Κάθε άνθρωπος, πόσο μάλλον κάθε παιδί αντιδρά διαφορετικά σε τέτοιες καταστάσεις
Σχετικά με τις τελευταίες πυρκαγιές, η Ένωση «Μαζί για το Παιδί» δίνει χρήσιμες συμβουλές για το πώς μπορεί να κάποιος να μιλήσει στα παιδιά, ώστε να μετριάσει το έντονο ψυχικό αποτύπωμα στη ζωή τους.
«Είναι ένα απρόσμενο γεγονός, το οποίο αλλάζει τις ζωές πολλών ανθρώπων μέσα σε ελάχιστες στιγμές. Συντελείται μια μεγάλη αλλαγή σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Ένωση.
Λόγω των ιδιαιτεροτήτων που ενέχει αυτή η απροσδόκητη αλλαγή, είναι ικανή να αλλάξει από την μια μέρα στην άλλη ό,τι μπορεί να γνωρίζει και να θεωρεί ένας άνθρωπος ότι απαρτίζει τη ζωή του. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην διαχείρισή της, αλλά όπως και κάθε αλλαγή, χρειάζεται πρωτίστως χρόνο, τονίζει.
Οι αλλαγές συνοδεύονται από δύσκολα συναισθήματα, κυρίως αγωνίας, άγχους, φόβου, τόσο για τα ίδια τα τραυματικά γεγονότα, όσο και για το μετά, καθώς παραμένει άγνωστο, ιδίως το πρώτο διάστημα.
Πέρα από τη φροντίδα του εαυτού και της δημιουργίας ενός δικτύου υποστήριξης για έναν ενήλικα, πολλά ερωτήματα εγείρονται για το πως να μιλήσει κανείς στα παιδιά για τις πυρκαγιές.
Κάποια σημεία στον τρόπο προσέγγισης:
- Ιδιαιτέρως σημαντικό να προσεγγίσουμε τα παιδιά με ειλικρίνεια λέγοντας την αλήθεια, χωρίς να κρύβουμε αυτό που συμβαίνει. Μπορεί να είναι μια δύσκολη πληροφορία, αλλά το ιδιαίτερο είναι το πώς θα φροντίσουμε να πλαισιώσουμε αυτή την πληροφορία και να σταθούμε δίπλα στο παιδί. Είναι προτιμότερο να δομήσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί και να φροντίζουμε να τη διατηρήσουμε μέσα στο χρόνο.
- Η συζήτηση πραγματοποιείται λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία του παιδιού και χρησιμοποιούμε το ανάλογο λεξιλόγιο. Σε μικρές ηλικίες, δεν δίνουμε περισσότερες πληροφορίες από αυτές που είναι απαραίτητες. Είμαστε διαθέσιμοι για ό,τι ερωτήματα μπορεί να προκύψουν και εάν κάτι δεν το γνωρίζουμε, είναι εντάξει να πούμε «δεν γνωρίζω».
- Σε μεγαλύτερες ηλικίες, μπορούμε να εξηγήσουμε περισσότερα πράγματα για τις πυρκαγιές και τα δάση, την πυρόσβεση, τα μέσα που χρησιμοποιούνται, την σημασία της πρόληψης και της φροντίδας του περιβάλλοντος.
- Δημιουργούμε χώρο και ακούμε όποιο συναίσθημα μπορεί να αναδυθεί σε ένα παιδί. Είναι σημαντικό να αισθανθεί ότι το περιβάλλον του «αντέχει» το συναίσθημά του. Ωθούμε το παιδί να εκφραστεί, να μιλήσει για αυτό που βιώνει και νιώθει, χωρίς όμως να γινόμαστε φορτικοί και πιεστικοί.
- Τα συνήθη συναισθήματα που αναδύονται σε τέτοιες συνθήκες είναι φόβος, αγωνία, άγχος. Προσπαθούμε να βρούμε μαζί με το παιδί δημιουργικούς τρόπους για να εκφραστεί.
- Προσπαθούμε να εστιάσουμε στα θετικά που συμβαίνουν και στα βήματα που γίνονται προς την επίλυση της κρίσης. Δεν λέμε ψέματα, για παράδειγμα εάν υπάρχει κίνδυνος, δεν τον αποκρύπτουμε αλλά ενημερώνουμε για τα βήματα που θα ακολουθήσουμε προκειμένου να είμαστε ασφαλείς. Εάν ένα παιδί φοβάται, δεν ακυρώνουμε το συναίσθημα του παιδιού, λέγοντας του «δεν υπάρχει λόγος να φοβάσαι».
- Δεν χρειάζεται να κρύψουμε ως ενήλικες τα συναισθήματα μας, αντιθέτως μπορούμε και εμείς με την σειρά μας να μοιραστούμε με τα παιδιά μας πώς νιώθουμε. Χρειάζεται όμως να ελέγξουμε τις αντιδράσεις μας και τα συναισθήματά μας εφόσον μας υπερβαίνουν, και να πάρουμε χρόνο να τα διαχειριστούμε προτού προβούμε σε οποιαδήποτε συζήτηση με ένα παιδί. Ακόμα μπορούμε να αναζητήσουμε υποστήριξη αν αισθανόμαστε ότι αδυνατούμε να διαχειριστούμε την κατάσταση.
- Δεν αφήνουμε ανοιχτές τηλεοράσεις και ραδιόφωνα όταν στο σπίτι βρίσκονται παιδιά, δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένα σε τέτοιες εικόνες που θα οδηγήσουν σε αύξηση του άγχους και του φόβου και που θα δυσκολευτούν πολύ να τις επεξεργαστούν και νοηματοδοτήσουν.
Κάθε άνθρωπος, πόσο μάλλον κάθε παιδί αντιδρά διαφορετικά σε τέτοιες καταστάσεις.
Υπάρχουν συμπεριφορές που μπορεί να παρατηρήσουμε στα παιδιά μετά από έκθεση σε τέτοια γεγονότα είτε στις πληγείσες περιοχές είτε σε απόσταση.
- εκρήξεις θυμού χωρίς προφανή λόγο και έντονες προκλητικές συμπεριφορές
- απόσυρση, εσωστρέφεια και έλλειψη ενδιαφέροντος για πράγματα που συμβαίνουν
- προβλήματα ύπνου ή και εφιάλτες
- παλινδρόμηση σε παλαιότερες συμπεριφορές και αναπτυξιακά στάδια, πυροδότηση παλαιότερων φόβων (φόβος να κοιμηθεί μόνο του το παιδί, φόβος για το σκοτάδι, φόβος να μείνει μόνο του),
- σωματικές αντιδράσεις όπως πονοκέφαλοι, ταχυπαλμία, εφίδρωση, ζαλάδα, στομαχόπονος κά.
Είναι πολύ σημαντικό σε αυτές τις περιπτώσεις να λαμβάνουμε βοήθεια από ειδικούς προκειμένου να βρούμε τρόπους να ανακουφίσουμε και να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας και τις πιθανές δυσκολίες που καλούμαστε να υπερβούμε, ιδιαίτερα όταν πρέπει να στηρίξουμε και να πλαισιώσουμε και τα παιδιά.
Σε περίπτωση που οποιαδήποτε από τις αντιδράσεις ενός παιδιού ή κάποια αλλαγή στη συμπεριφορά του σας προβληματίσει, είναι σημαντικό να αναζητήσετε βοήθεια προκειμένου να δείτε πώς μπορείτε να λειτουργήσετε βοηθητικά προς το παιδί.
