Προβληματισμός για την ουσία και την κατεύθυνση της επίσκεψης
Αμήχανο και βαρύ είναι το κλίμα ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα λίγες ώρες πριν ο Tούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πατήσει το πόδι του στην Ελλάδα.
Με τις δηλώσεις του για τη συνθήκη της Λωζάνης, τους μουσουλμάνους της Θράκης και την ελληνική δικαιοσύνη, ο Τούρκος πρόεδρος έριξε λάδι στη φωτιά και προκάλεσε την άμεση αντίδραση του κυβερνητικού εκπροσώπου αλλά και της αντιπολίτευσης, η οποία επέρριψε ευθύνες και στην κυβέρνηση «που τον κάλεσε χωρίς να έχει εξασφαλίσει τα ελάχιστα και τα αυτονόητα».
«Η Συνθήκη της Λωζάνης δεν αναφέρεται μόνο στην Ελλάδα αλλά αφορά ολόκληρη την περιοχή και πρέπει να επικαιροποιηθεί. Η επικαιροποίηση όμως αυτή δεν αφορά μόνο την Τουρκία αλλά και την Ελλάδα». Αυτό είναι το μήνυμα που έδωσε σε τηλεοπτική του συνέντευξη μία ημέρα πριν ξεκινήσει η επίσημη επίσκεψή του στη Ελλάδα ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ και στον δημοσιογράφο Αλέξη Παπαχελά, ο Τούρκος πρόεδρος υποστήριξε πως «η Λωζάνη, με βάση τα πρόσφατα γεγονότα, χρειάζεται μια επικαιροποίηση. Αυτή η επικαιροποίηση δεν αφορά μόνο την Τουρκία, αλλά και την Ελλάδα. Θα μπορούσε να είναι αμοιβαία επωφελής, ωστόσο προφανώς υπάρχουν όλοι εκείνοι που δεν αντιλαμβάνονται για το τι ακριβώς πρόκειται. Εκείνοι που δεν έχουν αρκετή γνώση για το τι εμπεριέχει η Συνθήκη, αμέσως με κατηγορούν και προσπαθούν να βρουν νέες ερμηνείες πίσω από τις δηλώσεις μου, όμως δεν υπάρχει κάτι που κρύβεται πίσω από αυτές τις δηλώσεις».
Αναφερόμενος στα προβλήματα στο Αιγαίο είπε πως «η συζήτηση για τα νησιά και άλλα θέματα συνεχίζεται, και μόνο από μια εξέλιξη, τα πράγματα περιπλέκονται. Κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να υπερβούμε σε μια μεγάλη θάλασσα όπως το Αιγαίο. Τα ταξίδια των εμπορικών και των τουριστικών πλοίων θα πρέπει να γίνονται ανενόχλητα και θα πρέπει να υπερβούμε τις όποιες περιπλοκές». Συμπλήρωσε πως «στο Αιγαίο υπάρχουν αποστάσεις μεταξύ των νησιών που είναι αρκετά προβληματικές και θεωρώ ότι αυτά τα προβλήματα μπορούν εύκολα να ξεπεραστούν. Έχουμε θέματα στην οριοθέτηση εναέριου χώρου και θαλάσσιων συνόρων στον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας».
Ωστόσο, συνέδεσε και το θέμα αυτό με την πρότασή του για αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης λέγοντας: «Για αυτό το λόγο φέρνω το θέμα αυτό στην επικαιρότητα».
«Δεν πρέπει να είμαστε υπεραισιόδοξοι, αλλά μπορούμε να κάνουμε υποχωρήσεις» συμπλήρωσε.
Για την υπόθεση των οκτώ τούρκων αξιωματικών, την έκδοση των οποίων ζητά η Τουρκία, ο κ. Ερντογάν είπε ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας του υποσχέθηκε ότι θα τους εκδώσει και πως το θέμα θα έπρεπε να τακτοποιηθεί σε επίπεδο εκτελεστικών εξουσιών, δηλαδή κυβερνήσεων, επειδή όπως είπε οι διαδικασίες της Δικαιοσύνης είναι χρονοβόρες και θα έπρεπε να αποφευχθεί η γραφειοκρατία.
«Και μου είπε (σ.σ. ο Αλέξης Τσίπρας) ότι θα δρομολογήσει την κατάσταση και ότι σε 15 με 20 ημέρες θα εκδίδονταν (σ.σ. οι αξιωματικοί) στην Τουρκία. Αυτό είπε. Αλλά δυστυχώς, αυτή τη στιγμή, βρίσκονται ακόμη στην Ελλάδα» ήταν η χαρακτηριστική αποστροφή του λόγου του.
Ο κ. Ερντογάν σχολίασε πως στα έθιμα και τις παραδόσεις των δύο λαών υπάρχουν μεγάλες ομοιότητες και ανέφερε ως παράδειγμα τους Έλληνες που ζουν στα νησιά της Ίμβρου και της Τενέδου και έχουν κοινή ζωή με τους Τούρκους. Στο πρίσμα αυτό, εξέφρασε την πεποίθηση πως «μπορούμε να βρούμε εναλλακτικούς τρόπους για να χτίσουμε ένα καλύτερο μέλλον» και τόνισε την ανάγκη να εστιάσουν οι δύο χώρες σε αυτά.
