σε ειδικά οργανωμένα και κατάλληλα στελεχωμένα Τμήματα Ένταξης (ΤΕ) που λειτουργούν μέσα στα σχολεία γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης με δύο (2) διαφορετικούς τύπους προγραμμάτων
δ) Όταν η φοίτηση των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη στα σχολεία του κοινού εκπαιδευτικού προγράμματος ή στα τμήματα ένταξης, λόγω των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών τους, η εκπαίδευση των μαθητών αυτών παρέχεται:
1) Σε αυτοτελείς ΣΜΕΑΕ.
2) Σε σχολεία ή τμήματα που λειτουργούν είτε ως αυτοτελή είτε ως παραρτήματα άλλων σχολείων σε νοσοκομεία, κέντρα αποκατάστασης, ιδρύματα αγωγής ανηλίκων, ιδρύματα χρονίως πασχόντων ή Υπηρεσίες εκπαίδευσης και αποκατάστασης των Μονάδων Ψυχικής Υγείας, εφόσον σε αυτά διαβιούν άτομα σχολικής ηλικίας με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Οι εκπαιδευτικές αυτές δομές θεωρούνται ΣΜΕΑΕ που υπάγονται στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, εμπίπτουν στο πλαίσιο της ΕΑΕ παιδιών σχολικής ηλικίας και εφαρμόζουν εκπαιδευτικά προγράμματα που εποπτεύονται από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
ε) Στο σπίτι σε εξαιρετικές περιπτώσεις
Σχολεία ειδικής αγωγής:
Νηπιαγωγεία: έως 7 ετών
Δημοτικά: έως 14 ετών
Γυμνάσια: αν είναι 14-19 ετών
Ενιαία Λύκεια: αν είναι 18-23 ετών
Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια
Ειδικά Επαγγελματική Λύκεια
Εργαστήρια Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης
Πληροφορίες:
Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων
Ανδρέου Παπανδρέου 37
Μαρούσι Τ.Κ. 15180
Τηλ. 210 3442191, 210 3442190,
210 3442929, 210 3442561
Καλόγηρος Βασίλειος
