Ενιαίες πλέον οι προϋποθέσεις καταβολής σύνταξης από τον ΕΦΚΑ
Ενιαιοποιούνται οι προϋποθέσεις καταβολής σύνταξης σε περιπτώσεις ποινικής καταδίκης του δικαιούχου και ρυθμίζεται κατά ενιαίο τρόπο για τους ασφαλισμένους του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) το ζήτημα της καταβολής της σύνταξης σε περιπτώσεις ποινικής καταδίκης του δικαιούχου, με σκοπό την εξάλειψη της ανόμοιας μεταχείρισης των ασφαλισμένων, λόγω της διαφορετικής νομικής αντιμετώπισής του από τους πρώην ασφαλιστικούς φορείς που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ.
Αυτό προβλέπει το άρθρο 27 του ν. 4488/2017 «Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις Δημοσίου και λοιπές ασφαλιστικές διατάξεις, ενίσχυση της προστασίας των εργαζομένων, δικαιώματα ατόμων με αναπηρίες και άλλες διατάξεις».
Ειδικότερα, σε απόφαση του υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης Αναστάσιου Πετρόπουλου, διευκρινίζονται τα εξής:
1. Προϋποθέσεις-δικαιούχα πρόσωπα
Με το ανωτέρω άρθρο, ορίζεται ότι, στις περιπτώσεις των προσώπων που υπάγονται στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ, η καταβαλλόμενη σύνταξή τους αναστέλλεται κατά το χρονικό διάστημα που ο συνταξιούχος εκτίει ποινή περιοριστική της ελευθερίας μεγαλύτερη του ενός έτους, εφόσον το αδίκημα για το οποίο καταδικάσθηκε στρέφεται κατά ασφαλιστικού φορέα.
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, για την αναστολή καταβολής της σύνταξης σε συνταξιούχο, απαιτείται ρητά να συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
α) Επιβολή από τα αρμόδια δικαστήρια στο συνταξιούχο ποινής περιοριστικής της ελευθερίας την οποία εκτίει,
β) διάρκεια της ποινής μεγαλύτερη του ενός έτους και
γ) το αδίκημα για το οποίο επιβλήθηκε η ποινή αυτή, να στρέφεται κατά ασφαλιστικού φορέα (οι πρώην φορείς κοινωνικής ασφάλισης που εντάχθηκαν στο ΕΦΚΑ με τα άρθρα 51 και 53 του ν. 4387/2016).
Σε κάθε περίπτωση, η συνδρομή ή όχι των προϋποθέσεων αυτών διαπιστώνεται από τη δικαστική απόφαση που εκδόθηκε επί της συγκεκριμένης κάθε φορά υπόθεσης, σε συνδυασμό με τα στοιχεία του σχετικού φακέλου αυτής, από την οποία προκύπτουν τα κρίσιμα πραγματικά δεδομένα της υπόθεσης (ποινή περιοριστική της ελευθερίας, μεγαλύτερη του έτους, αδίκημα στρεφόμενο κατά του ασφαλιστικού φορέα).
Η διάταξη έχει εφαρμογή, δηλαδή αναστέλλεται η καταβολή της σύνταξης από την πρώτη του επομένου μήνα, από το μήνα έκδοσης της δικαστικής απόφασης σε πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας (πρωτόδικη απόφαση), που επέβαλε την ποινή και η αναστολή αυτή διαρκεί για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η επιβληθείσα ποινή (στο χρονικό διάστημα της ποινής συμψηφίζεται ο χρόνος προσωρινής κράτησης, εφόσον προβλέπεται ο συμψηφισμός αυτός στην απόφαση).
Σημειώνεται ότι, σε περίπτωση άσκησης επόμενου ένδικου μέσου (έφεση), ανάλογα με την απόφαση που θα εκδοθεί, θα επηρεασθεί αντίστοιχα η χρονική διάρκεια αναστολής καταβολής της σύνταξης.
Η διάταξη έχει ισχύ από τις 13 Σεπτεμβρίου 2017 (ημερομηνία δημοσίευσης του ν. 4488/2017) και, επομένως, έχει εφαρμογή σε όσες περιπτώσεις προκύψουν από την ημερομηνία αυτή και εφεξής.