Κυβερνητική αντίδραση
Τον έντονο προβληματισμό του εξέφρασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και υπουργός Επικρατείας Δημήτρης Τζανακόπουλος.
«Η συνέντευξη του κ. Ερντογάν εγείρει έντονο προβληματισμό και ερωτήματα» ανέφερε ο κ. Τζανακόπουλος, τονίζοντας πως από την πλευρά της η ελληνική κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας «επιθυμούν η επίσκεψη του να αποτελέσει αφορμή να χτιστούν γέφυρες, όχι να υψωθούν τείχη».
«Ο σεβασμός της συνθήκης της Λωζάνης αποτελεί τον αποκλειστικό και αδιαπραγμάτευτο θεμέλιο λίθο πάνω στον οποίο μπορεί να οικοδομηθεί η ειλικρινής συνεργασία των δυο χωρών» σημείωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, τονίζοντας πως «οι αναφορές περί αναθεώρησής της δεν συμβάλλουν στο κλίμα που προσπαθούμε να οικοδομήσουμε στις σχέσεις μας και στην περιοχή».
Διπλωματικές πηγές από την Αθήνα, πριν τη συνέντευξη Ερντογάν έλεγαν ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να αναβαθμιστεί ο διμερής δίαυλος επικοινωνίας με την Τουρκία για την αντιμετώπιση κρίσεων, τη μείωση της έντασης και την διαχείριση περιφερειακων προκλήσεων.
Όπως ανέφεραν για την ανάπτυξη των διμερών σχέσεων σε στερεά θεμέλια απαραίτητος είναι ο σεβασμός από την Τουρκία στο διεθνές δίκαιο και τη συνθήκη της Λωζάνης. Σε αυτή την κατεύθυνση, θα τεθεί από την ελληνική πλευρά το ζήτημα του τερματισμού της τουρκικής παραβατικότητας στο Αιγαίο και η ανάγκη αναζωογόνησης τους διαλόγου για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο Αιγαίο και των διερευνητικών επαφών για την υφαλοκρηπίδα. Παράλληλα, θα επιδιωχθεί ένα θετικό μήνυμα για επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό για δίκαιη και βιώσιμη λύση, με έγκαιρη προετοιμασία μεταξύ όλων των πλευρών.
ΝΔ: Αυτή είναι η ατζέντα των συνομιλιών κ. Τσίπρα;
Ο πρώην υπουργός Επικρατείας και βουλευτής της Ν.Δ. Δημήτρης Σταμάτης έγραψε στο Twitter: «Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ δυό μέρες πριν έρθει στην Ελλάδα προκαλεί ευθέως!
-θέτει επίσημα και επιτακτικά θέμα αναθεώρησης της Λωζάνης
-«ονοματίζει» αυθαίρετα ΟΜΟΕΘΝΕΙΣ τους Ελληνες Μουσουλμάνους της Θράκης
-προσβάλει βάναυσα την Ελληνική Δικαιοσύνη
Αυτή είναι η ατζέντα των συνομιλιών κ. Τσίπρα;»
Γεννηματά: Τον κάλεσαν χωρίς να έχουν εξασφαλίσει τα ελάχιστα
Οξύτατη ήταν η αντίδραση της Φώφης Γεννηματά για το ίδιο θέμα. Η επικεφαλής του Κινήματος Αλλαγής, δήλωσε ότι «οι απόψεις που ανέπτυξε ο τούρκος πρόεδρος για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αποτελούν δυστυχώς ένα έντονα αρνητικό προμήνυμα για το πλαίσιο εντός του οποίου προτίθεται να κινηθεί στις εδώ συνομιλίες του και για την έκβαση των συνομιλιών αυτών».
Οπως αναφέρει η κ. Γεννηματά, οι δηλώσεις του τούρκου προέδρου «φανερώνουν αναλλοίωτη και αμετακίνητη επιμονή στις πλέον σκληρές τοποθετήσεις της τουρκικής πολιτικής σε όλο το φάσμα των ελληνοτουρκικών θέσεων και επιβεβαιώνουν την απόφασή του να χρησιμοποιήσει την επίσκεψη για την επισημοποίηση στο ανώτατο επίπεδο των απαράδεκτων αξιώσεων της Τουρκίας περί αναθεώρησης της συνθήκης της Λωζάνης, περί επαναχάραξης συνόρων και περί αλλαγών στο καθεστώς των νησιών του Αιγαίου».
«Επιπλέον, ο τούρκος πρόεδρος επαναλαμβάνει απερίφραστα και τον ισχυρισμό περί του τουρκικού χαρακτήρα της μειονότητας της Θράκης, την οποία αποφεύγει επιμελώς να αποκαλέσει θρησκευτική», συμπλήρωσε.
Η κ. Γεννηματά σχολίασε αιχμηρά τις ενέργειες της κυβέρνησης για την προετοιμασία της επίσκεψης, υπογραμμίζοντας πως είναι προκλητική η έλλειψη διπλωματικής προετοιμασίας από πλευράς κυβέρνησης για την επίσκεψη Ερντογάν.
