O πρώτος παγκόσμιος νομικά δεσμευτικός κώδικας για τα δικαιώματα που όλα τα παιδιά πρέπει να απολαμβάνουν
Η Google τιμά με Doodle τη μέρα του παιδιού: Η παγκόσμια κοινότητα δεσμεύτηκε να προστατεύει τα δικαιώματα των παιδιών με την υιοθέτηση της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού στις 20 Νοεμβρίου του 1989. Από τότε, η 20η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού.
Σήμερα ζούμε σε έναν κόσμο, όπου σχεδόν όλοι συμφωνούν πως οποιοσδήποτε κάτω των 18 ετών είναι παιδί και έχει δικαίωμα σε ειδική φροντίδα και προστασία. Όμως κάτι τέτοιο δεν συνέβαινε και στο παρελθόν. Μόνο μετά την 20η Νοεμβρίου του 1989, όταν η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, άρχισε η ανθρωπότητα να επωφελείται από μια δέσμη δικαιωμάτων για όλα τα παιδιά και τους νέους.
Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού είναι ο πρώτος παγκόσμιος νομικά δεσμευτικός κώδικας για τα δικαιώματα που όλα τα παιδιά πρέπει να απολαμβάνουν. Θέτει στοιχειώδεις αρχές για την ευημερία των παιδιών στα διάφορα στάδια εξέλιξής τους και αποτελείται από 54 άρθρα. Η Σύμβαση ξεκίνησε με πρωτοβουλία της Πολωνικής κυβέρνησης και της UNICEF, υιοθετήθηκε ομόφωνα απο τη Γεν. Συνέλευση του ΟΗΕ στις 20 Νοεμ. 1989 και τέθηκε σε ισχύ το 1990. Μέχρι σήμερα έχει επικυρωθεί σχεδόν από όλες τις χώρες του κόσμου, ενώ στην Ελλάδα επικυρώθηκε το 1992 (ΦΕΚ 192/2.12.92).
Ημέρα του παιδιού 2017
Παρά την παγκόσμια πρόοδο, 1 στα 12 παιδιά σε όλο τον κόσμο ζουν σε χώρες όπου οι προοπτικές τους σήμερα είναι χειρότερες από αυτές των γονέων τους, σύμφωνα με μια ανάλυση της UNICEF που πραγματοποιήθηκε για την Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού.
Σύμφωνα με την ανάλυση, 180 εκατομμύρια παιδιά ζουν σε 37 χώρες όπου είναι πιο πιθανό να ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, να είναι εκτός σχολείου ή να χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας βίας, σε σύγκριση με παιδιά που ζούσαν σε αυτές τις χώρες πριν 20 χρόνια.
«Ενώ η τελευταία γενιά έχει γνωρίσει τεράστιες, πρωτοφανείς προόδους στο επίπεδο διαβίωσης για τα περισσότερα παιδιά του κόσμου, το γεγονός ότι μια ξεχασμένη μειοψηφία παιδιών έχει αποκλειστεί από αυτές - χωρίς καμιά υπαιτιότητα δική τους ή των οικογενειών τους - είναι απαράδεκτο» δήλωσε ο Laurence Chandy, Διευθυντής της UNICEF για τα Δεδομένα, την Έρευνα και την Πολιτική.
Η UNICEF τιμά την Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού, η οποία σηματοδοτεί την επέτειο της υιοθέτησης της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, με παγκόσμιες εκδηλώσεις στις οποίες τα παιδιά έχουν τον πρώτο λόγο, εκδηλώσεις με επώνυμους προσκεκλημένους και άλλες κινητοποιήσεις παιδιών σε περισσότερες από 130 χώρες, προσφέροντας στα παιδιά το δικό τους βήμα για να ακουστεί η φωνή τους και να βοηθήσουν ώστε να σωθούν παιδικές ζωές, να αγωνιστούν για τα δικαιώματά τους και να αναπτύξουν πλήρως τις δυνατότητές τους.
«Είναι η ελπίδα όλων των γονέων, παντού, να προσφέρουν περισσότερες ευκαιρίες στα παιδιά τους, σε σχέση με αυτές που οι ίδιοι απολάμβαναν όταν ήταν νέοι. Αυτή την Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού, πρέπει να αποτιμήσουμε το πόσα παιδιά βλέπουν τις ευκαιρίες τους να περιορίζονται και τις προοπτικές τους να επιδεινώνονται», πρόσθεσε ο Laurence Chandy.