Επίσης, έχει εφαρμογή στις περιπτώσεις που έχουν προκύψει σε προγενέστερο της 13ης Σεπτεμβρίου 2017 χρονικό διάστημα και αντιμετωπίσθηκαν με διαφορετικό τρόπο. Ενδεικτικά, αναφέρεται η διάταξη της παρ. 7 του άρθρου 29 του α.ν. 1846/1951 του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, με την οποία προβλεπόταν ότι η σύνταξη αναστέλλεται, εάν ο συνταξιούχος εκτίει ποινή στερητική της ελευθερίας του μεγαλύτερη των έξι μηνών. Στις περιπτώσεις αυτές, εφόσον η επιβληθείσα ποινή συνεχίζεται, θα πρέπει να επανεξετασθεί, εάν συντρέχουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις αναστολής της σύνταξης, οπότε ή θα συνεχιστεί η αναστολή ή σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να επανακαταβληθεί η σύνταξη.
Για την επανεξέταση των περιπτώσεων αυτών από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ, απαιτείται υποβολή σχετικής αίτησης από τον ενδιαφερόμενο/ους.
Επισημαίνεται ότι έχει εφαρμογή και στις εξαιρετικές περιπτώσεις που θα υποβληθεί αίτηση συνταξιοδότησης και, ενδεχομένως, στο χρονικό διάστημα αναμονής της έκδοσης της συνταξιοδοτικής απόφασης συντρέξουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις αναστολής καταβολής της σύνταξης. Στις περιπτώσεις αυτές, ως προς τις δικαιούμενες αναδρομικές συντάξεις, θα εφαρμοστεί η πρόβλεψη της διάταξης για μεταβίβαση στους δικαιοδόχους, μετά την υποβολή σχετικής αίτησης.
2. Μεταβίβαση της σύνταξης
Με το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 27, ορίζεται ότι, στην περίπτωση αναστολής καταβολής της σύνταξης, η σύνταξη μεταβιβάζεται στους τυχόν δικαιοδόχους της, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί της συνταξιοδότησης, λόγω θανάτου.
Συνεπώς, στις περιπτώσεις που έχει εφαρμογή η διάταξη, αναστέλλεται η καταβαλλόμενη στο συνταξιούχο σύνταξη για όσο χρόνο διαρκεί η έκτιση της επιβληθείσας (περιοριστικής της ελευθερίας) ποινής και η σύνταξη μεταβιβάζεται στους δικαιοδόχους αυτής, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις για τη συνταξιοδότηση, λόγω θανάτου, όπως αυτές εκάστοτε ισχύουν, μετά από αίτηση των ενδιαφερομένων.
Ημερομηνία έναρξης καταβολής της σύνταξης στους δικαιοδόχους είναι η ημερομηνία έναρξης της έκτισης της ποινής.
3. Οικονομικά αποτελέσματα
Όπως ορίζεται στο τρίτο εδάφιο του άρθρου 27, τα οικονομικά αποτελέσματα της παρούσας διάταξης αρχίζουν από την 1η του επόμενου μήνα από το μήνα δημοσίευσης του ν. 4488/2017 (13-9-2017), δηλαδή από την 1/10/2017.
Συνεπώς, από την ημερομηνία αυτή, θα καταβληθεί εκ νέου η σύνταξη που είχε ανασταλεί σε συνταξιούχο με διάταξη του πρώην ασφαλιστικού φορέα του και στην περίπτωσή του δεν συντρέχουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις της νέας ρύθμισης ή στους δικαιοδόχους, εφόσον από την εφαρμογή αυτής προκύπτει αναστολή καταβολής της σύνταξης στο συνταξιούχο, μετά από υποβολή αίτησης κατά περίπτωση.
4. Καταργούμενες διατάξεις
Για το θέμα της αναστολής καταβολής της σύνταξης στις περιπτώσεις επιβολής στον ασφαλισμένο περιοριστικής της ελευθερίας ποινής, ίσχυαν στους πρώην ασφαλιστικούς φορείς που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ, διαφορετικές διατάξεις.
Ενδεικτικά, αναφέρεται το πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, στη νομοθεσία του οποίου προβλεπόταν άμεση αναστολή καταβολής της σύνταξης σε περίπτωση έκτισης στερητικής της ελευθερίας ποινής άνω των έξι μηνών, ανεξάρτητα από το εάν το αδίκημα που επέφερε την καταδικαστική ποινή στρεφόταν κατά του ασφαλιστικού φορέα και ο πρώην ΟΑΕΕ, όπου προβλεπόταν αναστολή καταβολής της σύνταξης σε περίπτωση έκτισης ποινής στερητικής της ελευθερίας άνω του έτους, εφόσον το αδίκημα είχε σχέση με τη συμπεριφορά του έναντι του ασφαλιστικού φορέα.
Σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο του άρθρου 27, στο πλαίσιο της θέσπισης ενιαίας ρύθμισης για τους υπαγόμενους στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ, κάθε αντίθετη διάταξη καταργείται.
