Καθώς το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος πλησιάζει...
Πλησιάζουμε τέλη Μαΐου, αρκετοί ετοιμάζονται για εξορμήσεις στη θάλασσα το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος, όμως ένα άγχος προκαλούν οι μωβ μέδουσες, οι οποίες έχουν κάνει ήδη την εμφάνισή τους στις ελληνικές παραλίες.
Πρόσφατα, το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας παρατηρούσε πως «οι μέδουσες συνδέονται συχνά με το καλοκαίρι και πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι υπάρχει μια αύξηση στις παρατηρήσεις μεδουσών κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου λόγω των υψηλότερων θερμοκρασιών.
Ωστόσο, ο πραγματικός λόγος για την αύξηση των παρατηρήσεων μεδουσών δεν οφείλεται μόνο στην καλοκαιρινή περίοδο και στις πιο θερμές θάλασσες, αλλά ταυτόχρονα και στην αύξηση της ανθρώπινης δραστηριότητας στις παραλίες.
Το καλοκαίρι είναι πράγματι μια περίοδος αιχμής για τους πληθυσμούς των μεδουσών, καθώς τα θερμότερα νερά παρέχουν το ιδανικό περιβάλλον για να ευδοκιμήσουν οι μέδουσες. Ορισμένα είδη μεδουσών, όπως οι μέδουσες του φεγγαριού (Aurelia sp.), είναι γνωστό ότι αναπαράγονται σε μεγάλους αριθμούς κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, οδηγώντας σε αύξηση των πληθυσμών τους.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο τα θερμότερα νερά που οδηγούν σε αύξηση των παρατηρήσεων μεδουσών. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, πολλοί άνθρωποι συρρέουν στις παραλίες για διακοπές, κολύμπι και άλλες δραστηριότητες που σχετίζονται με το νερό. Αυτή η αύξηση της ανθρώπινης δραστηριότητας οδηγεί σε αντίστοιχη αύξηση του αριθμού των παρατηρήσεων μεδουσών.
Όταν οι άνθρωποι βρίσκονται στο νερό, είναι πιο πιθανό να έρθουν σε επαφή με μέδουσες, οι οποίες βρίσκονται συχνά κοντά στην ακτογραμμή. Επιπλέον, η αυξημένη κυκλοφορία σκαφών και άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες μπορεί να αναγκάσουν τις μέδουσες να εκτοπιστούν και να ωθηθούν πιο κοντά στην ακτή, όπου είναι πιο πιθανό να τις δουν οι πολίτες.
Ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι ο ρόλος της αυξημένης παρακολούθησης της παραλίας τους καλοκαιρινούς μήνες. Με περισσότερους ανθρώπους στις παραλίες, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα κάποιος να αναφέρει ότι έχει δει μέδουσες. Αυτό, σε συνδυασμό με την αύξηση της ανθρώπινης δραστηριότητας και την αύξηση των πληθυσμών μεδουσών, έχει ως αποτέλεσμα περισσότερες αναφερόμενες εμφανίσεις μεδουσών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Συμπερασματικά, ενώ η θερινή περίοδος παρέχει τις ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη των πληθυσμών μεδουσών, η αύξηση των παρατηρήσεων μεδουσών οφείλεται και στην αυξημένη ανθρώπινη δραστηριότητα στις παραλίες. Έτσι, την επόμενη φορά που θα εντοπίσετε μια μέδουσα στην παραλία, να θυμάστε ότι δεν είναι μόνο επειδή είναι καλοκαίρι, αλλά και επειδή υπάρχει πολύς κόσμος στην παραλία».
Μπορείτε εδώ να δείτε τον χάρτη με τις καταγραφές όλων των ειδών μεδουσών για το 2023
Τι είναι η μωβ μέδουσα
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, η μωβ μέδουσα ή τσούχτρα (επιστημονική ονομασία: Pelagia noctiluca) είναι μέδουσα της οικογένειας Πελαγίδες και το μόνο αναγνωρισμένο επί του παρόντος είδος στο γένος της. Η επιστημονική ονομασία προέρχεται από τα ελληνικά, πελαγία σημαίνει «θαλασσινός», από τη λέξη πέλαγο, και στα λατινικά noctiluca είναι η συνδυαστική μορφή του nox «νύχτα» και lux σημαίνει φως· επομένως, η Pelagia noctiluca μπορεί να περιγραφεί ως ένας θαλάσσιος οργανισμός με την ικανότητα να λάμπει στο σκοτάδι (βιοφωταύγεια). Απαντάται παγκοσμίως σε τροπικές και θερμές εύκρατες θάλασσες,αν και υπάρχουν υποψίες ότι καταγραφές από την περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού, η οποία περιλαμβάνει τη Μεσόγειο και τον Κόλπο του Μεξικού, αντιπροσωπεύουν στενά συγγενικά αλλά προς το παρόν μη αναγνωρισμένα είδη.
