Ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, Γιάννης Κυριόπουλος, δίνει απαντήσεις
Συγκρατημένα αισιόδοξος ότι θα ελεγχθεί η κατάσταση του κοροναϊού και ότι οι εξελίξεις θα είναι καλύτερες από τους αρχικούς υπολογισμούς, δηλώνει ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), Γιάννης Κυριόπουλος σε συνέντευξη που παραχωρεί στο Πρακτορείο Fm.
Ο καθηγητής εκτιμά ότι η παγκόσμια οικονομία θα περάσει μια φάση αναταράξεων 1-2 μηνών και στη συνέχεια η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί. Η θνησιμότητα είναι πολύ πιο χαμηλή της φιλολογίας που αναπτύσσεται, αναφέρει χαρακτηριστικά και προσθέτει: «Οι σκηνές που βλέπουμε στις τηλεοράσεις είναι σκηνές αντιμετώπισης τρομοκρατικού χτυπήματος. Και η αλήθεια είναι ότι πρέπει να εξοικειωθούμε με αυτό».
Ο κ. Κυριόπουλος χαρακτηρίζει τα μέτρα αποκλεισμού και προφύλαξης πρωτοφανή, εκτιμά ότι το λιανικό εμπόριο και ο τουρισμός είναι από τους μεγάλους πληγέντες του ιού όχι μόνο στην Κίνα και τις όμορες χώρες, αλλά και σε εμάς. Γιατί, όπως επισημαίνει, όταν εμφανιστούν τα πρώτα κρούσματα θα μας τρομάξουν και θα σταματήσει ο συγχρωτισμός. Εκτιμά ωστόσο ότι αυτό θα διαρκέσει σύντομο χρονικό διάστημα.
Σε ερώτηση αν η χώρα μας έχει τις δυνατότητες να ανταπεξέλθει οικονομικά, αλλά και από πλευράς υποδομών σε περίπτωση έξαρσης του ιού, απαντά ότι η Ελλάδα είναι κακή στα επεισόδια ρουτίνας και πολύ καλή σε επείγουσες περιπτώσεις. «Κατά συνέπεια όταν βρισκόμαστε μπροστά σε κίνδυνο, έχουμε στο DNA μας κάποια αντανακλαστικά. Έχουμε τους ανθρώπους που ξέρουν τη δουλειά. Νομίζω ότι δεν θα έχουμε μεγάλα προβλήματα».
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του:
Από τον κοροναϊό πλήττεται σημαντικά το πετρέλαιο καθώς μειώνονται οι μετακινήσεις. Στο άκουσμα και μόνο ότι μπορεί να βρέθηκε φάρμακο ανέκαμψε περισσότερο από 3% την Τετάρτη. Μετά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) υποβάθμισε τις πληροφορίες περί ανακάλυψης φαρμάκων
Το εμβόλιο θα αργήσει και ενδεχομένως να είναι έτοιμο μετά το πέρας αυτής της κατάστασης. Τα αντιϊκά φάρμακα έχουν μερική αποτελεσματικότητα. Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα φαινόμενο που έχουμε ξαναβρεθεί και στο παρελθόν, όπως π.χ. η γρίπη των πτηνών, SARS και διάφορα άλλα.
Είμαστε σε θέση να συγκρίνουμε πώς κινήθηκαν οι οικονομίες μετά τα «χτυπήματα» του SARS, του ιού Ζίκα, του Έμπολα και της γρίπης των χοίρων; Και στις τρεις περιπτώσεις οι οικονομίες επλήγησαν στην αρχή, όμως ένα μήνα μετά άρχισαν να ανακάμπτουν και τρεις μήνες μετά σταθεροποιήθηκαν. Τώρα ποια είναι η πρόβλεψη;
Αυτή τη στιγμή είμαστε στην αρχική φάση. Έχουμε μείωση των ταξιδιών και των τιμών των πρώτων υλών σε παγκόσμια κλίμακα. Αλλά αν λάβουμε υπόψη τα προηγούμενα μοντέλα, θα περάσουμε μία φάση 1-2 μηνών αναταράξεων που θα έχουμε αυξομειώσεις, και στη συνέχεια η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί. Φαίνεται ότι δεν είναι διαφορετική η σημερινή περίπτωση με τον κοροναϊό, σε σχέση με τον SARS ή άλλες επιδημίες που είχαν βάσει κάποιους ιούς, των οποίων μετάλλαξη είναι η σημερινή κατάσταση. Η αλήθεια είναι ότι αυτός που θα πληγεί περισσότερο είναι η Κίνα, η οποία φαίνεται όμως ότι έχει δυνάμεις και οικονομικές και κοινωνικές. Η δουλειά που κάνουν είναι υποδειγματική.