Αξιολογώντας τις προοπτικές των παιδιών να ξεφύγουν από την ακραία φτώχεια, να αποκτήσουν βασική εκπαίδευση και να αποφύγουν βίαιους θανάτους, η ανάλυση της UNICEF αποκαλύπτει ότι:
Το ποσοστό των ανθρώπων που ζουν με λιγότερο από $1,90 δολάρια την ημέρα έχει αυξηθεί σε 14 χώρες, όπως το Μπενίν, το Καμερούν, η Μαδαγασκάρη, η Ζάμπια και η Ζιμπάμπουε. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως σε αναταραχές, συγκρούσεις ή κακή διακυβέρνηση.
Η ένταξη στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση μειώθηκε σε 21 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας και της Τανζανίας, λόγω παραγόντων όπως οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις, η ταχεία αύξηση του πληθυσμού και οι επιπτώσεις των συγκρούσεων.
Οι βίαιοι θάνατοι μεταξύ παιδιών ηλικίας κάτω των 19 ετών έχουν αυξηθεί σε επτά χώρες: την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Ιράκ, τη Λιβύη, το Νότιο Σουδάν, τη Συρία, την Ουκρανία και την Υεμένη - που είναι όλες τους χώρες που αντιμετωπίζουν μεγάλες συγκρούσεις.
Τέσσερις χώρες - η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Νότιο Σουδάν, η Συρία και η Υεμένη - παρουσίασαν επιδείνωση σε περισσότερους από έναν από τους τρεις τομείς που μετρήθηκαν, ενώ το Νότιο Σουδάν παρουσίασε επιδείνωση και στους τρεις.
«Σε μια περίοδο ταχείας τεχνολογικής αλλαγής που οδηγεί σε τεράστια βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, είναι ακατανόητο το γεγονός εκατοντάδες εκατομμύρια να βλέπουν στην ουσία το βιοτικό τους επίπεδο να χειροτερεύει, δημιουργώντας τους ένα αίσθημα αδικίας, και αντίστοιχα αποτυχίας σε εκείνους που είναι επιφορτισμένοι με τη φροντίδα τους», δήλωσε ο Laurence Chandy. «Δεν είναι να απορεί κανείς που αισθάνονται ότι η φωνή τους δεν ακούγεται και το μέλλον τους είναι αβέβαιο.»
Μια άλλη έρευνα της UNICEF μεταξύ παιδιών ηλικίας 9-18 ετών σε 14 χώρες, που επίσης δημοσιεύεται σήμερα, δείχνει ότι τα παιδιά ανησυχούν βαθύτατα για παγκόσμια ζητήματα που επηρεάζουν τα ίδια και τους συνομηλίκους τους, συμπεριλαμβανομένης της βίας, της τρομοκρατίας, των συγκρούσεων, της κλιματικής αλλαγής, της άδικης μεταχείρισης προσφύγων και μεταναστών, και της φτώχειας.
Βασικά ευρήματα από την έρευνα αυτή περιλαμβάνουν:
Τα μισά παιδιά και στις 14 χώρες αναφέρουν ότι αισθάνονται να στερούνται τα δικαιώματά τους όταν ερωτήθηκαν πώς αισθάνονται όταν λαμβάνονται αποφάσεις που επηρεάζουν τα παιδιά σε όλο τον κόσμο.
- Τα παιδιά στη Νότια Αφρική και το Ηνωμένο Βασίλειο αισθάνονται πιο αποξενωμένα από τα δικαιώματά τους, με το 73% και το 71% αντίστοιχα να αναφέρουν ότι η φωνή τους δεν ακούγεται καθόλου ή ότι η γνώμη τους δεν παίζει κανένα ρόλο ούτως ή άλλως.
- Τα παιδιά στην Ινδία αναφέρουν ότι αισθάνονται πιο ενδυναμωμένα με το 52% των παιδιών να πιστεύουν ότι η φωνή τους ακούγεται και μπορεί να βοηθήσει τη χώρα τους και ότι η γνώμη τους μπορεί να επηρεάσει το μέλλον της χώρας τους.
Τα παιδιά και στις 14 χώρες εντόπισαν την τρομοκρατία, την κακή εκπαίδευση και τη φτώχεια ως τα μεγαλύτερα ζητήματα για τα οποία ήθελαν να αναλάβουν δράση οι παγκόσμιοι ηγέτες.
