Μετά τις πρόσφατες αποκαλύψεις για σκάνδαλα κατασκοπείας, στα οποία εμπλέκεται η αμερικανική μυστική υπηρεσία NSA, έχει ανοίξει μεγάλος δημόσιος διάλογος σε Ευρώπη και ΗΠΑ για την ασφάλεια στο διαδίκτυο. Στο πλαίσιο της συζήτησης αυτής το βάρος πέφτει κυρίως στην ασφάλεια στο συμβατικό διαδίκτυο.Υπάρχει όμως και μία άλλη πτυχή του κυβερνοχώρου λιγότερο γνωστή. Πρόκειται για το λεγόμενο darknet, έναν ακόμη "παγκόσμιο ιστό", ο οποίος λειτουργεί υπό καθεστώς πλήρους ανωνυμίας και χωρίς τη δυνατότητα ανίχνευσης της ηλεκτρονικής ταυτότητας των χρηστών.
Αποτελεί έτσι συχνά "δέλεαρ" για παράνομες δραστηριότητες.
Πώς λειτουργεί το darknet και σε τι διαφέρει από το internet
Το darknet είναι ένα αυτόνομο διαδίκτυο. Η βασική διαφορά του με το "world wide web" είναι ότι έχει περιορισμένη εμβέλεια και επιπλέον λειτουργεί σε καθεστώς ανωνυμίας, χάρη σε εντελώς διαφορετικά συστήματα και τεχνικές δομές.
Το darknet δεν είναι ένα συγκεντρωτικό σύστημα, πράγμα που σημαίνει πως δεν απαιτείται πουθενά να γίνει είσοδος σε ηλεκτρονικές πύλες με ταυτοποίηση προσωπικών στοιχείων. Στο ίντερνετ, μπαίνοντας στο facebook για παράδειγμα, η ανταλλαγή μηνυμάτων αλλά και το ανέβασμα φωτογραφιών και άλλων αρχείων αφήνει πάντα πίσω αόρατα ηλεκτρονικά ίχνη, τα οποία καταγράφουν και ταξινομούν όλες αυτές τις πληροφορίες. Ακριβώς αυτά τα ίχνη είναι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια για λόγους παρακολούθησης και κατασκοπείας.
Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Deutsche Welle, ο εντοπισμός αντίστοιχων πληροφοριών είναι σχεδόν αδύνατος στο darknet. Εκεί η πλοήγηση γίνεται με όρους άκρας μυστικότητας, δεν υπάρχουν μηχανές αναζήτησης όπως η google ούτε φόρουμ ή ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων. Το darknet λειτουργεί βέβαια με πολύ χαμηλές ταχύτητες.
Ένα παράλληλο διαδίκτυο που δεν υπόκειται σε έλεγχο
Για όλους τους παραπάνω λόγους, το darknet προσφέρει "ασφαλή" στέγη σε κύκλους του παραεμπορίου, της μαφίας αλλά και σε διεθνή δίκτυα τρομοκρατίας.
Οι σύγχρονες μέθοδοι εντοπισμού παράνομων δραστηριοτήτων στο darknet δεν είναι ιδιαίτερα εξελιγμένες, με αποτέλεσμα ακόμη και οι πιο άρτια οργανωμένες μυστικές υπηρεσίες ανά τον κόσμο να μην μπορούν να ελέγχουν αποτελεσματικά τον αυτορρυθμιζόμενο αυτό χώρο.
Οι περισσότερες συλλήψεις υπόπτων για τρομοκρατικές ενέργειες ή άλλων εγκληματιών γίνονται με βάση στοιχεία που συλλέγονται από το κοινό διαδίκτυο.
Προς το παρόν οι διωκτικές αρχές καταφέρνουν να εξαρθρώνουν αντίστοιχα κυκλώματα που δρουν στο darknet μέσω πιο παραδοσιακών μεθόδων: για παράδειγμα υπάρχουν περιπτώσεις όπου αστυνομικοί παρουσιάστηκαν ως επίδοξοι αγοραστές ναρκωτικών ουσιών στο darknet, δημιούργησαν "σχέση εμπιστοσύνης" με τους παραεμπόρους κι έτσι κατάφεραν να τους εντοπίσουν εν τέλει… δια ζώσης.