Όσο παραμένουν όμως κλειστά τα εργοστάσια, όσο περισσότερο διατηρηθούν οι περιορισμοί στις μετακινήσεις και ο κατασκευαστικός τομέας αδρανής, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι συνέπειες στη ζήτηση πρώτων υλών.
Και στο πετρέλαιο και στον τουρισμό. Εκεί θα έχουμε προβλήματα. Οι εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας είναι ότι μπορεί δυνητικά να χαθεί 1% του ΑΕΠ της Κίνας, που σημαίνει 0,4% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Αλλά νομίζω ότι και αυτές οι προσεγγίσεις είναι υπερβολικές, δεδομένου ότι στην περίπτωση SARS το κόστος που είχαμε ήταν 38 δισεκατομμύρια δολάρια. Όχι τόσο υπερβολικό σε σχέση με το φαινόμενο και την επίδραση που είχε το φαινόμενο στην κοινωνία. Έτσι θα έλεγα να πάρουμε τα μέτρα που συστήνει ο ΠΟΥ, αλλά να είμαστε λίγο συγκρατημένοι προς τις εκτιμήσεις μας. Από την εμπειρία των προηγούμενων φαινομένων, έχω μία συγκρατημένη αισιοδοξία ότι θα ελεγχθεί αυτή η κατάσταση.
Από ποιας πλευράς θα ελεγχθεί; Οικονομικά ή και γενικότερα; Γιατί μιλάμε για οικονομικά νούμερα αυτή τη στιγμή, αλλά υπάρχουν και νούμερα ανθρώπινων απωλειών. Ωστόσο η θνησιμότητα είναι πολύ χαμηλή γύρω στο 2%.
Θα ελεγχθεί γενικά η κατάσταση. Βεβαίως θα έχουμε απώλειες. Αλλά η θνησιμότητα είναι πολύ πιο χαμηλή της φιλολογίας που αναπτύσσεται. Υπάρχει μία τρομοκρατική φιλολογία, επικοινωνιακή. Οι σκηνές που βλέπουμε στις τηλεοράσεις είναι σκηνές αντιμετώπισης τρομοκρατικού χτυπήματος. Και η αλήθεια είναι ότι πρέπει να εξοικειωθούμε με αυτό. Θα έχουμε κύματα επιδημιών από ιώσεις. Οι ιοί μεταλλάσσονται και σε πολλές περιπτώσεις γίνονται πιο βλαπτικοί από την προηγούμενη φάση.
Διεθνείς αναλυτές έχουν εκφράσει φόβους ότι η εξάπλωση του κοροναϊού μπορεί να αποδειχθεί «ένας μαύρος κύκνος», πιο ισχυρός απ' ό,τι η μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Ήδη κλείνουν καταστήματα μεγάλων αλυσίδων στην Κίνα (σ.σ. Black Swan -Μαύρος Κύκνος - θεωρείται ένα χαμηλής πιθανότητας και υψηλών επιπτώσεων γεγονός που είναι αδύνατο να προβλεφθεί. Όταν λαμβάνει χώρα οι επιπτώσεις του (θετικές ή αρνητικές) χαρακτηρίζονται από δραματικές έως και τραγικές).
Θα' λεγα ότι είναι λίγο υπερβολικό να το ονομάσουμε φαινόμενο του μαύρου κύκνου, γιατί κάθε πέντε με δέκα χρόνια έχουμε μία μετάλλαξη ενός ιού που μας αναταράσσει. Αλλά όχι αυτής της έκτασης που στην αρχή μπορεί να υπάρξει.