Σε όλες τις 14 χώρες, η βία κατά των παιδιών αποτελούσε τη μεγαλύτερη ανησυχία, καθώς το 67% ανέφερε ότι ανησυχεί πολύ. Τα παιδιά στη Βραζιλία, τη Νιγηρία και το Μεξικό ανησυχούν περισσότερο για τη βία που πλήττει τα παιδιά, με το 82%, το 77% και το 74% αντίστοιχα, να ανησυχούν για το θέμα αυτό. Τα παιδιά στην Ιαπωνία φαίνεται ότι ανησυχούν λιγότερο, με κάτω από το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων παιδιών (23%) να ανησυχούν πολύ.
Τα παιδιά και στις 14 χώρες ανησυχούν εξίσου για την τρομοκρατία και την κακή ποιότητα της εκπαίδευσης, καθώς το 65% των παιδιών που ερωτήθηκαν ανησυχούν πολύ για αυτά τα θέματα. Τα παιδιά στην Τουρκία και την Αίγυπτο φαίνεται ότι ανησυχούν περισσότερο για την τρομοκρατία που τα επηρεάζει προσωπικά, 81% και 75% αντίστοιχα. Αντιθέτως, τα παιδιά στις Κάτω Χώρες ανησυχούν λιγότερο ότι η τρομοκρατία θα τα επηρεάσει άμεσα, μόλις το 30%. Τα παιδιά στη Βραζιλία και τη Νιγηρία ανησυχούν περισσότερο για την κακή ποιότητα της εκπαίδευσης ή την έλλειψη πρόσβασης σε αυτή, με περισσότερα από 8 στα 10 παιδιά να ανησυχούν ότι αυτό επηρεάζει τα παιδιά σε όλο τον κόσμο.
Περίπου 4 στα 10 παιδιά και στις 14 χώρες ανησυχούν πολύ για την άδικη μεταχείριση των παιδιών προσφύγων και μεταναστών σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα παιδιά στο Μεξικό, τη Βραζιλία και την Τουρκία φαίνεται να ανησυχούν πιο πολύ για την άδικη μεταχείριση των παιδιών προσφύγων και μεταναστών σε ολόκληρο τον κόσμο, με σχεδόν 3 στα 5 παιδιά στο Μεξικό να εκφράζουν φόβο, ακολουθούμενα από περισσότερα από τα μισά παιδιά στη Βραζιλία και την Τουρκία. Περίπου το 55% των παιδιών στο Μεξικό ανησυχούν ότι αυτό θα τα επηρεάσει προσωπικά.
Σχεδόν τα μισά παιδιά (45%) σε 14 χώρες δεν εμπιστεύονται τους ενήλικες και τους ηγέτες του κόσμου να λαμβάνουν καλές αποφάσεις για τα παιδιά. Η Βραζιλία παρουσιάζει το μεγαλύτερο ποσοστό παιδιών (81%) που δεν εμπιστεύονται τους ηγέτες, ακολουθούμενη από τη Νότια Αφρική στο 69%. Τα παιδιά στην Ινδία έχουν την μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους ηγέτες τους, ενώ μόνο το 30% δεν τους εμπιστεύονται.
Ο Μπαράκ Ομπάμα, ο Κριστιάνο Ρονάλντο, ο Τζάστιν Μπίμπερ και η Τέιλορ Σουίφτ είναι τα πιο δημοφιλή ονόματα για τα παιδιά για να προσκληθούν στο πάρτι γενεθλίων τους, ενώ ο πρώην πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκεται στις πέντε πρώτες επιλογές σε 9 από τις 14 χώρες. Η παρακολούθηση τηλεόρασης εμφανίζεται ως το νούμερο ένα αγαπημένο χόμπι σε 7 από τις 14 χώρες.
Η Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού πρέπει να είναι μια μέρα για τα παιδιά, με τη συμμετοχή των παιδιών. Είναι μια μέρα όπου παιδιά από όλο τον κόσμο έχουν τον πρώτο λόγο, που εκφράζουν τις ανησυχίες τους για τα ζητήματα στα οποία θα πρέπει να στρέψουν την προσοχή τους οι ηγέτες του κόσμου και που υποστηρίζουν με τη φωνή τους τα εκατομμύρια των συνομηλίκων τους που αντιμετωπίζουν ένα λιγότερο ελπιδοφόρο μέλλον.
