Αυξήθηκε η διάθεση βιοδιασπώμενων
Μείωση κατά 98,6% της χρήσης λεπτής πλαστικής σακούλας μεταφοράς στα σούπερ μάρκετ σημειώθηκε το 2019 σε σχέση με το 2017 ενώ πάνω από 17 εκατ. επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες έχουν προμηθευτεί τα ελληνικά νοικοκυριά την τελευταία τριετία, όπως προκύπτει από μελέτη που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών.
Τα αριθμητικά στοιχεία που συλλέχθηκαν αφορούν τις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ για το σύνολο του 2019, ενώ υπάρχουν και εκτιμήσεις σχετικά με την κατάσταση στα υπόλοιπα σημεία πώλησης. Σύμφωνα με την μελέτη του ΙΕΛΚΑ, το 2019 σημειώθηκε μείωση 98,6%, σε σχέση με το 2017, στη χρήση της πλαστικής σακούλας (πάχους 15-50 μικρών) στην οποία επιβάλλεται από 1/1/2019 περιβαλλοντικό τέλος 0,07 ευρώ συν ΦΠΑ, από 1,8 δισεκ. σακούλες σε λίγο πάνω από 24 εκατ. σακούλες. Εκτιμάται ότι το 2019 διατέθηκαν περίπου 1,75 δισεκ. λιγότερες σακούλες σε σχέση με το 2017. Η κατά κεφαλήν ετήσια κατανάλωση πλαστικής σακούλας στο κανάλι του σούπερ μάρκετ μειώθηκε από 167 σακούλες ανά κάτοικο σε 2 όπως αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Η διάθεση βιοαποικοδομήσιμων-κομποστοποιήσιμων λεπτών πλαστικών σακουλών η οποία ήταν μηδαμινή το 2017, το 2019 έφτασε τα 37 εκατ. τεμάχια ξεπερνώντας τις άλλες λεπτές πλαστικές σακούλες. Επίσης, η διάθεση επαναχρησιμοποιούμενων τσαντών πολλαπλασιάστηκε. Εκτιμάται ότι τα ελληνικά νοικοκυριά την τελευταία τριετία έχουν προμηθευτεί άνω των 17,3 εκατ. τεμάχια και σε κάθε νοικοκυριό αναλογούν 4,3 επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες.
Σε σχέση με τα λοιπά κανάλια εμπορίου-εστίασης καταγράφονται ανάμεικτες τάσεις. Συγκεκριμένα, καταγράφηκε εκτεταμένη εφαρμογή του μέτρου, στο λιανεμπόριο τροφίμων (π.χ. αρτοποιία, κρεοπωλεία) και ειδικά στις οργανωμένες αλυσίδες καταστημάτων. Σε άλλους κλάδους (π.χ. είδη ένδυσης) καταγράφηκε κατάργηση και αντικατάσταση της πλαστικής σακούλας από άλλου τύπου σακούλες όπως χάρτινες. Πλημμελής ήταν η εφαρμογή του μέτρου στον κλάδο της εστίασης με εξαίρεση τις οργανωμένες αλυσίδες εστίασης ενώ μεγαλύτερη εφαρμογή του μέτρου παρατηρήθηκε στα αστικά κέντρα συγκριτικά με την επαρχία.
Με βάση τα παραπάνω, το ΙΕΛΚΑ εκτιμά ότι η ποσοστιαία μείωση στη χρήση πλαστικής σακούλας στο κανάλια του λιανεμπορίου είναι μικρότερη αυτής στα σούπερ μάρκετ με δεδομένο μάλιστα ότι η νομοθεσία εξαιρεί από την επιβολή περιβαλλοντικού τέλους τις λαϊκές αγορές και τα περίπτερα. Έτσι, με δεδομένο ότι το κανάλι του σούπερ μάρκετ αντιπροσωπεύει μόνο το 50% των πωλήσεων του λιανεμπορίου τροφίμων και ακόμα λιγότερο από το σύνολο του λιανεμπορίου και τη μαζική εστίαση, εκτιμάται ότι η συνολική ποσοστιαία μείωση στην πλαστικής σακούλας μεταφοράς είναι σημαντικά μικρότερη.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της αγοράς για τη διάθεση εκτός των σούπερ μάρκετ, η συνολική κατανάλωση πλαστικής σακούλας το 2019 μειώθηκε σε περίπου 80-90 σακούλες ανά κάτοικο. Αν και η μείωση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για περεταίρω μείωση της πλαστικής σακούλας και μεγαλύτερο περιορισμό της ρύπανσης στο περιβάλλον.
Σημειώνεται ότι η δραστική αλλαγή στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών επηρεάζει και άλλες πτυχές της καθημερινότητας. Χαρακτηριστικό είναι καταγράφεται αύξηση 40% στα τεμάχια στις σακούλες απορριμμάτων που πωλήθηκαν το 2019 σε σχέση με το 2017, κάτι που σημαίνει ότι ναι μεν οι καταναλωτές στρέφονται περισσότερο στις σακούλες αυτές, παρά στις σακούλες από τις αγορές τους στα καταστήματα, αφετέρου δεν αντισταθμίζεται η θετική επίδραση των παραπάνω ευρημάτων.
Συγκριτικά με τις πλαστικές σακούλες μεταφοράς, οι πλαστικές σακούλες απορριμμάτων είναι φιλικότερος προς το περιβάλλον τρόπος για την αποκομιδή των απορριμμάτων, καθώς έχουν διαφορετικό σχήμα και βάρος (π.χ. μία σακούλα απορριμμάτων έχει πολλαπλάσια χωρητικότητα από μία σακούλα μεταφοράς) και κατά κανόνα καταλήγουν στο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων και όχι στην θάλασσα. Η τάση αυτή δείχνει ότι η μείωση στην χρήση πλαστικής σακούλας μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο σε μείωση των τεμαχίων, αλλά ακόμα και σε μείωση συνολικά τους χρησιμοποιούμενου πλαστικού.