Η πανδημία έχει ένα τυπικό μέρος που σημαίνει ότι είναι σε περισσότερες από δύο ηπείρους, που ήδη ισχύει αυτό. Αλλά μου κάνει εντύπωση ότι ο ΠΟΥ έχει ανακηρύξει παγκόσμιο συναγερμό, αλλά όχι πανδημία. Δηλαδή με την προηγούμενη υπερβολή της πανδημίας της γρίπης υπάρχει μία συγκράτηση. Αλλά και μία μεγαλύτερη ετοιμότητα. Τα μέτρα αποκλεισμού και προφύλαξης είναι δρακόντεια και πρωτοφανή. Και νομίζω ότι οι εξελίξεις θα είναι καλύτερες από τους αρχικούς υπολογισμούς.
Θεωρείτε ότι τα μέτρα που λαμβάνονται είναι υπερβολικά;
Όχι, δεν θεωρώ ότι είναι υπερβολικά, απλώς είναι μεγάλα στην περίπτωση της Κίνας. Το να αποκλείσεις 50 εκατ. ανθρώπους ή να χτίσεις ένα νοσοκομείο σε μία εβδομάδα, έχω την εντύπωση ότι είναι μεγέθη τα οποία μέχρι σήμερα δεν ήταν στην οπτική μας. Είναι εντυπωσιακά. Κανένας δεν είναι σε θέση αυτή τη στιγμή να πάρει τέτοια μέτρα και επειδή ακριβώς έχουν μέγεθος, μας τρομάζουν.
Το μεγάλο ερώτημα που απασχολεί τους επενδυτές είναι το πόσο θα διαρκέσει η έξαρση του κοροναϊού και οι συνέπειές της
Αν λάβουμε υπόψη προηγούμενες περιπτώσεις και κάνουμε μία μεταφορά λίγο αυθαίρετη, λίγο μηχανιστική, νομίζω η διάρκεια της οξείας φάσης στην οποία είμαστε τώρα θα είναι 3-4 μήνες. Και ελπίζω να εξελιχθούν τα πράγματα όπως στην περίπτωση του SARS ή της γρίπης.
Επανέρχομαι στον τουρισμό. Πολλοί οικονομολόγοι τον παρουσιάζουν ως πρώτο οικονομικό θύμα του κοροναϊού
Θα συμφωνήσω μαζί σας γιατί και το λιανικό εμπόριο και ο τουρισμός θα πληγούν, όχι μόνο στην Κίνα που είναι μία μεγάλη καταναλωτική δύναμη με ενάμιση δισεκατομμύριο ανθρώπους, αλλά και στις όμορες χώρες της Νοτιoανατολικής Ασίας, αλλά και σε εμάς. Τα πρώτα κρούσματα είναι εύλογο να μας τρομάξουν. Θα αποφεύγουμε όλοι το συγχρωτισμό. Κι αυτό έχει σαν αποτέλεσμα μικρότερη κινητικότητα του πληθυσμού, μικρότερη κατανάλωση κ.λπ. Αλλά νομίζω ότι αυτή η χρονική διάρκεια δεν θα είναι μεγάλη.
Σε περίπτωση έξαρσης εδώ, η Ελλάδα έχει τις δυνατότητες να ανταπεξέλθει οικονομικά και από πλευράς υποδομών;
Η Ελλάδα είναι κακή στα επεισόδια ρουτίνας και είναι πολύ καλή σε επείγουσες περιπτώσεις. Να σας θυμίσω ότι στο AIDS ή στην πανδημία της γρίπης η Ελλάδα ήταν πρωταθλήτρια στην αντίδραση. Είχε πολύ καλές επιδόσεις. Κατά συνέπεια όταν βρισκόμαστε μπροστά σε κίνδυνο, νομίζω ότι έχουμε στο DNA μας κάποια αντανακλαστικά. Έχουμε τους ανθρώπους που ξέρουν τη δουλειά. Νομίζω ότι δεν θα έχουμε μεγάλα προβλήματα.
