Η αλεπού και ο σκαντζόχοιρος που μας καλούν να διαλέξουμε τι είδους άνθρωποι είμαστε
Ο Αρχίλοχος ήταν ένας φημισμένος λυρικός ποιητής από την Πάρο που έζησε μεταξύ 680-630 π.Χ., αφήνοντας παρακαταθήκη τους σατιρικούς του στίχους.
Ο γνωστότερος που διασώζεται ως τις μέρες μας λέει: «Πολλ’ οίδ’ ἀλώπηξ, ἐχῖνος δέ έν, μέγα», η αλεπού ξέρει πολλά δηλαδή αλλά ο σκαντζόχοιρος ένα, μεγάλο.
Ο στίχος ερμηνεύεται συνήθως στη βάση πως κάποιοι άνθρωποι κοιτούν τις λεπτομέρειες σε ό,τι κάνουν, όπως η αλεπού, ενώ άλλοι είναι καλοί στο ένα και μεγάλο όραμα που έχουν, όπως ο σκαντζόχοιρος.
Την παραβολή του Αρχίλοχου χρησιμοποιούν στις μέρες μας όσοι θέλουν να μιλήσουν περί διοίκησης επιχειρήσεων, τέτοια εντύπωση προκαλεί. Όπως κάνει, για παράδειγμα, ο καθηγητής του Yale, John Lewis Gaddis, τόσο στις πανεπιστημιακές παραδόσεις του όσο στο σύγγραμμά του «On Grand Strategy» για τους μελλοντικούς ηγέτες.
Ο καθηγητής μας λέει λοιπόν πως οι μεγάλοι ηγέτες και οι στοχαστές μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως αλεπούδες και σκαντζόχοιροι. Το ίδιο έκανε και ο ρωσο-βρετανός πολιτικός διανοητής Isaiah Berlin το 1953, φτάνοντας στο σημείο να ισχυριστεί πως η διάκριση του έλληνα ποιητή είναι «μια από τις πιο βαθιές διαφορές που διακρίνουν συγγραφείς και στοχαστές, αλλά και τα ανθρώπινα όντα εν γένει».
Στη συλλογιστική του Berlin, ο σκαντζόχοιρος «συνδέει τα πάντα με ένα μεγάλο και κεντρικό όραμα, μια μοναδική, καθολική και οργανωτική αρχή κάτω από την οποία αποκτούν νόημα ό,τι είναι και ό,τι πει». Η αλεπού, από την άλλη, «επιδιώκει πολλούς σκοπούς, συχνά άσχετους μεταξύ τους, ακόμα και αντιφατικούς, που δεν συνδέονται με ηθικές ή αισθητικές αρχές».
Στη σκέψη του, ο Δάντης ήταν σκαντζόχοιρος, ενώ ο Σέξπιρ και ο Τζόις ήταν αλεπούδες. Για τον Gaddis, ο Αβραάμ Λίνκολν ήταν σκαντζόχοιρος στα μεγάλα του οράματα, μεταχειριζόταν όμως στρατηγικές αλεπούς για την επίτευξη των σκοπών του.
Με την ίδια παραβολή του σκαντζόχοιρου και της αλεπούς εξηγεί και ο William Thorndike στο βιβλίο του «Eight Unconventional CEOs and Their Radically Rational Blueprints for Success» την επιτυχία του μεγαλοεπενδυτή Γουόρεν Μπάφετ. Είχε το στιβαρό και απαρασάλευτο επενδυτικό όραμα του σκαντζόχοιρου δηλαδή, λειτούργησε ωστόσο ως πονηρή αλεπού αναζητώντας επενδυτικές ευκαιρίες…
