Αν και η αξία του υπολοίπου των δανείων μειώθηκε, η δανειακή επιβάρυνση των νοικοκυριών αυξήθηκε σημαντικά
Η κρίση επιδείνωσε τη δανειακή επιβάρυνση των νοικοκυριών την περίοδο 2009-2014, καθώς μπορεί να εξανέμισε τον πλούτο των νοικοκυριών κατά 40%, ενώ την ίδια περίοδο η αξία του υπολοίπου των δανείων μειώθηκε κατά 21,6%, από 15.425 ευρώ το 2009 σε 12.097 ευρώ το 2014, σύμφωνα με μελέτη του Ευάγγελου Χαραλαμπάκη, που δημοσιεύεται στο τελευταίο Δελτίο της Τραπέζης της Ελλάδος.
Η μείωση του υπολοίπου των δανείων παρατηρείται σε όλες τις κατηγορίες δανείων την περίοδο της κρίσης, σύμφωνα με τη μελέτη. Ωστόσο, σε αντίθεση με το ύψος των δανείων, η δανειακή επιβάρυνση των νοικοκυριών αυξήθηκε σημαντικά, αγγίζοντας το 53,1% από 47,1% το 2009. Ειδικότερα στα στεγαστικά δάνεια η δανεική επιβάρυνση, δηλαδή ο λόγος του υπολοίπου των δανείων ως προς τα περιουσιακά των νοικοκυριών, αυξήθηκε στο 17,3% το 2014 από 14,8% το 2009. Μάλιστα, η ραγδαία υποχώρηση των τιμών των ακινήτων είχε ως αποτέλεσμα το δάνειο ως ποσοστό της αξίας της πρώτης κατοικίας να αυξηθεί στο 42,4% από 31,6%.
Το διάμεσο ύψος των ενυπόθηκων δανείων μειώθηκε κατά 18,8%, από 43.410 ευρώ το 2009 σε 35.261 ευρώ το 2014. Το διάμεσο ύψος των δανείων χωρίς υποθήκη μειώθηκε από 4.591 ευρώ το 2009 σε 2.936 ευρώ το 2014, το οποίο ισοδυναμεί με πτώση 36% την περίοδο της κρίσης.
Η μείωση των δανειακών υποχρεώσεων των νοικοκυριών είναι πιθανότατα αποτέλεσμα της περιορισμένης χορήγησης δανείων από το τραπεζικό σύστημα, σε συνδυασμό με την αποπληρωμή δανείων την περίοδο της κρίσης. Συμπερασματικά, η μείωση του καθαρού πλούτου αποδίδεται στη μείωση κυρίως της αξίας της ακίνητης περιουσίας και δευτερευόντως των καταθέσεων.
Όσον αφορά στη μείωση του πλούτου, η μελέτη διαπιστώνει ότι η διάμεση αξία του καθαρού πλούτου των νοικοκυριών κατά τη διάρκεια της κρίσης μειώθηκε κατά 40% και η μεταβολή αυτή είναι στατιστικά σημαντική. Επιπλέον, η μείωση της αξίας του καθαρού πλούτου το 2014 σε σχέση με το 2009 είναι στατιστικά σημαντική σε όλο το εύρος της κατανομής.
Εκτός από τον καθαρό πλούτο των νοικοκυριών, το διάμεσο ετήσιο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 26% την περίοδο 2009-2014. Η μείωση του εισοδήματος είναι στατιστικά σημαντική σε όλο το εύρος της κατανομής.
Το περιορισμένο εισόδημα και η επιβολή φόρων έπληξαν σημαντικά και την κατανάλωση των νοικοκυριών. Το διάμεσο ύψος της συνολικής ετήσιας κατανάλωσης τροφίμων μειώθηκε κατά 27%. Η μείωση αυτή είναι στατιστικά σημαντική σε όλο το εύρος της κατανομής.
Η αποταμίευση των νοικοκυριών περιορίστηκε κατά την περίοδο της κρίσης. Τέλος, το ποσοστό των νοικοκυριών που δήλωσαν ότι τα έξοδά τους είναι χαμηλότερα από το εισόδημά τους μειώθηκε από 21,9% το 2009 σε 13,5% το 2014.
Τα ευρήματα αυτά αντανακλούν, στο μικροοικονομικό επίπεδο, τη μεγάλη μείωση της παραγωγικής δραστηριότητας στην ελληνική οικονομία κατά την περίοδο 2009-2014 και τη συνακόλουθη μείωση της απασχόλησης, σύμφωνα με τη μελέτη.
