«Η δυναμική των λαϊκιστών δεν θα σταματήσει σε αυτές τις εκλογές»
Υπάρχουν πολλά μαθήματα που μπορεί κανείς να διδαχθεί από τις εκλογές στην Ιταλία. Τουλάχιστον πέντε από αυτά, όμως, δεν αφορούν μόνο την Ιταλία, αλλά και την Ευρώπη, γράφει ο γάλλος ιστορικός και κοινωνιολόγος Μαρκ Λαζάρ στη La Repubblica.
- Το πρώτο μάθημα είναι ότι η μεταρρυθμιστική Αριστερά της Ιταλίας δεν θα μπορούσε παρά να πληγεί κι αυτή από τον «ιό» που πλήττει όλη την Αριστερά της δυτικής Ευρώπης.
- Το δεύτερο μάθημα αφορά τη μετριοπαθή Δεξιά, που στην Ιταλία οργανώθηκε γύρω από το κόμμα «Φόρτσα Ιτάλια». Όπως συνέβη όμως και σε άλλες χώρες, αυτό το είδος της Δεξιάς έχει υποστεί μια σοβαρή ήττα.
- Το τρίτο μάθημα είναι το πιο σημαντικό: οι εκλογές της 4ης Μαρτίου δείχνουν ότι η Ιταλία αποτελεί περισσότερο από ποτέ ένα εργαστήρι λαϊκισμών. Υπάρχει ο λαϊκισμός του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, που σχεδόν προανήγγειλε τον λαϊκισμό του Ντόναλντ Τραμπ, και μετά τις εκλογές της Κυριακής αρχίζει να βγαίνει από τη σκηνή, διατηρώντας μόνο μερικούς πιστούς στον Βορρά. Υπάρχει ο λαϊκισμός της Λέγκας, που τη δεκαετία του '90 είχε περιφερειακά χαρακτηριστικά αλλά έκτοτε έχει μεταμορφωθεί στα πρότυπα του Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν. Υπάρχει τέλος ένας λαϊκισμός που δεν μπορεί να ταξινομηθεί με βάση τις υπάρχουσες κατηγορίες των ευρωπαϊκών λαϊκισμών: το Κίνημα των Πέντε Αστέρων υπερασπίζεται θέσεις αριστερές, δεξιές και οικολογικές.
Oι λαϊκιστές της Λέγκας και του Κινήματος των Πέντε Αστέρων έχουν πραγματικές διαφορές. Εχουν όμως και κοινά σημεία. Και το σημαντικότερο κοινό τους σημείο είναι η μεγάλη δυσπιστία απέναντι στην Ευρωπαϊκή Άνωση. Η Λέγκα και τα Πέντε Αστέρια υποθάλπουν και τροφοδοτούν τον ευρωσκεπτικισμό των Ιταλών.
- Και αυτό είναι το τέταρτο μάθημα των ιταλικών εκλογών. Ένας στους δύο ψηφοφόρους επέλεξε ένα κόμμα αντίθετο προς την ΕΕ, ενώ το Δημοκρατικό Κόμμα και η λίστα Μπονίνο, που πραγματοποίησαν μια εκστρατεία υπέρ της Ευρώπης, υποστηρίχθηκαν από ένα ποσοστό μικρότερο του 25%. Υπάρχουν βέβαια και άλλοι παράγοντες που έπαιξαν ρόλο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, τα αποτελέσματα είναι αξιοσημείωτα.
- Μια τελευταία σκέψη: η δυναμική των λαϊκιστών δεν θα σταματήσει σε αυτές τις εκλογές. Η παρουσία τους και η δύναμή τους θα αλλάξουν τα ίδια τα θεμέλια των δημοκρατιών μας, γιατί επιβάλλουν στην πολιτική ατζέντα τα θέματά τους, το στιλ τους, τον δικό τους τρόπο άσκησης πολιτικής και την ιδέα ότι ο κυρίαρχος λαός είναι παντοδύναμος. Στις 4 Μαρτίου, η Ιταλία ίσως να μπήκε σε μια νέα φάση της δημοκρατίας, την οποία αποκαλώ λαοκρατία.