«Η Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού είναι για να ακουγόμαστε και να έχουμε λόγο για το μέλλον μας. Και το μήνυμά μας είναι ξεκάθαρο: εμείς πρέπει να μιλήσουμε για τον εαυτό μας, και όταν το κάνουμε, ο κόσμος πρέπει να ακούσει», δήλωσε ο Τζέιντεν Μάικλ, 14χρονος ακτιβιστής και υπερασπιστής των δικαιωμάτων των παιδιών της UNICEF.
Το δικαίωμα του παιδιού στην ταυτότητα υπογραμμίζει σε μήνυμά της Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, Λήδα Κουρσουμπά, με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Δικαιωμάτων του Παιδιού, στις 20 Νοεμβρίου, ημέρα κατά την οποία η παγκόσμια κοινότητα ανανεώνει τη δέσμευση που ανέλαβε το 1989, υιοθετώντας τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, να αναγνωρίζει, να προασπίζεται και να προωθεί τα δικαιώματα του παιδιού.
«Η Σύμβαση αναγνωρίζει την παιδική ηλικία ως μία ξεχωριστή και ιδιαίτερα σημαντική περίοδο στη ζωή κάθε ανθρώπου. Ταυτόχρονα αναγνωρίζει ότι το κάθε παιδί είναι ξεχωριστό και ιδιαίτερο. Το δικαίωμα στην ταυτότητα επιβεβαιώνει και ενισχύει τη μοναδικότητα κάθε παιδιού. Πρόκειται για το δικαίωμα του παιδιού να τοποθετεί τον εαυτό του στον κόσμο, μέσα από την απάντηση στο ερώτημα ‘ποιος/ποια είμαι’» αναφέρει στο μήνυμά της η Λήδα Κουρσουμπά.
Όπως εξηγεί, η ταυτότητα ενός παιδιού έχει πολλές πτυχές και αλλάζει διαρκώς.
Σημειώνει ταυτόχρονα πως «στερεότυπα και προκαταλήψεις που συνδέονται με διαφορετικές πτυχές της ταυτότητας, οδηγούν σε απόρριψη του άλλου που θεωρείται διαφορετικός. Δεν είναι λίγες οι φορές, μάλιστα, που η απόρριψη εκφράζεται με εκφοβιστικές συμπεριφορές και βία» αναφέρει, παραπέμποντας σε φαινόμενα όπου παιδιά μετανάστες, παιδιά με διαφορετικές θρησκευτικές πεποιθήσεις και πιστεύω, παιδιά με αναπηρίες, παιδιά με μη τυπικές εκφράσεις της ταυτότητας φύλου ή παιδιά με ιδιαίτερο σεξουαλικό προσανατολισμό, απομονώνονται αλλά και δέχονται βία.
Η κ. Κουρσουμπά υπογραμμίζει την ευθύνη του κράτους να σέβεται και να προασπίζεται τα δικαιώματα κάθε παιδιού, χωρίς καμιά διάκριση και να αναπτύσσει και να εφαρμόζει προγράμματα εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης, τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες, μέσα από τα οποία θα πρέπει να καλλιεργείται η κριτική σκέψη, αλλά και οι απαραίτητες στάσεις και δεξιότητες για μια κοινωνία ανοιχτή στη διαφορετικότητα και την πολυμορφία.
«Το να μπορούν όλα τα παιδιά να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους είναι μια συνεχής πρόκληση για όλους μας. Όσον αφορά στο δικαίωμα του παιδιού στην ταυτότητα, αυτό συνεπάγεται ότι θα ενδυναμώσουμε τα παιδιά για να διαμορφώνουν και να απολαμβάνουν διαφορετικές πτυχές της ταυτότητάς τους, απαλλαγμένα από στερεότυπα και προκαταλήψεις που υπάρχουν στην κοινωνία. Η ταυτότητά σας είναι δικαίωμα και όχι ένα ασήκωτο φορτίο που πρέπει να κουβαλάτε. Ευθύνη, εμάς των μεγάλων, είναι να σας παρέχουμε τα μέσα για να απολαμβάνετε αυτό το δικαίωμα» επισημαίνει στο μήνυμά της η Επίτροπος.