Ένα αρκετά μικρό και ποικιλόχρωμο είδος, τόσο τα πλοκάμια του όσο και η (ασυνήθιστο στις μέδουσες) καμπάνα καλύπτονται από κεντριά. Τα περιστατικά τσιμπήματος είναι κοινά, επώδυνα και τα συμπτώματα μπορεί να επιμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά γενικά δεν είναι επικίνδυνα. Εχουν καταγραφεί σμήνη Pelagia noctiluca που εξαφανίζουν ολόκληρα ιχθυοτροφεία. Εξαιτίας αυτού, έχει γίνει ένα από τα πιο μελετημένα είδη μεδουσών.
Τα συμπτώματα του τσιμπήματος από μωβ μέδουσα
Οι νηματοκύστες παράγουν στο ανθρώπινο δέρμα, ερύθημα, πρήξιμο, κάψιμο όπως και μερικές φορές σοβαρές δερμονεκρωτικές, καρδιο- και νευροτοξικές επιδράσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα.
Τα συμπτώματα μετά από επαφή – τσίμπημα από την μέδουσα μπορεί να είναι πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και σε μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας, ναυτία, πτώση πίεσης, ταχυκαρδία, κεφαλαλγία, εμετός, διάρροια, σπασμός των βρόγχων, δύσπνοια.
Σε περίπτωση εμφάνισης συστηματικών συμπτωμάτων (σπάνια) όπως : υπόταση , βράχος φωνής , εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα – εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επιπέδου επικοινωνίας – συνείδησης , έμετος, είναι επιβεβλημένη η άμεση διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο.
Σε περίπτωση που σάς τσιμπήσει μωβ μέδουσα:
- Απομακρύνετε τα τυχόν κολλημένα στο σώμα σας πλοκάμια. Όχι όμως με γυμνά χέρια, διότι αυτό θα οδηγήσει σε κόλλημα των πλοκαμιών στα χέρια και μεταφορά του ερεθισμού εκεί.
- Ξεπλύνετε την περιοχή του τσιμπήματος με άφθονο θαλασσινό νερό. Αν δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος, γεμίστε τη χούφτα σας με άμμο και τρίψτε το σημείο του σώματος που είναι κολλημένα τα πλοκάμια της τσούχτρας. Μη χρησιμοποιείτε γλυκό νερό, διότι μπορεί να ενεργοποιήσει κεντριά που έχουν μείνει στο δέρμα.
Τοποθετείστε στο σημείο του τσιμπήματος πάγο ή κρύες κομπρέσες. Αυτό περιορίζει τα τοπικά φαινόμενα από το δέρμα.
- Αλείψτε την πάσχουσα περιοχή με κορτιζονούχο κρέμα. Περιορίζει την τοπική φλεγμονώδη αντίδραση και ανακουφίζει γρήγορα από το τσούξιμο και την φαγούρα.
- Πάρτε κάποιο χάπι αντιισταμινικό. Με τα αντιισταμινικά αντιμετωπίζονται συστηματικότερα συμπτώματα όπως ο κνησμός. Η ανάγκη για φάρμακα τέτοιου είδους είναι μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερη είναι η έκταση του προσβληθέντος δέρματος.
- Τέλος αν τα συμπτώματα είναι έντονα και ιδιαίτερα αν δεν υποχωρούν μετά την εφαρμογή των τοπικών μέτρων, μπορεί να χρειασθεί κάποια ένεση κορτιζόνης. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει οπωσδήποτε να πάτε στο νοσοκομείο ή να επισκεφθείτε κάποιο Κέντρο Υγείας.
